Anafylactische shock (anafylaxie) is een ernstige allergische reactie, die snel kan evolueren naar een levensbedreigende situatie. Een anafylactische reactie komt vaker voor bij mensen met een gekende allergie.
Luchtwegen: jeukende waterige ogen, loopneus, neusverstopping, niezen, hoesten, jeuk en/of zwelling van lippen, tong, keel, moeite met slikken, druk op de borst, kortademigheid, piepende ademhaling, heesheid; Hart- en bloedvaten: bloeddrukdaling, duizeligheid, flauwvallen, bewusteloosheid, shocktoestand, hartstilstand.
Anafylaxie kenmerkt zich door de symptomen die binnen enkele seconden tot twee uur optreden, nadat u in contact bent gekomen met een allergeen (stof) waar u allergisch voor bent. Veelvoorkomende symptomen zijn: Jeuk, roodheid en zwelling van de huid. Galbulten.
Anafylactische reacties kunnen worden behandeld met medicijnen. In de eerste instantie wordt vaak eerst adrenaline toegediend. Adrenaline werkt direct op hart, bloedvaten en longen waardoor de bloeddruk stijgt. Adrenaline kan de fatale gevolgen van anafylaxie tegengaan.
In sommige gevallen kan het ook langer duren totdat je de reactie krijgt, maar meestal ontstaat een anafylactische shock binnen een uur na het contact met het allergeen. Bij een hele ernstige anafylactische shock kunnen je bloedvaten zo snel verwijden dat er een levensgevaarlijke shocktoestand ontstaat.
Bij hartstilstand en anafylactische shock is snelle toediening van adrenaline de eerste keus. Bij personen met een actueel risico van of reeds doorgemaakte anafylactische shock is het belangrijk dat eenvoudig, op een veilige wijze en zo snel mogelijk adrenaline kan worden toegediend.
Bel 112, vraag naar een ambulance en vertel dat het om een anafylactische reactie gaat.
Terwijl u wacht op arts of ambulance, kunt u na 5 tot 10 minuten nogmaals een adrenaline-injectie inspuiten, als de verschijnselen niet zijn afgenomen. Het is daarom raadzaam altijd een tweede adrenaline-injectiepen bij de hand te hebben. Gebruik de EpiPen als volgt (zie ook de bijsluiter).
Een Epi-pen is geen vrij verkrijgbaar geneesmiddel en wordt door de apotheek alleen verstrekt op voorschrift van de huisarts.
Adrenaline zorgt voor snellere de hartslag. Ook maakt het de bloedvaten smaller, waardoor uw bloeddruk omhoog gaat. De injectie wordt gebruikt bij levensbedreigende acute allergie (anafylaxie), bijvoorbeeld voor noten, of voor wespen- of bijensteken. Bij anafylaxie worden uw bloedvaten erg wijd.
In Nederland valt het gebruik van de EpiPen eigenlijk buiten de eerstehulpverlening en is voorbehouden aan het slachtoffer zelf of hiertoe geïnstrueerde mantelzorgers, die volgens de instructie van de arts eerste hulp kunnen geven bij een anafylactische shock.
Over het hele lichaam kan roodheid en jeuk opkomen. Het hart slaat korte tijd heel snel, daarna heel traag. De bloeddruk daalt prompt, het slachtoffer ziet lijkbleek. Een slachtoffer moet onmiddellijk medische hulp krijgen, want een toestand van allergische shock kan dodelijk zijn.
Histamine is een stof die zowel in je lichaam als in voeding kan zitten. In je lichaam doet de stof verschillende dingen: het geeft signalen door aan je afweersysteem en hersenen, het regelt daarnaast ook je lichaamstemperatuur en het helpt de stimulering van je bloedcirculatie en ademhaling.
Mensen die allergisch zijn voor een van de hulpstoffen in het vaccin, kunnen voor de eerste én tweede prik terecht in het ziekenhuis. Ook zij kunnen onder begeleiding gevaccineerd worden. Zij krijgen via de huisarts een doorverwijzing.
Een nauwkeurige plaatsing in de spieren van het bovenbeen is niet noodzakelijk. Als de EpiPen ferm tegen de spieren wordt gestoten, komt een door een veer geactiveerde zuiger vrij die een verborgen naald in de bovenbeenspier drukt en een dosis adrenaline afgeeft.
Verwijder de blauwe veiligheidsdop van de EpiPen®. Stoot het oranje uiteinde van de EpiPen® in één beweging loodrecht in het dijbeen. Dit mag door de kleding heen. Een klik is hoorbaar en voelbaar.
Adrenalinepennen, zoals de EpiPen en JEXT, zijn onmisbaar in het geval van levensgevaarlijke anafylactische reacties op voedsel. Maar hoe lang kun je ze nu eigenlijk bewaren? Het antwoord komt van de fabrikanten: de houdbaarheid van adrenalinepennen wordt gegarandeerd voor 18 maanden, oftewel anderhalf jaar.
Een anafylactische reactie is mogelijk gevaarlijk en kan in het ergste geval dodelijk zijn. De reactie ontstaat doordat in het lichaam massaal de stof histamine vrijkomt. Dit kan leiden tot: vaatverwijding, een verhoogde slijmproductie, luchtwegvernauwing, jeuk en een versnelde hartwerking.
Een anafylaxie is een acute ernstige reactie waarbij er een belemmering van de ademhaling kan ontstaan of een te kort schietende bloedcirculatie met benauwdheid of slap worden tot gevolg. De oorzaak is meestal een allergie, maar soms is de oorzaak anders of onbekend.
Alles wat kan wachten, zoals de spijsvertering, komt tijdelijk tot stilstand. Is de speech achter de rug, dan herstelt het lichaam zich automatisch. De adrenaline is weg, maar het effect van het stresshormoon cortisol blijft nog een paar uur hangen.
Als adjuvans bij anafylaxie
Volgens de NHG-Behandelrichtlijn Geneesmiddelen en zuurstof in spoedeisende situaties (2020): i.m. (of i.v. in 2–3 min): 4–8 mg. Dexamethason kan worden gegeven om een late reactie te voorkomen.
Anafylaxie is de extreme uiting van een allergische reactie. Ook kan een reactie optreden die lijkt op anafylaxie, maar waarbij het afweersysteem niet betrokken is, dan wordt er gesproken over niet-allergische anafylactische reactie (voorheen werd dit anafylactoïde reactie genoemd).