Met een gemiddelde temperatuur in De Bilt van 18,6 °C was de zomer uitzonderlijk warm. Alleen de zomer van 1947 was met een gemiddelde van 18,7 °C sinds 1901 nog een fractie warmer.
In De Bilt kwam de gemiddelde temperatuur uit op 18,7 graden tegen 16,6 normaal (gemiddeld over 1971-2000). Niet alleen in ons land maar ook in andere delen van Europa was dit de warmste zomer van de 20e eeuw.
Wereldwijd gezien was de zomer van 2023 met afstand de warmste zomer ooit op aarde gemeten, maakte het Europese klimaatcentrum Copernicus woensdag bekend. In Europa komt de zomer op plek vijf, na 2022, 2021, 2010 en 2003. Sinds 1980 worden de zomers hier elk jaar ongeveer een tiende graad warmer.
Met een gemiddelde temperatuur van 11,8 graden Celsius in De Bilt is 2023 het warmste jaar in Nederland sinds de start van de metingen van het KNMI in 1901.
De gemiddelde temperatuur was 18,9°C tegen 17,0°C normaal. De vorige warmste zomers zijn 2003 met een gemiddelde temperatuur van 18,6°C en 1826 met een gemiddelde zomertemperatuur van ongeveer 18,7°C.
In de nadagen van de late middeleeuwen waren er nog geen klimaatdeskundigen. Toch is er aardig wat bekend over de heetste zomer ooit, in 1540.
2020 was samen met 2014 het warmste jaar in de meetreeks.
Nederland: 40,7°C op 25 juli 2019 op Vliegbasis Gilze-Rijen.
40,7 graden werd het op 25 juli 2019 in het Noord-Brabantse Gilze-Rijen. Nog nooit eerder kwam de temperatuur in Nederland boven de 40°C. Uiteindelijk is het op deze dag op acht KNMI meetstations warmer dan 40 graden geweest.
In Death Valley in de VS is het ruim 53 graden. De hoogste temperatuur ooit gemeten op aarde was 56,67 graden Celsius in juli 1913 in Furnace Creek bij Death Valley (in de Amerikaanse staat Californië), zegt Randy Ceverny van de World Meteorological Organization, het weerinstituut dat wereldwijd alle cijfers bijhoudt.
De koudste zomer sinds 1901 was die van 1907 met een gemiddelde middagtemperatuur van 18,1 graden. Ter vergelijking: de zomer van 2023 heeft tot nu toe een gemiddelde maximumtemperatuur van 25,2 graden!
Met een gemiddelde temperatuur van 18,4 °C tegen 17,5 °C normaal komt de zomer van 2023 in de top-10 van warmste zomers sinds 1901.
De zachte winters en lange zomers, met een gemiddelde temperatuurstijging van niet meer dan twee graden, zorgden voor een iets betere graanopbrengst, meer weidegronden (waardoor de veestapel toenam) en de komst van de wijnstok in zones waar die eerder niet groeide – en ook nu niet groeit.
De winter van 1946–1947 was de koudste winter in Nederland en België sinds de revolutiewinter van 1789. Deze winter behaalde in De Bilt 348,3 hellmannpunten, 11,1 punten meer dan de bekende winter van 1962-1963. De winter als geheel werd hier uiteindelijk de op een na koudste van de 20e eeuw.
Op 26 januari 1942 kwam het kwik in De Bilt niet hoger dan min 11,2 graden en de nacht die volgde koelde het af tot min 24,8 graden, de laagste standen ooit op het hoofdstation van het KNMI gemeten. Op 27 januari 1942 registreerde Winterswijk min 27,4 graden, de laagste temperatuur van de eeuw in ons land.
Een opmerkelijk gegeven is dat op 25 juli een nog veel hogere waarde werd gemeten. Op het KNMI station van vliegveld Deelen schoot de temperatuur op anderhalve meter, maar ook op 10 centimeter, als een raket omhoog in zeer korte tijd. Uiteindelijk gaf de thermometer 42,9 graden aan!
In juli 2019 steeg het kwik in Nederland voor het eerst tot boven de 40 graden – een scenario dat zonder de klimaatcrisis vrijwel onmogelijk was geweest.
De laagste temperatuur die we ooit op aarde hebben gemeten is 89,2 graden Celsius onder nul. Dus -89,2°C. Dat was bij het Vostok Station, een Russisch onderzoekstation op Antarctica.
De hoogste temperatuur die een mens kan verdragen varieert van 40 tot 45 graden (104 tot 113 Fahrenheit).
De koudste temperatuur ooit gemeten op aarde is -89,2 graden Celsius. Die temperatuur is gemeten op de Zuidpool bij het onderzoekstation Vostokstation.
Kijk je naar de grondtemperatuur, dan staat het record van heetste plek op aarde op naam van de Dasht-e Lut-woestijn in het noordoosten van Iran en de Sonorawoestijn in Mexico. In beide gebieden zijn met satellieten temperaturen tot wel 80 graden Celsius gemeten.
De warmste winters in de reeks zijn, in aflopende volgorde, de winters van 2007, 2020, 2016 en 2014, allen met gemiddelde temperaturen boven de 6 graden.
Januari 1963
Het noorden noteerde die maand 25 ijsdagen en in Eelde vroor het op 17 dagen meer dan 10 graden.
Nooit eerder in de meetgeschiedenis was het wereldwijd zo warm als in 2023. De gemiddelde temperatuur van 14,98 °C lag 1,48°C hoger dan tijdens de pre-industriële periode. Daarmee stoot het met gemak 2016 (14,81 °C) van de troon als het warmste jaar ooit gemeten.