Vast en vloeibaar frituurvet, maar ook frituurolie, bestaan vooral uit plantaardige oliën. Zonnebloemolie, sojaolie, koolzaadolie en palmolie zijn de belangrijkste grondstoffen voor frituurvet. Deze oliën worden respectievelijk gewonnen uit zonnebloemen, soja, koolzaad en palmbomen.
Frituurolie bestaat meestal uit plantaardige oliën. Het meest gebruikte frituurolie is zonnebloemolie. De meeste plantaardige oliën staan in de Schijf van Vijf.
Vast frituurvet wordt meestal gemaakt van plantaardige oliën of het wordt gemaakt van dierlijk vet, zoals rundvet. Vast frituurvet bevat meer verzadigde vetzuren dan vloeibaar frituurvet of olie. Vast frituurvet is in dozen verpakt, met daarin verschillende wikkels met blokken frituurvet.
Gezonder frituren in olie of vloeibaar frituurvet
Frituur in olie of vloeibaar frituurvet. Dit bevat minder verzadigde vetten en is gezonder dan vast vet. Hoe verser het vet, des te beter. Vervang frituurvet in elk geval als je het 4 tot 5 keer hebt gebruikt.
Cafetaria's die Verantwoord Frituren gebruiken vloeibaar frituurvet of frituurolie. Daarin zitten, in vergelijking met vaste frituurvetten, veel onverzadigde vetzuren in. Onverzadigde vetzuren helpen een normaal cholesterolgehalte te behouden.
Wat de frietjes bij een snackbar zo lekker maakt, is dat er vaak genereus om wordt gegaan met het zoutvaatje. Met alleen een beetje zout strooien na het frituren zul je deze smaak nooit bereiken, daarom is het nodig om de frieten eerst te weken in een badje met zout water.
Om te frituren of om te bakken op hoge temperaturen kies je best voor vloeibaar vet of olie: die bevatten relatief weinig verzadigde vetzuren, relatief veel onverzadigde vetzuren en minder transvetzuren. Verzadigd vet verhoogt het cholesterolgehalte in het bloed, terwijl onverzadigd vet het juist verlaagt.
De prijs van eetbare oliën als palmolie en zonnebloemolie stijgt hard door de oorlog in Oekraïne, droogte en exportbeperkingen. De prijs van palmolie, de basis voor veel producten, is verdubbeld, terwijl zonnebloemolie en sojaolie 50 procent duurder zijn geworden.
Het maakt de olie nog langer houdbaar en extra bestand tegen verhitting. Een groot nadeel van dit gedeeltelijke hardingsproces is dat het transvetten produceert. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat deze soort vetten erg ongezond zijn en het risico op hartaandoeningen kunnen verhogen (1).
Wie in de supermarkt op zoek gaat naar frituurolie, botst vaak op lege rekken. Een gevolg van de oorlog in Oekraïne. Rusland en Oekraïne staan immers in voor driekwart van de wereldexport van zonnebloemolie, de meest gebruikte frituurolie. Toch zijn er ook alternatieven om je frietjes in te bakken.
Zonnebloemolie is de betere grondstof voor frituurolie. Dat heeft vooral met de vetzuursamenstelling te maken. We onderscheiden in zonnebloemolie de normale versie en High Oleic zonnebloemolie. Die laatste soort is veel meer hittebestendig dan de gewone zonnebloemolie.
Frituren helpt alleen niet om gezonder te eten, vertelt Astrid Postma, expert voeding en gezondheid van het Voedingscentrum. "Met frituren worden altijd meer calorieën toegevoegd. Neem bijvoorbeeld een gewone aardappel. Die bevat ongeveer 80 kilocalorieeën.
Vloeibaar is beter
Als het gaat om de gezondheid geldt een vuistregel dat hoe lager de stollingstemperatuur is, des te beter het vet. Vet dat bij kamertemperatuur hard blijft (zoals ossewit) bevat meer verzadigde vetzuren dan vloeibare olijf-, zonnebloem-, koolzaad- of pindaolie.
Niet te veel lachen, hier wordt hetzelfde gedaan met 'frituurolie', waarvan het bulkt in onze supermarkten. Het verschil tussen beide is duidelijk. Slaolie wordt gemaakt uit oliën die slecht bestand zijn tegen een langdurige verhitting. Dat is het probleem van die 'meervoudig onverzadigde' olie van tegenwoordig.
Wist u dat van het oude vet en olie biobrandstof gemaakt wordt? Doe uw gebruikte frituurvet terug in de fles en lever het in bij een vetinzamelpunt. Doe het vet, na het afkoelen, in een plastic fles. Sluit de fles goed af en breng deze naar het dichtstbijzijnde inleverpunt.
De friet is niet langer vegetarisch of veganistisch. De authentieke smaak wordt door velen juist verafschuwd. Veel verzadigd vet is waarschijnlijk ongezond. Het is bij kamertemperatuur vast (en dus lastiger te vervangen).
Alle oliën bestaan uit een mengeling van onverzadigde en verzadigde vetten. ,,We noemen een olie gezond als die rijk is aan onverzadigde vetzuren. Oliesoorten met veel verzadigde vetten sorteren we in de categorie 'ongezond'”, legt hij uit. Hij raadt aan om vooral olijfolie, koolzaadolie en sojaboonolie te gebruiken.
Samengevat is dit de conclusie. Als je een olie of vet niet verhit, dan zijn olijf-, koolzaad-, soja-, arachide-, zonnebloem-, maïsolie en andere plantaardige oliën de betere keuzes. Dat is omdat ze vooral onverzadigde vetten bevatten en zo helpen de verzadigd vet consumptie te beperken.
Zonnebloemolie bevat duidelijk meer vitamine E dan olijfolie, wat de cellen, celwand, bloedbaan en weefsels beschermt. Ook bevat zonnebloemolie meer vitamine K, wat nodig is voor een goede bloedstolling. Olijfolie bevat dan weer meer omega 3-vetzuren, die beschermen tegen hart- en vaatziekten.
Niet alleen is het de vraag of je frituur de vorst wel goed kan weerstaan, ook kan het vloeibare vet bevriezen. Je kunt een frituurpan zodoende beter op een iets warmere plek bewaren.
Frituur op maximaal 175 °C en tot de friet een goudgele kleur heeft. Gebruik vloeibaar, plantaardig frituurvet. Geschikt om te frituren zijn: vloeibaar frituurvet, zonnebloemolie en olijfolie (geen extra vierge). Doe kleine hoeveelheden in de frituurpan, houd maximaal 150 gram per keer aan.
Door het frituren, etensresten, hoge temperaturen en herhaald gebruik wordt het rookpunt van de olie steeds lager. Dit leidt er uiteindelijk toe dat de olie vies wordt, waardoor het bereide voedsel niet meer lekker smaakt. Wij adviseren de olie na 5-8 keer te verversen.
Ossewit is perfect voor frituren
Bij verhitting gaat deze oxyderen en dat maakt haar giftig. Bij ossewit gebeurt dit niet en dat maakt het een stuk gezonder. Daarnaast geeft ossewit sneller een mooi bruin kleurtje aan je frietjes, waardoor je ze niet te lang en te heet bakt.
Frituurvet is ongebruikt ongeveer 6 maanden tot een jaar houdbaar. Bij frituren gebruik je je olie of vet vaak meer dan 1 keer. Let dan wel op een aantal gebruiksregels. Als je deze opvolgt gaan de kwaliteit en stabiliteit van het product minder snel achteruit.
Het beste om in te bakken of te frituren is olie of zachte of vloeibare margarine uit een fles. Behalve vloeibaar frituurvet is gewone plantaardige olie, zoals zonnebloemolie en olijfolie, ook geschikt om in te frituren.