Van die ex-tbs'ers gaat zo'n 20? procent binnen twee jaar na vrijlating opnieuw de fout in, maar zij doen dat wel minder vaak dan voorheen. Die tbs'ers doen dat steeds minder vaak: tussen 2005 en 2009 ging het gemiddeld om 2,3 misdrijven per persoon, tegenwoordig ligt dat aantal op 1,7.
Tbs is effectief als je kijkt naar de kans op herhaling van een delict oftewel recidive. Voormalig tbs'ers gaan minder vaak de fout in dan ex-gedetineerden. Er zijn ook tbs'ers waarbij behandeling geen zin blijkt te hebben. Sommigen plegen tijdens verlof of na terugkeer in de maatschappij toch ernstige vergrijpen.
Als de stoornis (hoogstwaarschijnlijk) heeft bijgedragen aan het plegen van het delict wordt de verdachte verminderd toerekeningsvatbaar of ontoerekeningsvatbaar verklaard. Het delict wordt hem dan niet (volledig) aangerekend. Is iemand volledig toerekeningsvatbaar dan kan hem geen tbs worden opgelegd.
Tbs valt onder de 'vrijheidsbenemende maatregelen'. De tbs-gestelde zit altijd eerst een eventueel opgelegde gevangenisstraf uit, deze straf is bedoeld als vergelding. En wel voor dat deel van het delict dat de veroordeelde - ongeacht de stoornis - te verwijten valt.
TBS wordt in eerste instantie opgelegd voor 2 jaar. Na deze 2 jaar wordt er gekeken of de maatregel verlengd moet worden of niet. De rechter kan de TBS dan telkens met 1 of 2 jaar verlengen. Het wordt pas beëindigd als de TBS'er geen gevaar meer vormt voor de samenleving.
TBS en levenslang niet toegestaan
Het is een rechter niet toegestaan om naast een levenslange gevangenisstraf ook TBS met dwangverpleging op te leggen (HR 14 maart 2006, ECLI:NL:HR:2006:AU5496.
Een tbs-behandeling in een forensisch psychiatrisch centrum kost per dag ongeveer € 465,-.
Tbs staat voor terbeschikkingstelling. Het is primair een beveiligingsmaatregel die de rechter kan opleggen om de samenleving te beschermen als iemand een misdrijf heeft gepleegd terwijl hij leed aan een 'gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van zijn geestvermogens' en er vrees is voor herhaling.
Voorwaarden tbs
De dader heeft een misdrijf gepleegd waar minstens 4 jaar gevangenisstraf op staat. Of een misdrijf dat speciaal genoemd wordt in de wet, zoals bedreiging. De dader leed aan een persoonlijkheidsstoornis, psychose of verstandelijke beperking toen hij de misdaad beging.
In de meeste gevallen betaalt het ministerie van Justitie en Veiligheid de kosten van forensische behandeling. Voor intensieve behandeling en beveiligde intensieve zorg kun je terecht bij je zorgverzekeraar.
Is TBS verplicht? Nederland kent in haar wet geen dwangbehandeling. Dit houdt in dat ook iemand aan wie TBS opgelegd is niet verplicht kan worden hier aan mee te werken. Ook al wordt er wel TBS met bevel tot verpleging opgelegd door de rechter.
Geen einde aan tbs
Als de tbs-behandeling de kans op terugval onvoldoende vermindert, kan de behandeling gericht op terugkeer in de maatschappij (tijdelijk) worden stopgezet. De tbs'er gaat dan naar een longstay-afdeling.
TBS wordt jaarlijks rond de 200 keer door de rechter opgelegd. Momenteel zitten er rond de 1600 tbs-gestelden in een tbs-kliniek.
Behandeling in een tbs-kliniek duurt gemiddeld zeven tot acht jaar, maar er is in principe geen van tevoren afgesproken einddatum bekend. Eens in de twee jaar is er sprake van een verlengingszitting over het al dan niet verlengen van de TBS.
Tbs met dwangverpleging
De tbs is voor 2 jaar. Na 2 jaar kan de rechter de tbs verlengen, met steeds 1 of 2 jaar.
In 2020 is het aantal ingestroomde tbs-patiënten (1e opnames) iets hoger ten opzichte van 2019 (145 in 2019, 138 in 2018). De verwachting is dat deze trend zich de komende jaren zal voortzetten.
Maar als mensen weigeren zich te laten onderzoeken, kan tbs vaak niet worden opgelegd. "Het mag niet zo zijn dat iemand met een ernstige stoornis zijn behandeling ontloopt door niet mee te werken", zei minister Dekker eerder al, toen hij aankondigde meer maatregelen te willen nemen.
De PIJ-maatregel is een behandelmaatregel voor jeugdigen bij wie er sprake is van een ontwikkelingsstoornis of psychische aandoening. In de volksmond heet de maatregel 'jeugd-TBS'. In eerste instantie legt de rechtbank de maatregel op voor de duur van drie jaar, waarvan één jaar voorwaardelijk.
Tbs met bevel tot verpleging
Deze variant wordt in een tbs-kliniek ten uitvoer gelegd. Er is geen vooraf bepaalde einddatum van de behandeling. Het doel is om de tbs-gestelde zo te behandelen dat hij/zij kan terugkeren in de maatschappij. De rechter beslist of het daar tijd voor is.
Gewapende overvallen en afpersing
Luciano Dijkman is in 2021 veroordeeld tot vijf jaar celstraf en tbs voor een gewapende overval. Hij ontsnapte op Oudjaarsdag 2015 al eens uit een jeugd-tbs-kliniek in Lelystad waar hij destijds zat vanwege een bedreiging en een poging tot gewapende overval.
Nederland heeft ongeveer 140 vrouwen met tbs tegenover ongeveer 1800 mannen. Het aantal tbs-opleggingen aan vrouwen stijgt wel. Ook is bijna 90 procent van de vrouwen in fpc's een risico voor hun kinderen.
Er zijn 11 tbs-klinieken in Nederland. Daarvan zijn 2 tbs-klinieken van de Rijksoverheid. Bij de 9 particuliere klinieken koopt de Rijksoverheid de zorg voor tbs'ers in.
Bij transmuraal verlof verblijft de patiënt langere tijd buiten de beveiligde zone van de kliniek. Bijvoorbeeld in een zelfstandige woning, een regionale instelling voor beschermd wonen (RIBW) of een forensisch psychiatrische afdeling van een psychiatrische instelling (FPA).
De terbeschikkingstelling komt erop neer dat de veroordeelde, nadat zijn hoofdvrijheidsstraf is afgelopen, onder toezicht komt te staan van de strafuitvoeringsrechtbank, en dit voor een duur die kan gaan van vijf jaar tot vijftien jaar.
Terbeschikkingstelling, afgekort tbs (voor 1988: terbeschikkingstelling van de regering, afgekort tbr), is in het Nederlandse strafrecht een maatregel die de rechter kan opleggen aan een verdachte van een misdrijf, waar minimaal vier jaar gevangenisstraf op staat of van enkele specifiek genoemde delicten (bijvoorbeeld ...