Er bestaan nog 54 hunebedden in ons land, waarvan 52 in Drenthe en 2 in Groningen (één in Noordlaren (G1) en één die uit de noord-Groningse klei werd opgegraven en nu in een museum te Delfzijl (G2) is te bezichtigen). Oorspronkelijk zijn er tenminste 88 geweest maar vermoedelijk wel meer dan honderd.
In Nederland staan 54 hunebedden. Het aantal dekstenen (die stenen die het dak vormen) loopt soms op tot wel 9.
De hunebedden zijn gebouwd door de mensen van de Trechterbekercultuur in de Nieuwe Steentijd (3400 – 2850 voor Chr.), het waren jagers-verzamelaars-boeren. Deze boeren in Noord-Nederland waren grotendeels afhankelijk van de jacht en het verzamelen.
Van Duitsland wisten we ook al een tijdje dat ze er zijn, maar nu weten we ook hoeveel het er zijn: meer dan 1350. En onderzoeker Willem Donker heeft ze samen met het Hunebedcentrum allemaal in kaart gebracht. Donker begon tien jaar geleden met zijn speurtocht naar de Duitse hunebedden.
Het lange hunebed in Emmen(D43) is een langgraf: het zijn eigenlijk twee hunebedden in één.
Hunebedden zijn gemaakt van zware keien. Zwerfkeien worden ze genoemd en de zwaarste wegen meer dan 40 ton. Ze zitten in de bodem in heel Noord-Nederland, maar de meeste in Drenthe.
D27 Borger
Dit hunebed bevindt zich pal naast het Hunebedcentrum en is met zijn lengte van 22,5 meter, 9 dekstenen op 26 draagstenen en 2 sluitstenen en een complete poort het grootste hunebed van Nederland. En ook het meest complete en zonder twijfel ook het meest fotogenieke.
Het ijs smelt en de keien blijven achter. Daar worden later stenen grafkelders van gemaakt. Men denkt dat bij de bouw van de hunebedden boomstammetjes zijn gebruikt waar de keien overheen konden rollen. Hunebedden bevinden zich nog in Drenthe (52) en Groningen (2).
De naam hunebed zou afstammen van het oude Drentse woord “huyne” voor reus, en bed oftewel bed van reuzen. De naam wordt al gebruikt door dominee Picardt in de 17e eeuw. Hij schrijft over het feit dat de hunebedden in Drenthe gebouw zijn door reuzen.
De hunebedden zijn gebouwd door de eerste echte boerengemeenschappen in Noord-Nederland. Het gaat om boeren die door de archeologen met de naam Trechterbekercultuur worden aangeduid. Deze cultuur heeft hier lang bestaan, van 3400 – 2850 voor Chr., dus meer dan 500 jaar.
Het Trechterbekervolk bouwden de hunebedden voor hun overledenen. Als er iemand was overleden, werd hij of zij begraven in een hunebed. Het was een gemeenschappelijk graf, want alle overledenen lagen hier bij elkaar. Soms lagen er wel honderden overledenen bij elkaar begraven in een hunebed.
De hunebedbouwers zagen er niet veel anders uit dan wij, maar waren wel kleiner: tussen de 155-165 centimeter. De mensen zullen een lichte huid hebben gehad met blond of bruin haar en blauwe ogen. Onze hunebedbouwers – de eerste boeren in het noorden van Nederland.
Sterker nog: in een hunebed werd helemaal niet begraven. De overledene werd op een vloer van keien gelegd en kreeg giften mee zoals werktuigen, wapens en aardewerken potten met voedsel. Waarschijnlijk waren het mensen met aanzien, die hun laatste rustplek vonden in het hunebed.
Het beroemde hunebed D27 bij Borger is met zijn lengte van 22,5 meter het grootste stenen grafmonument van Drenthe. Parkeer de auto op de parkeerplaats van het Hunebedcentrum, want vanaf hier is het grafmonument gemakkelijk te voet bereikbaar en te bezichtigen.
De Nederlandse en Noord-Duitse Hunebedden, 'megalietgraven' (uit Grieks megas, groot en lithos, steen), zijn gebouwd uit zwerfstenen, die door het landijs van het Saalien vanuit Scandinavië aangevoerd zijn. Bepaalde plekken lagen er vol mee toen de hunebedden gebouwd werden uit zwerfstenen tot ca.25.000 kg zwaar.
Ze zijn gebouwd van zwerfkeien die in de IJstijd naar Drenthe zijn meegevoerd. Hunebedden hebben geen naam, maar wel een nummer. In Drenthe vind je D1 tot en met D54 (D48 bleek toch geen hunebed en D33 is afgebroken). 47 van deze hunebedden vind je langs de Hunebedhighway, de Route 66 van Nederland.
De hunebedden in Nederland zijn gebouwd tussen 3350 en 3050 v. Chr., in de meest westelijke uitloper van het territorium van de trechterbekercultuur, die verder doorloopt tot in het oosten van Duitsland.
Als er een hunebedden-'Book of Records' bestond, dan stond dit hunebed op nummer één. Het is het grootste (meer dan 22 meter lang), heeft de zwaarste deksteen van allemaal ( 20.000 kilo) en is als allereerste opgegraven (in 1685). Waarschijnlijk is het ook het drukst bezochte hunebed van allemaal.
Bij het dorpje Bronneger liggen vijf hunebedden dicht bij elkaar, je vind er hunebed D21, dat waarschijnlijk het oudste hunebed van Nederland is, en D22, het kleinste hunebed van Nederland.
✔️ Hunebedcentrum Borger
Dan is Hunebedcentrum Borger dé plek om te bezoeken. Naast het centrum ligt hier het grootste hunebed van heel Nederland. In dit hunebed is ook de grootste steen verwerkt, de steen weegt naar schatting zo'n 20.000 kilogram. Het Hunebedcentrum is meer dan alleen een museum.
Oog in Oog met de Hunebedbouwers
D27 ligt op openbaar terrein en is gratis te bezoeken. Je hoeft hiervoor dus geen entreebewijs van het Hunebedcentrum aan te schaffen. Toch zien we dat de meest gestelde vraag van de bezoekers is hoe de hunebedbouwers in staat waren om zo'n monument te bouwen.
Naast het Hunebedcentrum, in Borger, ligt D27, met zijn 22,6 meter het grootste hunebed van Nederland. De grootste steen die ooit in een Nederlands hunebed is verwerkt, ligt hier (schatting 20.000 kilo).
Van de 52 hunebedden in Drenthe ligt het grootste hunebed bij Borger (hunebed D27), waar een vondst uit de bronstijd werd gedaan. Hier liggen in totaal dertien hunebedden bij elkaar.
De hunebedden zijn de oudste, zichtbare archeologische monumenten van Nederland. Het zijn de collectieve grafmonumenten van een prehistorische boerencultuur. Deze dankt haar naam, 'Trechterbekercultuur', aan de karakteristieke vorm van het aardewerk dat in grote hoeveelheden in de hunebedden is aangetroffen.