Op 1 januari van dit jaar waren 32.000 Nederlanders van 18 tot 65 jaar dakloos, terwijl er in 2020 nog ruim 36.000 daklozen waren. Zij sliepen op straat, bij de daklozenopvang of bij familie of vrienden.
Aantal daklozen in Nederland verdubbeld: 'Iedereen kan dakloos worden' Het aantal daklozen in Nederland is in tien jaar tijd verdubbeld: van nog geen 18.000 in 2009 naar bijna 40.000 mensen.
Nog nooit in de geschiedenis waren er zoveel ontheemden op de wereld als op dit moment. Maar liefst 41,3 miljoen personen hadden eind vorig jaar geen eigen huis, blijkt uit een nieuw rapport van het Internal Displacement Monitoring Centre (IDMC). Natuurrampen, conflicten en gewelddaden zijn de grootste oorzaken.
Volgens het CBS telde Nederland in 2020 36.000 daklozen, in 2018 zelfs 39.000, ten opzichte van 18.000 in 2009.
Stijgt het aantal dakloze mensen? Volgens het CBS steeg het geschatte aantal dakloze mensen van 27.000 in 2012 naar 39.000 in 2018. Daarna daalde het geschatte aantal tot 32.000 dakloze mensen op 1 januari 2021. De populatie daklozen bestaat vooral uit mannen, op 1 januari 2021 was 80 procent man.
Relatief veel daklozen verblijven in een van de vier grootste gemeenten (Rotterdam, Den Haag, Utrecht of Amsterdam): 36 procent van alle daklozen was in 2020 in een van deze vier steden te vinden.
Wat blijkt: het uitdelen van gratis woonruimte is een snoeiharde bezuiniging. Ambtenaren van de staat berekenden dat een zwerver op straat 16.670 dollar per jaar kost (zorg, politie, justitie). Een appartement inclusief de begeleiding van een hulpverlener kost daarentegen slechts 11.000 dollar per jaar.
Gebrek aan huisvesting wordt op dit moment gezien als de grootste veroorzaker van dakloosheid. Eenmaal dakloos stapelen problemen zich snel verder op. Schulden nemen toe en alle aandacht van de dakloze gaat dagelijks uit naar overleven en het vinden van een verblijf- en slaapplek.
Dakloze mannen overlijden volgens het onderzoek gemiddeld rond de leeftijd van 47 jaar, vrouwen zelfs op hun 43ste. Dit staat in sterk constrast met de levensverwachting van de gemiddelde westerling, die rond 77 jaar ligt.
Kleiner deel van dakloze mensen tussen 18 en 27 jaar
Begin 2020 was dat 23 procent, op 1 januari 2016 nog 35 procent. Het aandeel 27- tot 50-jarige daklozen is toegenomen van 49 procent (2016) tot 62 procent (2021). Het percentage dakloze mensen tussen 50 en 65 jaar is eveneens licht gestegen.
Uit cijfers van het CBS blijkt (opnieuw) dat jongeren steeds later het huis uit gaan. In 2012 waren jongeren nog gemiddeld 22,8 jaar toen ze zelfstandig gingen wonen. In 2017 was dat 23,5 jaar. Een stuk later dan volgens opvoedkundige Marina van der Wal ideaal is, namelijk 18 jaar.
Zowel vrouwen als mannen die in 2020 uit huis gingen, deden dat iets eerder dan het jaar ervoor. Vrouwen waren gemiddeld 23,0 jaar, mannen 24,4 jaar toen ze het ouderlijk huis verlieten. In 2019 was dat 23,2 en 24,6 jaar. De meeste jongeren verlaten tussen hun 18e en 30e het ouderlijk huis.
De meeste jongeren verlaten tussen hun 18e en 30e het ouderlijk huis. Van de 18-jarigen woonde 89,2 procent op 1 januari 2022 nog bij één of beide ouders. Met 25 jaar was dat 30,8 procent, en van de 29-jarigen was 11,1 procent nog thuiswonend. Vrouwen zijn minder vaak thuiswonend dan mannen.
Dit zijn de cijfers voor heel Nederland:
23 procent in een vrijstaand huis. 19,6 procent in een 2-onder-1-kapwoning. 15 procent woont in een appartement.
Er is ook steeds minder keuze, wat de prijzen opdrijft. Daarnaast loopt de woningproductie juist achter. Er zouden jaarlijks 90.000 nieuwbouwwoningen bij moeten komen om de achterstand in te halen. De afgelopen jaren zijn de hypotheekregels strenger geworden.
Alleen met adres een bijstandsuitkering
Alleen met een tijdelijk briefadres kunt u zonder woonadres toch recht op bijstand hebben. Als u geen briefadres krijgt, moet u zich eerst inschrijven in de Basisregistratie Personen (BRP). Pas daarna kunt u een uitkering aanvragen.
Amsterdam. Uit de nieuwste cijfers blijkt dat 80 procent van de daklozen man is en relatief vaak in een van de vier grote steden verblijft (37 procent) – Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht.
Dakloos zijn is niet simpelweg het ontbreken van een dak boven je hoofd, maar het wegvallen van een sociaal vangnet en waardigheid. 'Het is heel vernederend om aan te kloppen bij het Leger des Heils en te vragen: “Mag ik misschien hier slapen vannacht?” Dat is heel diep vernederend.
Heeft u geen huis of dreigt u dakloos te worden? Dan kunt u terecht bij de maatschappelijke opvang voor een tijdelijke verblijfplek. Deze opvang biedt ook zorg, begeleiding en praktische hulp.
Dak- en thuisloze jongeren hebben grote behoefte aan meer stabiliteit en continuïteit in de hulp en ondersteuning die ze ontvangen. Zoals vaste hulpverleners en netwerk waar de jongere op terug kan vallen. Langdurige ondersteuning is nodig, ook als de jongeren niet langer dakloos zijn.
Mensen worden dakloos door 'een opeenstapeling van crisissen, onfortuinlijke keuzes en domme pech'. Dit noemt Van Doorn het 'Mattheus-effect', naar Mattheus 13, vers 12: 'Want wie heeft, hem zal gegeven worden en hij zal overvloedig hebben; maar wie niet heeft, ook wat hij heeft, zal hem ontnomen worden.
Als u dakloos bent, kunt u overdag terecht bij een inloophuis. U kunt gewoon binnenlopen tijdens de openingsuren. In het inloophuis kunt u opwarmen, naar de wc gaan, douchen en koffiedrinken. Soms kunt u er eten krijgen of uw kleding omruilen.
Ook steeds meer Nederlanders met een baan lukt het niet om een betaalbare woning te vinden, en eindigen op straat. Hoe is dat mogelijk, in een klein en rijk land als Nederland? De snel groeiende dakloosheid is het resultaat van decennialang overheidsbeleid, zegt stadsgeograaf Cody Hochstenbach.
U bent dakloos als u geen vaste woonplaats of verblijfplaats heeft. U heeft dan geen adres om te wonen of te logeren. En u staat ook niet met een adres ingeschreven in het bevolkingsregister. U bent thuisloos als u steeds wisselt van onderdak of woonplaats.