Coma is een vorm van bewusteloosheid. Voor andere mensen lijkt het alsof je heel diep slaapt: je reageert niet meer op hun stem of wanneer ze je aanraken. Zelfs als iemand je hard knijpt, zul je hier meestal niet op reageren zoals je normaal zou doen.
Duur van een coma
Er wordt aangenomen dat een diep coma maximaal 2 maanden duurt. het diepe coma kan overgaan in een coma vigil (zie verderop). de toestand van de patiënt kan zodanig achteruit gaan dat hij komt te overlijden.
De bewusteloosheid duurt meestal nog geen minuut maar voor omstanders lijkt dit vaak wel 5 tot 10 minuten te duren. Tijdens de bewusteloosheid kunnen de armen of benen schokken en het kan zijn dat u uw urine laat lopen. Wanneer er weer voldoende bloed naar het hoofd stroomt, herstelt het bewustzijn zich.
Een persoon is bewusteloos wanneer hij het bewustzijn heeft verloren. De persoon reageert dan niet meer op prikkels uit zijn omgeving. Je kan een bewusteloze persoon niet wakker maken.
De oorzaken van bewusteloosheid staan bijna altijd in verband met mechanisch geweld (klap op het hoofd, verkeersongeluk) of met metabole oorzaken, zoals het tekortschieten van de bloedvoorziening van de hersenen of van de inwerking van giftige stoffen daarop.
Wat stel je vast bij een bewusteloos slachtoffer dat niet ademt? Iemand reageert niet op aanspreken en schudden en is dus bewusteloos. Iemand lijkt niet of niet normaal adem te halen.
Bij bewusteloosheid zit een slachtoffer onderuitgezakt of ligt hij op de grond. Het slachtoffer reageert niet op aanspreken en op het schudden aan de schouders. Daarbij kunnen de ogen zowel open als gesloten zijn. Iemand die bewusteloos is voelt slap aan.
Uw lichaam reageert heel gevoelig op bepaalde dingen, zoals pijn, emoties of vermoeidheid (zoals na lang staan). Het lichaam zorgt dan heel snel voor verwijding van de bloedvaten en een langzamere hartslag. De hersenen krijgen dan even minder bloed.
Gelukkig ontwaken de meeste mensen wel uit een coma. De kans op een volledig herstel is vaak erg moeilijk in te schatten. Deze hangt erg af van de hoeveelheid hersenschade. Soms kunnen je hersenen zich nog herstellen, maar het kan ook zijn dat de schade hiervoor te groot is.
Praat tegen degene die in coma ligt. Een comapatiënt heeft nog wel hersenactiviteit. Hoewel het hier niet altijd op lijkt, kan het goed zijn dat een comapatiënt je hoort en/of begrijpt. Het kan fijn en rustgevend zijn voor diegene als je tegen hem praat.
Een coma wordt veroorzaakt doordat een deel van de hersenfuncties is uitgevallen of verminderd werkt (functiestoornis van de hersenen). Coma is niet hetzelfde als hersendood. Als iemand hersendood is, is er geen hersenactiviteit meer, ook niet van de hersenstam of van het verlengde merg.
Je hersenstam is ernstig beschadigd en kan niet meer functioneren. Je kunt dus ook niet meer zelfstandig ademhalen en je zult hier altijd hulp bij nodig hebben. Bij een coma kan je vaak nog zelfstandig ademhalen.
Iemand die in coma ligt, is bewusteloos. Hij ziet niets, hoort niets en voelt niets. Een deel van de hersenen werkt niet meer. Mensen die in coma liggen reageren niet op geluid of een pijnprikkel.
Je hersenstam is bij een coma vaak onbeschadigd gebleven en kan dan nog een aantal primitieve functies uitvoeren. Je blijft echter bewusteloos en kunt dan ook niet bewegen of nadenken. Wel zal iemand in een vegetatieve staat zijn ogen kunnen opnemen, en soms zelfs een beetje bewegen.
Een flauwte herkennen
Een flauwte gaat altijd gepaard met enkele symptomen zoals zweten, geeuwen en bleek worden. Daarna ervaart het slachtoffer een vermindert bewustzijn dat uiteindelijk leidt tot bewusteloosheid.
Dit vallende gevoel wordt een hypnagoge schok of slaapstuip genoemd. Het is de fase tussen het wakker zijn en het slapen en kan zich ook uiten in de vorm van een schok die door uw armen of benen gaat. Het is (nog) niet precies duidelijk waardoor een hypnagoge schok wordt veroorzaakt, maar er zijn wel enkele theorieën.
De belangrijkste signalen zijn: een licht gevoel in het hoofd, zwarte vlekken voor de ogen en zoemen in de oren. Vaak maakt iemand als hij bewusteloos raakt onwillekeurige bewegingen en soms verliezen mensen hun urine. Het bewustzijn herstelt zich spontaan, meestal binnen een minuut.
Controleer ademhaling
Leg een hand op het voorhoofd en kantel het hoofd voorzichtig naar achteren om de luchtweg te openen. Til de kin op met 2 vingertoppen van de andere hand (kinlift). Kijk, luister en voel maximaal 10 seconden of er ademhaling is.
Gasping is een reflex van het lichaam als reactie op een laag zuurstofgehalte in de hersenen. Gasping kan er op allerlei manieren uit zien. Dat hangt ook een beetje af van hoe lang de circulatiestilstand al duurt. Het wordt vaak beschreven als een schokkende, onregelmatige en/of luid snurkende ademhalingsbeweging.
Hoe kun je een slachtoffer, die bewusteloos lijkt, aanspreken? Je kunt een simpele opdracht geven als: "Doe je ogen eens open" of "Kijk mij eens aan". Schudt zacht aan de schouders. Dit doe je omdat het slachtoffer iets aan het gehoor zou kunnen mankeren.
Wat is GEEN rede om een reanimatie te stoppen? Het slachtoffer geeft duidelijke tekenen van leven. Je denkt dat het geen zin meer heeft. Je bent volledig uitgeput.
Daadwerkelijke flauwte
Op het moment dat het slachtoffer daadwerkelijk het bewustzijn verliest is er sprake van een flauwte. Het slachtoffer wordt slap en zakt in elkaar. De spieren zijn slap. Soms draait het slachtoffer even met de ogen en de ogen blijven vaak geopend.
Mocht je iets moeten doen omdat het slachtoffer bijvoorbeeld in gevaar is of bewusteloos op de rug ligt en moet braken, beweeg het slachtoffer dan heel voorzichtig. Benader het slachtoffer, zoals altijd maar nu in het bijzonder, aan de kant van het gezicht.