Slechts 18 procent van de inwoners van Fryslân geeft aan nooit Fries te spreken. Nog eens 13 procent spreekt nauwelijks Fries, maar 69 procent zegt soms, vaak of altijd Fries te spreken.
In 2015 bedroeg het percentage 14,5% en in 2007 9,5%. Kortom: het aantal Friezen dat Fries kan lezen en schrijven, is in de afgelopen 12 jaar licht toegenomen. Het percentage inwoners dat Fries verstaat en spreekt is stabiel gebleven. Ruim de helft (57,3%) van de Friese bevolking heeft Fries als (mede) moedertaal.
Ruim 10 procent van de 15‑plussers spreekt thuis een van de drie door de overheid erkende regionale talen: Fries (2 procent), Nedersaksisch (5 procent) of Limburgs (ruim 3 procent).
Op basis van de taalbeheersing wordt het aantal Noord-Friezen op 8.000 à 10.000 personen geschat.
Nederland heeft 16,9 miljoen inwoners, ongeveer 650.000 daarvan zijn Friezen.
Het Engels en Fries zijn nauw verwant aan elkaar. Toch is daar tegenwoordig niet zoveel meer van te merken, afgezien van een aantal woorden. Maar het Oudfries en het Oudengels lijken wél veel op elkaar. Bremmer: “Er zijn veel fonologische overeenkomsten tussen het Oudfries en Oudengels.
De overheersende taal in het gebied dat nu Nederland is, was toen nog Fries. Nederlands is dus eigenlijk een importtaal. Migratiestromen uit het zuiden namen de taal mee en drongen het Fries terug richting het noorden.
Het Westerlauwers Fries wordt geschreven met het Latijnse alfabet, maar het Fries heeft maar 24 letters (de Q en de X worden in de hedendaagse spelling van het Fries niet gebruikt).
Slechts iets meer dan 12 procent van de Friezen kan goed Fries schrijven. Dat blijkt uit een onderzoek van de provincie Friesland naar de spreek-, lees- en schrijfvaardigheid van de Friezen in hun eigen taal. Ruim 80 procent kan de taal goed verstaan, 65 procent kan hem goed spreken.
Reputatie. Haarlem heeft de reputatie dat het de plaats is waar het zuiverste, het minst van de norm afwijkende Nederlands gesproken wordt.
De 17 keuren en 24 landrechten van het Friese volk zijn tussen de 11e en 13e eeuw in het Oudfries geschreven, een Germaans dialect. Vanaf het moment dat hertog Albrecht van Saksen in 1498 besloot dat het Nederlands de bestuurstaal in Friesland moest worden, werd het Fries voornamelijk een gesproken taal.
Minder gesproken Fries in de steden
En Friessprekende inwoners voor wie Fries de tweede taal is vormen inmiddels een significante groep Fries sprekenden. Het vaakst spreken inwoners van Fryslân Fries in hun directe sociale leefomgeving (huisgenoten, familieleden, buren, vrienden en kennissen).
Naar huidige inzichten stammen de tegenwoordige Friezen niet af van de Frisii van Tacitus, maar van landverhuizers uit de 5e en 6e eeuw die de kust van Nederland en Duitsland koloniseerden. Er is geen aantoonbaar bewijs voor continuïteit in de bewoningsgeschiedenis van het noorden van Nederland.
Fries in het onderwijs
Op scholen in de provincie Fryslân volgen scholieren het vak Fries. Scholen moeten verplicht het Fries als vak aanbieden. Behalve als de provincie Fryslân een school (gedeeltelijke) toestemming heeft gegeven om geen Fries te geven.
Hoogste bevolkingsdichtheid in steden
De provincies Groningen, Friesland, Drenthe en Zeeland hebben veel gemeenten met een lage bevolkingsdichtheid. In de Randstad zijn grote clusters te vinden met een hoge bevolkingsdichtheid.
In grote lijnen gaat het erom dat je een 'echte' Fries bent als de hele zin, in het Fries dus, zonder fouten kan opdreunen. Andere varianten van deze uitspraak zijn: Bûter, brea en brune sûker (bruine suiker) wa't dat net sizze kin is gjin oprjochte Fries.
In het Fries is het voornaamwoordelijk systeem nog veel complexer. Wie een leerboek openslaat, krijgt dat idee niet. Doorgaans wordt daarin jij/je als do vertaald en u als jo.
Pake Nederlands woordenboek - Woorden.org.
Heel simpel gezegd: een taal is datgene wat men erkent als 'de standaard'. En dialecten zijn op hun beurt regionale variaties op deze standaardtaal. Het verschil tussen taal en dialect kan dus tamelijk willekeurig zijn, maar het Nederlands en het Fries zijn in elk geval vastgelegd als officiële talen.
- Onder die sprekers bevindt zich een aanzienlijk deel dat de wereldtaal als tweede taal bezigt. Het Nederlands is geen wereldtaal, laat staan het Fries. Esperanto was ooit bedoeld als een wereldtaal, maar is nooit echt van de grond gekomen.
Gerrit (75) en Hans (54) Mulder zijn net als vorig jaar volgens zakenblad Quote de rijkste Friezen. Vader en zoon zijn goed voor een vermogen van 675 miljoen euro.
Nederlands is de officiële taal van Nederland. De Nederlandse Gebarentaal (NGT) en de Friese taal in de provincie Fryslân zijn allebei door de wet erkend in Nederland. Het Fries is de tweede officiële taal in de provincie Fryslân.