Gietijzer herken je aan de uitwendige vorm, omdat de gietnaden zichtbaar zijn en het oppervlak vaak wat ruwer is. Gietijzer is erg hard en daardoor erg bros. Als het breekt, kijk je tegen een korrelig oppervlak aan. Het motorblok is gemaakt van gietijzer.
Gietijzer wordt in mallen gegoten en na afkoeling wordt de mal weggehaald. Gietijzer herken je aan gietnaden bij gegoten objecten. Het oppervlak is vaak ruw en het is erg hard. Hierdoor ook erg bros en bij het breken van gietijzer zie je een korrelige structuur.
In de basis is een magneet je beste vriend. plakt de magneet, dan hebben we te maken met ijzer, hardmetaal of een metaal met ijzer als bestandsdeel.
Het verschil tussen gietijzer en gietstaal zit met name in het koolstofgehalte. Dat ligt bij gietstaal een stuk lager. Hierdoor ontstaan in gietijzer gemakkelijker scheuren. Toch is gietijzer het meest gebruite gegoten metaal.
Gietijzer komt voor als wit-, zwart-, grijs-, gemêleerd, ferritisch, perlitisch, austenitisch of martensitisch gietijzer. De soort wordt afgeleid van de samenstelling van de kristalstructuur en de mate van afkoeling van het gesmolten gietijzer of warmtebehandelingen.
Austenitisch gietijzer is niet magnetisch. Wordt geringe nikkel-magnesium verbinding toegevoegd, vormt zich grijs gietijzer met bolvormig grafiet het z.g.n. nodulair gietijzer. De grondmassa bestaat uit ferriet en/of perliet. De gemiddelde samenstelling is 3,5% C, 1% Silicium en 0,1% Mangaan.
De braadpan is wellicht het type gietijzeren pan waar je als eerste aan denkt of die je als eerste herkent. Dikke bodem, hoge wanden en stevige, goed sluitende deksel. Bekend van het stoven van vlees, maar deze pan kan zo veel meer dan dat.
De tussenlaag temperatuur meet je op het punt waar je volgende las gaat beginnen. Hier moet de temperatuur onder de 60 graden celcius blijven. Bij een hogere temperatuur kan het materiaal scheuren door het hoge koolstofgehalte in het gietijzer.
De pan mag absoluut niet vallen, want dan kan deze breken. Ook moet je oppassen voor grote temperatuur verschillen. Dus niet in een keer van heel heet naar heel koud; hierdoor barst het gietijzer. Een gietijzeren pan heeft wel meer onderhoud nodig.
Wit gietijzer bijvoorbeeld, is bijna niet te lassen. Het lassen van gietijzer doe je met speciale nikkel- en/of nikkel-ijzer gelegeerde laselektroden, zoals de UTP 86 FN. Deze typen elektroden behouden hun grote taaiheid, waardoor er een stevige lasverbinding ontstaat.
Er zijn slechts een beperkt aantal elementen die ferromagnetische eigenschappen bezitten. De meest bekende zijn ijzer, kobalt en nikkel. In deze materialen zijn microscopisch kleine gebiedjes, zogenaamde gebieden van Weiss, magnetisch waarbij de richting willekeurig is.
Wat is Non-ferrometaal? Een non-ferrometaal is een metaal dat geen ijzer bevat of waarin de legeringen ijzer niet als hoofdbestanddeel hebben (bijvoorbeeld koper, lood, aluminium, zink, brons en messing). Ook witmetalen behoren tot de non-ferro metalen.
IJzer , kobalt, chroom en nikkel zijn metalen die op zich allemaal magnetisch aangetrokken worden. Dat komt omdat de elektronen van deze metalen deels in een vlak draaien en de atomen piepkleine elektromagneetjes zijn, elementairmagneetjes genoemd.
Schoon gietijzer is vrijwel direct te hergebruiken in de staalproductie. De prijs per kilo is 16 tot 26 eurocent.
Hoe verwijdert u vlekken op gietijzer? Verwijder kleine of hardnekkige vlekken op gietijzer met een schuurmiddel, zoals Cif. Behandel het gietijzer na met schoon water en droog af met een schone theedoek. Poets met vaseline, dat reinigt en geeft een mooie donkere glans.
Gietstaal wordt vooral toegepast in de industrie en de machinebouw. Het is vooral geschikt voor onderdelen die zwaar belast worden. Verder is gietstaal goed lasbaar.
De laag in een gietijzeren braadpan is poreus en de piepkleine gaatjes kunnen met olie gevuld worden, waardoor een natuurlijk anti-aanbaklaag ontstaat.
Gietijzeren pannendragers schoonmaken
Voor een grondige reiniging kan je de pannendragers een nachtje in een sopje van warm water en soda laten weken. Dit zorgt ervoor dat vuil en vet loskomt, waardoor je de dragers de volgende ochtend zo schoonveegt.
De Faitout braadpan van Le Creuset is van hoge kwaliteit, maar dankzij het geëmailleerde gietijzer een stuk goedkoper dan de traditionele braadpannen van het merk. Dit komt mede door de deksel, deze is gemaakt van rvs.
Speciaal voor het boren in harde metalen als inox en gietijzer is er de cobalt metaalboor, die bestaat uit een legering van HSS met vijf procent cobalt. En natuurlijk zijn er allerlei speciale boren voor specifieke metaalsoorten en toepassingen.
Kan ik een gietijzeren steunring die gebroken is weer aan elkaar lijmen met "Bison Kombi metaal? Gietijzer kunt u met dit product prima verlijmen, eventueel kunt u ook araldite rapid gebruiken.
Het verwijderen van roest in een gietijzeren pan
Pak staalwol (of schuurpapier) en schrob stevig over de roestige gedeeltes van de pan. Na een tijdje zie je het originele (zilveren) gietijzer tevoorschijn komen. In feite haal je hiermee ook de antiaanbaklaag van je gietijzeren pan eraf.
Plaats een ovenplaat bedekt met aluminiumfolie in de oven en leg de pan ondersteboven op een grillplaat daarboven. De folie zal er voor zorgen dat eventuele druppels olie worden opgevangen. Laat de pan een uurtje op 200 °C inbranden. Laat de pan afkoelen en herhaal dit proces nog 1 of 2 keer.
Gebruik onverzadigde oliën aan die neutraal van smaak zijn met een hoog rookpunt van minimaal 200°: canola olie, avocado olie, zonnebloemolie en andere plantaardige olie met een hoog brandpunt zijn geschikt voor het inbranden van zowel gietijzer als plaatstaal.
gietijzeren pannen geen PFAS, en worden de lagen bijvoorbeeld gemaakt van keramiek of emaille. Maar ook HIER is het goed opletten. Een pan die 100% PFAS vrij wordt verklaard is de gietijzeren pan van BK. Je kunt HIER LEZEN over deze specifieke gietijzeren pannen.