Het Vlaggensysteem biedt zes criteria en een normatieve lijst voor het adequaat beoordelen van seksueel gedrag. De criteria zijn wederzijdse toestemming, vrijwilligheid, gelijkwaardigheid, leeftijds- en ontwikkelingsadequaat, passend bij de situatie, en zelfrespect.
Het Vlaggensysteem is ontwikkeld door het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid Sensoa in samenwerking met Movisie. In december 2015 is het Vlaggensysteem erkend als Goed Onderbouwd door de erkenningscommissie Maatschappelijke ondersteuning, participatie en veiligheid.
Het Sensoa Vlaggensysteem is een in Vlaanderen ontwikkelde methodiek om seksueel gedrag in te schatten en gepast te reageren. Aan de hand van 6 criteria kan je seksueel gedrag indelen in 4 categorieën, van oké naar helemaal niet oké. Ze zijn aangeduid met verschillende kleuren vlaggen.
Kruimelpad. Het is mogelijk dat plegers bij het uitkomen van feiten van seksueel verontrustend of grensoverschrijdend gedrag deze feiten gaan ontkennen of minimaliseren. Ga op zoek naar wat de dader nodig heeft om het gestelde gedrag niet meer te plegen. Beoordeel het gedrag, maar niet de persoon.
Bij seksueel grensoverschrijdend gedrag gaat iemand over de grenzen van een ander. Bijvoorbeeld ongewenste aanrakingen, online berichten van seksuele aard, seksuele intimidatie of seksueel misbruik. De ander, de omgeving, maar ook die persoon zelf kan daar grote fysieke, mentale en emotionele schade door oplopen.
Er zijn echter ook veel andere vormen van ongewenst gedrag in de zorg die als grensoverschrijdend worden ervaren, denk aan bedreiging, het onthouden van zorg, schenden van privacy, schreeuwen of vernedering.
Seksueel gezond gedrag is gedrag wat niet schadelijk is voor het eigen lichaam of psychosociaal welzijn. Gedrag is seksueel ongezond als het een (te verwachten) schadelijk of zorgwekkend risico vormt voor de (seksuele) ontwikkeling.
Wees duidelijk
Fluister het dan of gebruik gebaren; beweeg zijn of haar hand naar de plek op je lijf waar jij deze graag voelt. Of houd deze tegen waar je het aanraken niet fijn vindt. Verzin geen smoesjes om geen seks te hebben, maar wees gewoon duidelijk. Anders blijft de ander misschien aandringen.
Signalen van relationele of seksuele problemen
Zeer meegaand gedrag, of juist agressief en opstandig gedrag. Neiging tot isoleren, depressieve gevoelens. Geen aansluiting bij de groep. Angstige en emotionele reacties, bijvoorbeeld schrikreactie bij aanraken.
Bijvoorbeeld ongewenste aanrakingen, zoenen tegen iemands wil, aanranding en verkrachting. Maar ook online ongewenst gedrag, zoals ongewenst versturen van seksueel getinte appjes, het tegen de wil van iemand doorsturen van seksueel getint beeldmateriaal en sextortion (iemand daarmee chanteren).”
We ondersteunen professionals om te praten over seks met vorming en materialen. We geven informatie en advies over seksualiteit en relaties. We ondersteunen mensen met hiv en hun omgeving.
Ongeveer een derde van de meldingen die de inspectie over de gehandicaptenzorg ontvangt gaat over geweld in de zorgrelatie. Hieronder valt ook seksueel grensoverschrijdend gedrag (SGOG); tussen cliënten onderling of tussen zorgverleners en cliënten.
De Normatieve Lijst is een aanvullend werkinstrument bij het Sensoa Vlaggensysteem. Het kan je hel- pen om seksueel gedrag op bepaalde leeftijd correct in te schatten. Je krijgt een overzicht van wat in de wetenschappelijke literatuur geweten is over seksueel gedrag van kinderen en jongeren.
5,2% van de meisjes en 4,3% van de jongens kreeg met minstens één vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag te maken. Het gaat vooral om ongewenst kijken naar borsten of geslachtsdelen en ongewenste seksuele aanrakingen. Jongeren geven aan dat het vooral hun moeder of een broer is die over de grens gaat.
Intimidatie is een andere vorm van manipulatie. Daarbij probeert iemand je gedrag te beïnvloeden door je doelbewust af te schrikken, voor schut te zetten, bang te maken, in verwarring of verlegenheid te brengen of te verlammen.
Bij grensoverschrijdend gedrag dat 'hands-on' plaatsvindt, is er wel sprake van fysiek contact. Dit betreft het seksueel betasten, het binnendringen, variërend van zoenen (gedwongen tongzoen) tot verkrachting, de ernstigste vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Kinderen kunnen seksueel misbruikt worden door volwassenen, maar ook door andere kinderen die, door hun leeftijd of ontwikkelingsstadium, een machts- of vertrouwenspositie hebben tegenover het slachtoffer. De wet onderscheidt 2 vormen van seksueel misbruik: verkrachting en aanranding van de eerbaarheid.
'Mannen zijn vaak een beetje bang om vrouwen te corrigeren, maar er zijn veel meer plekken dan down under waar mannen aangeraakt willen worden. De borstkas en het gezicht zijn zijn ook gevoelige plekken, en de ballen, natuurlijk.
Cijfers seksueel geweld
Volgens het CBS zijn er jaarlijks 100.000 slachtoffers van aanranding, verkrachting en/of misbruik. Hiervan is 90% vrouw en 10% man. Wordt fysieke seksuele intimidatie zoals ongewenste aanrakingen meegeteld, dan ligt het aantal slachtoffers nog veel hoger.
Kinderen vanaf vijftien maanden kunnen seksuele responsen vertonen, zoals blozen, zweten en een verhoogde ademhaling. Jongetjes kunnen een erectie krijgen, hier zijn geen volwassen seksuele gevoelens aan gekoppeld. Vanaf vier jaar kunnen kinderen gevoelens van verliefdheid omschrijven.
Machtsverschillen en niet respecteren van grenzen
Aan de basis van seksueel grensoverschrijdend gedrag ligt altijd een machtsverschil tussen de dader en het slachtoffer. Dit machtsverschil kan gebaseerd zijn op leeftijd, sekse, sociale positie of mentaal of lichamelijk overwicht.
Onder seksueel risicogedrag verstaan we binnen Volksgezondheidenzorg.info seksueel gedrag dat risico's op een soa Seksueel overdraagbare aandoeningen (Seksueel overdraagbare aandoeningen) of een ongewenste zwangerschap met zich meebrengt.
Verbale agressie – uitschelden, schreeuwen of zeer fel in discussie gaan. Ook discriminerende opmerkingen vallen hieronder. Verbale agressie kan zowel persoonlijk als telefonisch plaatsvinden. Fysieke agressie – schoppen, duwen, slaan, spugen, vernielen of beroven.
Het kan helpen om de dag te vullen met het aangaan van sociale activiteiten – sporten, eten en drinken, huishoudelijk werk, knutselen of gewoon praten met andere mensen. Ten slotte, er is geen goed bewijs dat medicijnen werken bij seksueel ontremd gedrag.