Eigenlijk is Antwerpen nooit een Hanzestad geweest, maar de Duitse Hanze had hier al vanaf 1468 twee panden. In 1564 bouwden zij het Hansahuis in de Nieuwstad.
In Nederland tellen we maar liefst 22 Hanzesteden (+ Hindeloopen welke geen Hanzestad is, maar wel samenwerkte), namelijk: Arnhem, Deventer, Doesburg, Elburg, Groningen, Harderwijk, Hasselt, Hattem, Kampen, Nijmegen, Oldenzaal, Ommen, Roermond, Stavoren, Tiel, Venlo, Zutphen en Zwolle.
Bekende handelssteden binnen de Hanze waren Lübeck, Brugge, Londen, Dantzig, Keulen en Novgorod. In het huidige Nederland bevonden zich onder meer de Hanzesteden Zwolle, Deventer, Kampen, Elburg, Hattem, Hasselt, Harderwijk, Zutphen, Arnhem, Groningen, Wageningen, Lochem, Venlo en Tiel.
Alleen al in Nederland zijn 22 Hanzesteden, maar ook in landen als Duitsland, België, Polen en Noorwegen was het Hanzenetwerk een bekend fenomeen. Het overgrote deel van de Hanzesteden is gesitueerd in het oosten van Nederland, voornamelijk langs het water.
Een Hanze (of: Hanza) is oorspronkelijk een samenwerkingsverband tussen kooplieden, in verschillende steden, die dezelfde producten verhandelen.
Groepen van kooplieden werden 'Hansa' of 'Hanse' genoemd, vandaar de naam 'Hanzesteden'. Langzaamaan groeide het verbond uit tot een Europese onderneming. Kooplieden uit Duitsland, Scandinavië, Engeland, Polen, de Baltische Staten, Rusland én Nederland sloten zich aan bij het verbond.
Officieus leider van de Hanze was Lübeck. Daarnaast waren Hamburg, Brunswijk, Keulen, Dortmund, Brugge, Kopenhagen, Bergen (Noorwegen), Danzig, Riga en Reval (nu Tallinn) belangrijke Hanzeatische centra.
Hanzesteden zijn steden die onderdeel waren van het zogeheten Hanzeverbond. Het netwerk was een samenwerkingsverband van handelaren en aangesloten steden met als doel de handel te bevorderen en te beschermen. Het netwerk ontstond vanaf het midden van de twaalfde eeuw in Duitsland, voornamelijk rond de Oostzee.
Gelderland, of liever gezegd het oude hertogdom Gelre aan beide zijden van de huidige Duits-Nederlandse grens, telde niet minder dan achttien Hanzesteden: de vier Gelderse hoofdsteden Nijmegen, Arnhem, Roermond en Zutphen, en voorts Tiel, Zaltbommel, Wageningen, Harderwijk, Elburg, Hattem, Doesburg, Doetinchem, Lochem, ...
Middeleeuwse Hanzesteden
Rotterdam en Amsterdam waren tijdens de middeleeuwen nog kleine dorpjes, de Hanzesteden in het oosten van Nederland hadden zich daarentegen al ontwikkeld tot machtige handelscentra.
Vervolgens organiseerden een aantal Vlaamse steden zich, om gezamenlijk een Hanze op te richten, “Vlaamse Hanze van Londen” genaamd, behalve Gent en Sint Omaar, hun Hanzen bleven overigens afzonderlijk bestaan, waren ook bijv. Brugge en Ieper van de partij, welke laatste twee steden de leiding namen.
De volgende 22 steden worden genoemd als Hanzesteden: Amsterdam (niet bekend), Arnhem (1441), Bolsward (1412), Deventer (1285), Doesburg (1447), Dordrecht (niet bekend), Elburg (1367), Groningen (1463), Harderwijk (1280), Hasselt (1367), Hattem (1299), Kampen (1441), Nijmegen (1402), Oldenzaal (1261), Ommen (1473), ...
Wist je dat Coevorden ook wel bekend staat als Ganzenstad? Pas in 1839 verschijnt het woord 'ganzenmarkt' voor het eerst in Coevorden, maar deze zal dan allang hebben bestaan. Aan het einde van de achtiende eeuw waren er namelijk al veel boeren die voor wat extra inkomsten begonnen met het vetmesten van ganzen.
WELKOM IN DE FRIESE HANZESTEDEN
In Nederland was een aantal IJssel-steden lid, maar ook andere plaatsen zoals Groningen, Tiel en Roermond deden mee. Vandaag de dag herleeft de Hanze geschiedenis via internationale Hanzedagen. In Friesland waren de steden Stavoren en Bolsward deelnemers in het Hanzeverbond.
Hanzestad Nijmegen Hanzestad
De stad was in de late middeleeuwen aangesloten bij de Hanze, een samenwerkingsverbond tussen kooplieden en later ook tussen Duitse- en Oost-Nederlandse handelssteden.
De Hanze begon als een groep handelaren die samenwerkten. Ze woonden in verschillende steden en handelden in dezelfde producten. Door samen te werken konden zij goedkoper werken en met elkaar veiliger reizen. Ze konden veel producten tegelijk kopen of verkopen.
Die Hanzesteden hadden onderlinge afspraken gemaakt om de handel soepel te laten verlopen. Door gezamenlijk in te kopen bijvoorbeeld konden ze geld besparen. En door te varen in groepen werden hun schepen minder vaak overvallen. Daardoor bloeide de handel en werden de kooplieden uit de Hanzesteden steenrijk.
Veel koggeschepen, van 15 tot 30 meter lang, kwamen uit Duitsland en Scandinavië naar Nederlandse Hanzesteden om hier hun handelswaar af te geven. In de steden werd het vervolgens verhandeld, verkocht, opgeslagen of doorgevoerd naar het zuiden. Dat ging een stuk gemakkelijker en veiliger met het Hanzenetwerk.
Kampen, gelegen in Overijssel, is een Hanzestad met een eeuwenlange traditie van handel en scheepvaart. De rijkdom van de vroegere historie ziet u dan ook terug aan de prachtige monumenten in de oude binnenstad.
Hanzesteden zijn lid van het Hanzeverbond. Dit was van oorsprong een samenwerkingsorganisatie van kooplieden uit Duitse steden rond de Oostzee en aan de Noordzee. Daaronder waren ook steden uit de Lage Landen (het huidige België en Nederland), Denemarken, Noorwegen en Zweden begrepen.
Met meer dan 1000 historische gebouwen is Lübeck een pittoresk, fotogeniek stadje dat sinds 1987 op de UNESCO-Werelderfgoedlijst staat. Smalle straatjes, oude koopmanshuizen en schitterende kathedralen, er is genoeg te zien in deze Hanzestad.
Schilderachtige Hanzestad
Tussen de noordrand van de Veluwe en de IJssel ligt het pittoreske Hattem. De Hanzestad is al eeuwen een inspiratiebron voor kunstschilders. Niet zo verwonderlijk: de stad is niet alleen 'fotogeniek', het ligt ook nog eens in een fraaie omgeving met bos en water op steenworp afstand.
De Hanzesteden Doesburg, Zutphen, Deventer, Hattem, Zwolle, Hasselt, Kampen, Elburg en Harderwijk worden verbonden door water. Elke Hanzestad heeft zijn eigen authentieke sfeer en charme! Bezoek de steden en maak een Hanzestadswandeling.
Historisch Harderwijk
Al sinds 1252 wordt Harderwijk – ooit gelegen aan de Zuiderzee – aangeduid als Hanzestad. Er zijn zelfs nog delen van de oude muur te vinden, compleet met indrukwekkende torens. De culinaire stad biedt volop leuke restaurants voor elke smaak en elk budget.