Het element van de platenspeler leest de informatie van de plaat (de groeven in het vinyl) en zet de trillingen om in een signaal dat naar een versterker gestuurd wordt, die er samen met de luidsprekers muziek van maakt.
De groef in de plaat kun je vergelijken met een golfachtig pad of een kronkelende weg. Als je de naald op de plaat zet, volgt die de groef. Daardoor gaat de naald trillen en dat wordt omgezet in een elektrisch stroompje. Dit stroompje wordt versterkt en zorgt dat de muziek uit je speakers komt.
Een platenspeler – ook wel draaitafel, grammofoon of pick-up genoemd – is een apparaat om grammofoonplaten af te spelen. De eerste grammofoons bevatten een opwindmechanisme om de plaat te kunnen laten draaien en een hoorn om de trilling van de naald mechanisch te versterken.
De naald zit aan een pinnetje (cantilever) gemonteerd waarop een klein magneetje zit. Dit magneet beweegt van- en naar de twee spoeltjes die in het element zitten. In de spoeltjes wordt, door de beweging van het magneetje een heel kleine spanning gegenereerd. Vergelijk dit maar met een dynamo op een fiets.
Een langspeelplaat of vinylplaat, vaak afgekort tot lp of elpee, is een grammofoonplaat met een microgroef, gemaakt van vinyl en met een diameter van 30 cm (12 inch) die ruimte biedt voor maximaal 30 minuten muziek.
Dat komt omdat er op een LP simpelweg niet meer dan twaalf nummers passen. Tenzij je hele lange of hele korte tracks hebt, uiteraard. Een LP kan maar zo'n 40 tot 50 minuten aan muziek afspelen, dus reden genoeg voor een artiest om een album precies zolang te laten duren.
Met de komst van de elektromotor in de jaren 30 schakelt men over op 78 toeren (of eigenlijk 77 79), omdat dit zowel bij 50 hertz als 60 hertz is te reproduceren, en deze snelheid bovendien stabiel is bij het gebruik van de oude veerwerkmotoren.
Om een plaat af te spelen, begin je met de plaat op de draaitafel te leggen. Aangezien platen een A- en een B-kant hebben, moet je ervoor zorgen dat je de plaat op de juiste kant legt, afhankelijk van het nummer dat je wilt afspelen. Naast de toonarm bevindt zich meestal een cue hendel.
Een saffieren (stenen) naald heeft een verwachte levensduur van ongeveer 40 speeluren. Synthetische (geperste) diamant naalden hebben een levensduur van 250 tot wel 800 speeluren.
Zo regel je de naalddruk
Hier is de naalddruk 0. Je vindt dit punt door aan het contragewicht op de toonarm te draaien. Als de toonarm in de lucht hangt, pak je het contragewicht en draai je aan de kleine schaalverdeling, totdat de 0 samenvalt met het kleine streepje op de toonarm.
Het inschakelen van de platenspeler
De draaitafel begint met draaien als de arm van de houder gehaald wordt en richting de grammofoonplaat gedrukt wordt. Aan het einde van een grammofoonplaat slaat de motor automatisch af.
De meeste platenspelers moet je eerst met een versterker of actieve speakers verbinden voordat je geluid zal hebben. Er zijn echter ook platenspelers waar al een versterker is ingebouwd.
Het element van de platenspeler leest de informatie van de plaat (de groeven in het vinyl) en zet de trillingen om in een signaal dat naar een versterker gestuurd wordt, die er samen met de luidsprekers muziek van maakt.
Je LP/CD/MD blijft zolang goed als dat je mediummateriaal + afspeelapparatuur meegaat. Vinyl staat bekend om zijn lange materiaalvastheid. Bij normale opslag is het echt niet zo dat je platen na een 50 jaar krom getrokken zijn en verkruimelen als je ze beetpakt.
Er gaan stemmen op dat vinyl vele malen beter klinkt dan een streamingdienst als Spotify, Apple Music, Deezer of Tidal. Het geluid van vinyl zou stukken dynamischer zijn, met warmere klanken en de muziek zou veel beter tot zijn recht komen.
Naalden geperst uit diamant-restmateriaal.
(rond de 10,00 euro) Deze diamantjes gaan echter veel langer mee en klinken bovendien ook nog eens beter dan saffier-naaldjes. De verwachte levensduur van dit type naalden ligt tussen de 250 en 300 speeluren.
De eerste goede en meeste goedkope optie om te gebruiken is een stylus cleaner. Dit is een klein borsteltje dat in een potje zit. In het potje zit een vloeistof wat op het borsteltje terecht komt. Dit borsteltje kun je voorzichtig over de naald halen en hiermee haal je vuil en slijpsel van de naald af.
Als je je oude platen met goede kwaliteit wil beluisteren, of gewoon een simpele draaitafel wil, is een MM-element waarschijnlijk de beste keuze. We hebben MM-modellen in alle soorten en maten, en ze zijn erg eenvoudig in het gebruik. Sommige modellen kun je zelfs upgraden met een betere naald als de oude versleten is.
Door aan het contragewicht te draaien, schuift het gewicht naar voren of naar achteren. De werking is even simpel als logisch: hoe dichter het gewicht bij het element en de naald komt, hoe meer de naalddruk toeneemt. Anderzijds: hoe verder het contragewicht naar achteren draait, hoe minder de naalddruk wordt.
Je hebt een platenspeler gekocht en nu ga je hem thuis neerzetten. Dan is er meteen al een aantal zaken om op te letten. Zet hem bij voorkeur niet op andere apparatuur maar op een eigen plank. Zorg dat-ie waterpas staat (of in ieder geval recht op het oog) en niet in de zon.
In de jaren '70 loopt de prijs van een LP uiteen van ƒ5,- tot ƒ25,- en heden ten dage zien we vergelijkbare verschillen in prijs tussen de CD's van 'Het Kruidvat' en die van de reguliere platenindustrie.
De meest voorkomende snelheid is 33 1/3 toeren. Alle standaard 12 inch vinyl-platen moeten worden afgespeeld op 33 1/3 rotaties per minuut. Wanneer vinyl wordt gefabriceerd, worden de groeven in de plaat gesneden op een bepaalde draaisnelheid.
Lp's kunnen geperst worden op 33⅓, 45 of 78 toeren. De meeste platen dienen op 33⅓ toeren afgespeeld te worden, maar bij uitzondering kan het voorkomen dat er platen op een hogere snelheid afgespeeld moeten worden.