'Om de gevoelstemperatuur te verlagen, moet je vooral schaduw creëren. Schaduw doet heel veel: in de schaduw is het 10 tot 15 graden koeler dan in de zon.
De massa van de zon bestaat voor circa 79 procent uit waterstof, 19 procent uit helium en 2 procent uit andere elementen. De oppervlakte van de zon heeft een temperatuur van zo'n 5500 graden, terwijl de kern van de zon een warmte van wel 15 miljoen graden kan bereiken.
In de schaduw zijn de omringende voorwerpen niet veel warmer dan de lucht zelf; de temperatuur die we daar meten (25o,4) is ongeveer de juiste.
Over het algemeen daalt de temperatuur naarmate de hoogte toeneemt. Bij droge lucht is de afname ongeveer 1 graad per 100 meter, bij vochtige lucht is dat ongeveer 0,6 graden. Na of aan het eind van een heldere nacht met weinig wind kan de temperatuur tot een bepaalde hoogte ook toenemen met de hoogte.
Wanneer je op de grond staat, op zeeniveau, is je lichaam gemiddeld ongeveer 1 m van het aardoppervlak verwijderd. Wanneer je je op 10 km hoogte bevindt, is die afstand 10.000 keer groter. Daar, bovenin de troposfeer, is de temperatuur circa -50°C.
Kou is niet altijd gezond
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is 18 graden een veilige en gezonde temperatuur voor in huis. Bij een kamertemperatuur van 18 graden functioneren de meeste mensen goed en loopt u de minste kans op gezondheidsklachten.
De temperatuur in de bodem en dieper in de aarde neemt gestaag toe. Op 1-2m diepte varieert de temperatuur nog met de seizoenen maar dieper dan 15m is de temperatuur al zo'n 10-12 C constant. Het zit letterlijk onder onze huizen, maar we gebruiken die warmte nog maar heel weinig.
De 'ongestoorde' bodemtemperatuur (tussen de 2 en 200 meter diepte) ligt in Nederland ongeveer tussen de 8 °C en 14 °C (met ongestoord bedoelen we, zonder dat er gebruik wordt gemaakt van bodemenergie). Vaak zien we dat de temperatuur in stedelijke gebieden iets hoger ligt dan op het platteland.
Temperatuuropbouw van de atmosfeer
De luchtdruk daalt echter met de hoogte, waardoor de opstijgende lucht verder uitzet. Uitzettende lucht koelt af, de temperatuur daalt hierdoor met gemiddeld 6,5ºC per kilometer stijging. Dit geldt tot ongeveer 13 kilometer hoogte, in het gebied waar het weer zich afspeelt.
Met de Boeing 737 vliegen we meestal tussen de 11 en 12 kilometer hoogte. Dit doen we omdat de motoren efficiënter werken in een koude omgeving. En koud is het op deze hoogte zeker, namelijk rond de -56 graden Celsius.
Koorts meet je in principe 's ochtends en 's avonds. Herhaaldelijk meten of controleren van de lichaamstemperatuur is meestal niet nodig. Afhankelijk van de situatie kan het echter noodzakelijk zijn om vaker te controleren. De wijze waarop je koorts meet, varieert afhankelijk van de leeftijd.
Op 26 januari 1942 kwam het kwik in De Bilt niet hoger dan min 11,2 graden en de nacht die volgde koelde het af tot min 24,8 graden, de laagste standen ooit op het hoofdstation van het KNMI gemeten. Op 27 januari 1942 registreerde Winterswijk min 27,4 graden, de laagste temperatuur van de eeuw in ons land.
De hoogste temperatuur ooit gemeten op aarde was 56,67 graden Celsius in juli 1913 in Furnace Creek bij Death Valley (in de Amerikaanse staat Californië), zegt Randy Ceverny van de World Meteorological Organization, het weerinstituut dat wereldwijd alle cijfers bijhoudt.
,,Liggen je voedselwaren in de zon, dan gaan ze nog sneller slecht worden. De hitte zorgt er immers voor dat de voeding sneller opwarmt en in de temperatuurgevarenzone komt. Zodra de temperaturen richting 30 graden graden stijgen, laat je ze dan ook beter maximum een uurtje liggen om er nog veilig van te kunnen eten.”
Hoewel in Nederland veel mensen waarschijnlijk deze zomer niet als bijzonder 'mooi' hebben ervaren, was het toch een "zeer warme en zonnige zomer", aldus het KNMI. De gemiddelde temperatuur was 18,4 graden. Dat is bijna een graad warmer dan het langjarig gemiddelde van 17,5 graden Celsius.
Gemiddeld staat de zomer van 2023 op de vijfde plaats van warmste zomers ooit op ons continent. Toch voelt het voor velen niet als een warme en zonnige zomer. Dat heeft vooral te maken met de vele regen die in juli viel. In juni was het daarentegen droog en zonnig.
Door de boringen naar olie en gas zijn de diepten tussen 2 en 3 km in een groot deel van Nederland aardig bekend; de lagen tussen 2 en 3 km levert warmte op van 70-90 graden C (een stukje onder het maaiveld is het ca. 10 graden C en 2 km van 30 graden/km geeft inderdaad ca. 70 graden C).
De temperatuur in het vliegtuig kan sterk verschillen. Buiten het vliegtuig kan het namelijk -27 graden zijn, maar ook wel -15 graden. Het heeft effect op de warmte binnenin het vliegtuig.
Op de maan is het altijd heel erg koud
De maan heeft geen atmosfeer en daarmee ook geen bescherming tegen de straling van de zon. In het zonlicht is het er 120°C boven nul. Zonder atmosfeer kan er op de maan ook geen warmte worden vastgehouden. Aan de nachtzijde is het dan ook meteen ijskoud, 170°C onder nul.
Ondiepe bodemenergie (tot 500 meter diep)
Ondiepe bodemenergie is lage temperatuur warmte (15-20°C) en koude (6-10°C) uit de bodem.
In de bovenste meters van de aardkorst heeft de temperatuur van de buitenlucht nog een sterke invloed op de temperatuur van de aarde. Op zo'n tien meter diepte heerst een constante temperatuur van 10° Celsius. Daaronder neemt de temperatuur steeds verder toe.
Aardwarmte komt niet uit de bodem maar uit de kern van de aarde. De bron ligt dus veel dieper. De bron van een aardwarmtepomp ligt op maximaal 150 meter diep. Voor aardwarmte moet je minimaal 500 meter boren.
“In Nederland is het ongeveer elke 100 meter dieper 3,2 graden warmer. Je begint met een oppervlaktetemperatuur van 10 graden. Dus op 1 kilometer diepte is het 42 graden, op 2 km diepte 74 graden, en zo verder.” Niemand kan in Nederland zomaar boren of water onttrekken aan de bodem.
Verwarming. Zet de thermostaat niet lager dan 16 graden tijdens de vorstperiode.
De aarde heeft, door opwarming door de zon, op 50 meter diepte een constante aard-warmte van ongeveer 9 graden.