Maar liefst 15 tot 20 procent van de bevolking blijkt hooggevoelig te zijn. Het merendeel van de HSP's (Hoog Sensitief Personen) weet dit echter niet van zichzelf. Ze voelen zich anders, vaak al sinds hun kindertijd, maar hebben geen idee hoe ze van anderen verschillen.
Ongeveer 15 tot 20 procent van de mensen zou hoogsensitief zijn. Voor zover bekend zijn er net zo veel hoogsensitieve mannen als vrouwen. De term hoogsensitiviteit is in de jaren negentig geïntroduceerd door het Amerikaanse psychologenkoppel Elaine en Art Aron.
Ongeveer een op de vijf mensen is hoogsensitief. Dat wil zeggen dat ze een aangeboren sensitiviteit voor omgevingsprikkels hebben.
Hoogsensitiviteit komt vrij veel voor; 1 op de 5 mensen is in bepaalde mate hoogsensitief. Dit betekent dus dat 20% van de Nederlandse bevolking HSP is; zowel mannen als vrouwen. En er zijn dus ook veel hoogsensitieve kinderen.
Hoewel hooggevoeligheid een erfelijke eigenschap is, betekent dit niet dat het rechtstreeks van een ouder moet komen. Vaak zie je wel dat een van de ouders hoogsensitief is, maar het kan ook worden geërfd van een naast familielid in de stamboom.
Mensen met HSP kunnen vaak heel goed proeven en ruiken. Bovendien hebben ze veel oog voor de voorkeuren van anderen, wat hen tot goede koks kan maken. Cruciaal punt is wel dat ze niet aan de slag moeten in een lawaaierige keuken. Op empathie scoren de meeste mensen met HSP ontzettend hoog.
Daarnaast hebben veel hsp'ers moeite om duidelijk te zijn naar de ander. Dat heeft te maken met de het denkbrein links, de taal. Bij hsp'ers zijn antwoorden niet wit en niet zwart, maar alle kleuren van de regenboog en ook nog eens wollig, vaag en zweverig voor anderen.
Een HSP ervaart overprikkeling vaker door externe prikkels, waar ADHD dit voornamelijk door interne prikkels ervaren. Iemand met ADHD vindt het bijna altijd lastig om zich goed te concentreren, terwijl een hoogsensitief persoon zich in de juiste omgeving prima kan concentreren.
4. En … wat is hooggevoeligheid dan? Hooggevoeligheid is, in tegenstelling tot hoogsensitiviteit, niet aangeboren en gaat over een verhoogde kwetsbaarheid of overgevoeligheid die zich uit in een (over)emotionele reactie. “Die kan ontstaan door een opstapeling van stress die niet tijdig heeft kunnen ontladen.
Dit wil zeggen: hoogsensitieve mensen denken langer en dieper na over vraagstukken en belichten het van alle kanten. Dit betekent ook dat HSP'ers dingen te complex kunnen maken en de neiging hebben om te piekeren.
Van HSP's is bekend dat zij vaak (ook) veel oog hebben voor een ander. Een dienstverlenend of ondersteunend beroep is dus een logische keuze. Te denken valt aan banen zoals secretaresse, virtual assistant, jobcoach, teamleider, professional organizer, pedagogisch (mede)werker, woonconsulent of casemanager.
Een behandeling voor HSP bestaat niet. Het is een temperament waarmee je wordt geboren. Wel kan je er leren mee omgaan.
Hooggevoelig kun je op latere leeftijd worden. Bijvoorbeeld door een trauma, overbelasting of een langere periode van extreme stress. Zie het als een alarmfase van jouw lichaam (het zenuwstelsel). Je lichaam kan de overbelasting/stress niet meer aan.
HSP tip 1: Goede communicatie is cruciaal
Daarom is het essentieel om goed te communiceren en je partner deelgenoot te maken van wat je voelt en waar je behoefte aan hebt. Zo kan je partner je beter begrijpen en rekening met je houden.
Prikkels komen hard binnen, ervaringen zijn intens en emoties van anderen kunnen je helemaal leegzuigen. En vaak heb je even tijd nodig voor je dit weer verwerkt hebt. Hoogsensitief zijn kan lastig zijn, maar er zitten ook een hoop positieve kanten aan. Aniek Vogel (26) merkte als kind al veel emoties van anderen op.
Oorzaak van een HSP
Het werd vaak als een stoornis gezien, maar hooggevoeligheid is een aangeboren eigenschap waarbij je zenuwstelsel extra gevoelig is. Je hebt als het ware geen filter, waardoor op elk moment prikkels bij je binnenkomen.
Hoogsensitiviteit is een aangeboren persoonlijkheidskenmerk, een stukje temperament dat je maakt tot wie je bent. Het is dus geen aandoening, handicap of stoornis. Diepgaande informatieverwerking is hét kenmerk van hoogsensitiviteit.
Een HSP-coach die bij je past
Een op de vijf mensen wordt geboren met deze gevoeligheid voor omgevingsprikkels. Het is dus niet mogelijk een diagnose te krijgen; je hébt geen HSP maar je bént het. Je kunt hier een test doen om te kijken of je hoog scoort op hooggevoeligheid.
Autisme of HSP
Groot verschil is wel, dat autisme hoort binnen de officieel (door psychologen) erkende aandoeningen en HSP niet. HSP wordt vooral binnen het alternatieve circuit erkend en behandeld.
Toch zijn er veel mensen die zich herkennen in de beschrijving van HSP, oftewel Hoog Sensitieve Persoon. Het staat vooral voor overgevoeligheid voor prikkels uit je omgeving. Deze overgevoeligheid kennen ook veel mensen met ADHD of ADD, want als je AD(H)D hebt komen alle prikkels ongefilterd binnen.
Bij kinderen die problemen hebben met hun concentratie en/of hyperactief zijn, wordt al vaak gedacht aan ADHD. Rusteloosheid, onoplettendheid, erg energiek zijn of dagdromen zijn zaken die bij hoogbegaafde kinderen vaak voorkomen en tevens allemaal kenmerken zijn van ADHD.
Tip 1 - Neem tijd om te ont-prikkelen. Als je hoog gevoelig bent komen er veel indrukken bij je binnen en beleef je veel dingen intens. Hierdoor kun je snel een gevoel van vol zitten (overprikkeling) ervaren. Zorg dat je dagelijks tijd neemt om even tot jezelf te komen en als het ware te "ont-prikkelen".
Veel hsp'ers hebben behoefte aan een intense verbinding met hun medemens. Een verbinding van wederzijds vertrouwen, respect en uiteraard liefde. Die behoefte aan verbinding kan soms zo groot zijn, dat ze niet meer zien dat een bepaalde vriendschap eigenlijk niet meer zo gezond is.
Een narcistisch persoon kan ook een HSP'er zijn
Toch kan een narcistisch persoon in de kern heel goed óók een HSP'er zijn. Volgens HSP-coach Eveline Meijvogel heet dit in de psychologie: verborgen narcisme. Deze vorm van narcisme is een overcompensatie van diepe onzekerheid.
Rustzoekende HSP
Als rustzoeker passen rustige sporten en omgeving waarschijnlijk beter bij je. Yoga, bodybalance en pilates bijvoorbeeld. Dit is echter geen vaststaand gegeven, kijk goed wat voor jou het beste past.