In de buitenlucht komen kleine hoeveelheden asbestvezels voor. Iedereen ademt dus elke dag een beetje asbest in. Soms ademen we per ongeluk een korte tijd meer asbestvezels in. Bijvoorbeeld door een brand waarbij asbest vrijkomt, of door in en om het huis asbesthoudend materiaal te verwijderen of bewerken.
Helaas zijn er geen medische testen die kunnen aantonen hoeveel asbestvezels je hebt ingeademd. Op een röntgenfoto zijn asbestvezels namelijk niet zichtbaar. De kans dat je ziek wordt, is nog steeds heel klein. Pas als je heel vaak een grote hoeveelheid asbest hebt ingeademd, wordt die kans groter.
Longkanker kan al na tien jaar ontstaan na het inademen van asbest. Hoe meer asbestvezels u heeft ingeademd, hoe groter de kans. Als u rookt loopt u nog meer risico.
Bij het inademen dringen asbestvezels zeer diep in de longen, wat ernstige ziektes kan veroorzaken. Asbestvezels inslikken of aanraken (contact met de huid) is volgens de huidige inzichten niet gevaarlijk. Toch wast u best uw handen als u asbestvezels hebt aangeraakt. Zo voorkomt u dat u alsnog vezels inademt.
Asbest is niet te herkennen aan een specifieke geur. Asbest is namelijk geurloos. Derhalve is het schadelijk om asbestvezels in te ademen. Het advies is daarom om niet aan asbesthoudende of van asbest verdachte materialen te ruiken.
Er zit een lange tijd tussen het inademen van asbestvezels en het krijgen van kanker, gemiddeld ongeveer 40 jaar. Hierdoor neemt het aantal mensen met kanker door asbest nog steeds toe. Iemand die zijn hele werkzame leven veel asbestvezels inademt, loopt een groot risico op kanker door asbest.
Vroeger werd asbest gebruikt in stucwerk om deze te verstevigen en niet enkel omwille van de brandweerstand van asbest. Pleisterwerk met asbest kan je dus in alle ruimtes vinden. De meeste kans is onder daken of op verdiepingen waar men de asbesthoudende stucwerk gebruikte om kamers met af te werken.
Asbest in huis
Als je asbest beschadigt, komen er vezels in de lucht. Als je die vezels inademt kun je daar kanker van krijgen. Hoe meer vezels je inademt, hoe groter de kans dat dat ook echt gebeurt. Vooral mensen die met asbest hebben gewerkt lopen risico.
Wereldwijd worden jaarlijks naar schatting 125 miljoen mensen blootgesteld aan asbest op de werkplek. Jaarlijks sterven wereldwijd ruim 107.000 mensen aan asbestgerelateerde ziekten zoals buikvlies- of borstvlieskanker (mesothelioom), longkanker en stoflongen (asbestose).
FFP3 asbest masker
FFP3 maskers, zoals de 3M 8835+ en de 3M aura 9332+, zijn inzetbaar tegen asbestvezels. Houd er rekening mee dat deze alleen geschikt zijn voor kortdurende werkzaamheden. Daarnaast moet de drager een gladgeschoren gezicht hebben omdat baardgroei de aansluiting op het gelaat belemmert.
Als asbest toch breekt of afbrokkelt, loop dan niet door het poeder en de brokjes naar een andere ruimte. Veeg de resten op met een natte dweil. Gebruik geen stofzuiger. Een stofzuigerzak vangt wel vezels wel op, maar door het bewegen van de stofzuigermond stuiven juist veel vezels weg.
Hoe gevaarlijk is asbest? Alleen de losse asbestvezels die in de lucht zweven en die je in kunt ademen, zijn schadelijk. Iemand die langdurig veel asbestvezels inademt, kan longkanker of longvlieskanker (mesothelioom) krijgen. Het inademen van veel vezels komt vooral voor in binnenruimtes.
Bij hechtgebonden asbest, waarbij de asbestvezels stevig vast zitten in het materiaal, is er alleen een verhoogde blootstelling bij het verwerken van het materiaal (zagen, breken, verpulveren en slopen). Vezels uit niet-hechtgebonden asbest komen veel makkelijker vrij.
Verreweg de grootste hoeveelheid asbest (ongeveer 75%) is verwerkt in asbestcement. Bijna alle cement golf- en vlakke platen van vóór 1989 bevatten asbest. In de periode 1989-1993 zijn zowel asbesthoudende als asbestvrije platen toegepast.
Crocidoliet en amosiet zijn de twee gevaarlijkste vormen van asbest – ze vormen het grootste risico voor de gezondheid bij inademing van de vezels.
De vezels kunnen niet door het immuunsysteem worden afgebroken waarna ze als het ware door het lichaam gaan zwerven en allerlei schade kunnen aanrichten. Wit asbest is iets minder gevaarlijk doordat de vezels vaker kunnen worden afgebroken en minder schade in een lichaam kunnen berokkenen.
Asbesthoudend cement
Niet-hechtgebonden brandwerend board is regelmatig toegepast als brandwerend materiaal in met name garages en rondom cv-ketels. Ook in sommige soorten vinylzeil (geproduceerd tussen 1963 en 1980 en verkocht tot en met 1983) en in een bepaald type oude, harde vinyltegels komt asbest voor.
Daarom is asbest gevaarlijk!
Omdat asbestvezels microscopisch klein worden dringen ze door tot de kleinste delen van ons lichaam zoals de longblaasjes. Als de asbestvezels in onze lichaam terechtkomen, reageert ons lichaam op deze indringer maar kan dit gesteente niet verwijderen.
De meest voorkomende plek waar asbest aanwezig kan zijn is het dak. Denk hierbij aan golfplaten, dakleien en dakgoten. In de meeste gevallen werd asbest toegevoegd voor extra isolatie. Rondom oude leidingen komt asbest ook geregeld voor.
De NOS onderzocht 122 willekeurige woningcorporaties. Het is de eerste keer dat in kaart is gebracht hoeveel sociale huurwoningen asbest bevatten. Vertaald naar het hele land gaat het om bijna 1,4 miljoen huizen.
In de meeste koopovereenkomsten van woningen zal een bepaling opgenomen zijn over de eventuele aanwezigheid van asbest. Door middel van die bepaling kan de verkoper aangeven dat hij niet weet of er asbest in de woning is verwerkt. De verkoper kan daarmee zijn aansprakelijkheid echter niet onbeperkt uitsluiten.
Asbest verwijderen is niet verplicht; je bent als huiseigenaar zelf verantwoordelijk voor het asbest in je woning. Wel kan de gemeente je dwingen maatregelen te nemen als er sprake is van losgebonden asbest of asbest in heel slechte staat. In deze gevallen moet je het asbest afschermen of laten verwijderen.
Een particulier mag maximaal 35m2 per kadastraal perceel verwijderden. Wilt u meer verwijderen dan moet een gecertificeerd bedrijf dit doen. Voor het zelf veilig verwijderen van asbest bestaat geen blauwdruk.
In bijna alle gebouwen die tussen 1960 en 1980 zijn gebouwd zit asbest. Het is lastig om het materiaal te herkennen. Asbest zelf is wit, blauw of bruin, maar het materiaal waarin het verwerkt is, kan allerlei kleuren hebben. De kleur van het materiaal zegt dus niets.
De eerste symptomen van de ziekte verschijnen vaak pas tientallen jaren na de blootstelling aan asbest. De symptomen die bij asbestziekten kunnen voorkomen zijn moeilijkheden bij het ademhalen, hoesten, pijn op de borst of in de schouderbladen, vocht achter de longen of in de buikholte, koorts en gewichtsverlies.