De bedragen 2020 tot en met 2025 zijn op basis van de cijfers in de voorliggende begroting. De gemeenten ontvangen in 2021 uit het gemeentefonds € 32.817.467.000.Per inwoner komt de uitkering uit op een landelijk gemiddelde van € 1.886 per inwoner.
60% van het Rijk
De gemeente krijgt ongeveer 60% van haar inkomsten van het Rijk.
3.1 Toename sociale uitkeringen groter dan in voorgaande jaren. De uitkeringslasten van de sociale uitkeringen kwamen in 2023 uit op 218,0 miljard euro, tegenover 195,9 miljard euro in 20223). Hiermee is de toename beduidend groter dan in de voorgaande jaren.
Gemeenten en provincies hebben eigen inkomsten en krijgen geld van de Rijksoverheid. De eigen inkomsten komen uit belastingen en bezittingen, zoals een gemeentelijk havenbedrijf. Via het gemeentefonds, provinciefonds en speciale uitkeringen krijgen gemeenten en provincies geld van de rijksoverheid.
Naast de uitkeringen van het Rijk hebben de gemeenten inkomsten uit de Onroerende zaakbelasting (OZB), retributies en overige belastingen en heffingen.
Meer dan zestienhonderd organisaties en instanties maken deel uit van de overheid. Daar horen de twaalf ministeries bij, de twaalf provincies en de 342 gemeenten. Maar ook zelfstandige bestuursorganen zoals de Huurcommissie horen tot de overheid.
De overheidsfinanciën zijn alle inkomsten en uitgaven van de Rijksoverheid. De inkomsten van de overheid bestaan vooral uit de belastingen en premies die burgers en bedrijven betalen. De overheid geeft dit geld uit aan voorzieningen zoals scholen, wegen en ziekenhuizen.
Gemeenten krijgen minder geld uit het gemeentefonds als ze veel vermogen hebben om belastingen te heffen. Het vermogen bestaat uit de WOZ-waarde van onroerende zaken in de gemeente, berekend tegen een tarief dat voor alle gemeenten hetzelfde is. Meer hierover staat op de pagina Gemeentelijke belastingen.
Het salaris van een ambtenaar ligt gemiddeld tussen de € 3.000 en € 4.800 bruto per maand. Dit komt neer op een jaarsalaris tussen de € 36.000 en € 57.600 euro op basis van een fulltime dienstverband. Je salaris als ambtenaar hangt natuurlijk af van je functie, opleiding, werkervaring en verantwoordelijkheid.
Van elke 100 euro die wordt uitgegeven, vloeit 38 euro naar de pensioenen en uitkeringen. De pensioenen en ouderenzorg zijn veruit de grootste uitgavenpost in ons land. In totaal ging het in 2023 om ongeveer 59,1 miljard euro, ruim een zesde van alle overheidsuitgaven.
De meerderheid van de Amerikanen die sociale diensten ontvangen zijn kinderen. Zij vormen 41% van alle gebruikers van bijstand. 50% van de ontvangers van bijstand zijn Amerikanen tussen de 18 en 64. Slechts 12% van de Amerikanen die hulp ontvangen zijn senioren (65 en ouder).
Van alle gemeenten had Amsterdam eind 2022 met 9046 euro het hoogste eigen vermogen per inwoner. Behalve Amsterdam blijken ook de allerkleinste gemeenten van het land een relatief hoog eigen vermogen te hebben. Zo vormt het Gelderse Rozendaal samen met Brielle de rest van de top-drie.
Uitkeringen per inwoner
De gemeenten ontvangen in 2021 uit het gemeentefonds € 32.817.467.000. Per inwoner komt de uitkering uit op een landelijk gemiddelde van € 1.886 per inwoner. Ten opzichte van 2020 betekent dit een mutatie van ‒ € 43 per inwoner.
Inkomsten overheid naar ruim 457 miljard euro. De overheidsinkomsten stegen in 2023 met ruim 28 miljard euro naar 457,4 miljard euro. De stijging is weliswaar kleiner dan in 2022, maar groter dan in de meeste voorgaande jaren.
De gemeente krijgt ongeveer 60% van haar inkomsten van het Rijk. Hoeveel geld een gemeente precies krijgt, is afhankelijk van het aantal inwoners, het aantal jongeren, het aantal mensen dat een uitkering krijgt, de oppervlakte van de gemeente en nog wat speciale omstandigheden van die gemeente.
Gemeenten zijn met ingang van 1 januari 2016 vennootschapsbelastingplichtig, indien en voor zover zij een onderneming drijven. Van het drijven van een onderneming is sprake, wanneer met een duurzame organisatie van kapitaal en arbeid wordt deelgenomen aan het economische verkeer met het oogmerk winst te behalen.
Nederland telt 342 gemeenten
In de loop der jaren zijn veel gemeenten samengevoegd. Bij de aanvaarding van de gemeentewet in 1851 waren er 1.209 gemeenten. Op 1 januari 2025 is het aantal gemeenten gelijk gebleven aan 2024. Het aantal gemeenten in Nederland blijft hiermee 342 op deze datum (CBS , 2024).
Pekela is met een gemiddeld inkomen van 25.800 euro per jaar de 'armste' gemeente van Nederland. Wel steeg het Pekelder gemiddelde inkomen met bijna duizend euro. Stadskanaal staat op plek 2 met een gemiddeld jaarinkomen van 26.500 euro.
Als we het over het centraal bestuur hebben, gebruiken we daarvoor de termen het Rijk of de Rijksoverheid. Het Rijk is de hoogste bestuurslaag. De andere twee bestuurslagen zijn provincie en gemeente .
Boodschappen en voedsel kosten gemiddeld tussen de €200 en €300 per maand, afhankelijk van persoonlijke voorkeuren, eetgewoonten, locatie en waar de boodschappen worden gedaan. Verzekeringen, zoals zorg-, inboedel- en aansprakelijkheidsverzekeringen, kosten gemiddeld tussen de €150 en €200 per maand.
Hoeveel geld een school krijgt, hangt af van het leerlingaantal op 1 februari van het jaar ervoor. Sommige scholen krijgen extra geld, bijvoorbeeld kleine scholen of om onderwijsachterstanden aan te pakken. Er gaat ongeveer € 14 miljard naar scholen.