Voorbeelden van deze lichamelijke symptomen zijn pijn op de borst, hartkloppingen, duizeligheid, kortademigheid en hoofdpijn. Het immuunsysteem werkt bij emotionele uitputting over algemeen minder goed, waardoor je sneller ziek wordt.
Je bent voor en na je werk erg moe, geprikkeld of piekerig. Je ergens rustig op concentreren is erg lastig. Dit zijn eerste signalen dat je lichaam te weinig tot rust komt. Vaak spelen karaktereigenschappen als perfectionisme, plichtgetrouwheid, geen 'nee' kunnen zeggen of idealisme hier een rol.
Wat zijn de tekenen van oververmoeidheid en mentaal uitgeput zijn? Niet kunnen concentreren op het werk, snel afgeleid. Snel gepikeerd en licht ontvlambaar. Geen puf om taken uit te voeren, zoals huishoudelijke klusjes.
De fysieke symptomen zijn voornamelijk aanhoudende vermoeidheid en slaapstoornissen die blijven aanhouden. Dat slaapgebrek gaat vervolgens gepaard met andere symptomen zoals spierspanningen, een gebrek aan eetlust, een plotselinge gewichtstoename of -verlies, hoofdpijn en duizeligheid en vergeetachtigheid.
De eerste herstelfase duurt gemiddeld 3 weken, de tweede 3 tot 6 weken en de derde 6 weken. In totaal ben je dus al snel 12 tot 15 weken bezig om te herstellen. Belangrijk om op te merken is dat de totale herstelduur per persoon sterk kan verschillen.
Mentale vermoeidheid
Vaak voel je je lusteloos, sloom en alsof je hoofd vol zit. Als je mentaal vermoeid bent, kan het voor jou ook moeilijker zijn om prikkels te verwerken. Je bent snel gestrest, hebt in weinig dingen zin en bent soms ook negatief. Vaak voel je je ook moe en futloos.
Als je te lang last hebt van stress en je lijf zich niet kan herstellen van stress, kun je een burn-out krijgen. Je 'reserves' zijn dan op en je lichaam en geest zijn uitgeput. Een burn-out heeft vaak met het werk te maken, maar dat hoeft niet per se. Het kan ook gebeuren bij andere aanhoudende stress.
Acutre stressstoornis wordt ook wel een acute stressreactie, (psychische) shock of acute crisisreactie genoemd. Een acute stressstoornis is tijdelijk en duurt maximaal vier weken. Risicoverhogende factoren voor het ontwikkelen van deze stoornis zijn een hoge leeftijd en vermoeidheid.
Mentale oververmoeidheid wordt gekenmerkt door andere symptomen dan fysieke vermoeidheid. Zo hebben mensen die geestelijk uitgeput zijn volgens de Hersenstichting vaak moeite zich te concentreren en zijn ze sneller afgeleid. Ook hebben ze een korter lontje en moeite om belangrijke beslissingen te nemen.
Stress kan leiden tot psychische klachten zoals slaapproblemen en moeheid, somberheid en psychose. Ook kan je last krijgen van lichamelijke klachten, zoals hartkloppingen, een gejaagd gevoel, een hoge bloeddruk en veel zweten. Dit zijn signalen dat de stress te veel wordt of te lang duurt.
Vroeger dacht men dat alleen rust voldoende was om te herstellen. Tegenwoordig weten we dat een actieve aanpak nodig is. Niet alleen om sneller te herstellen, ook om te voorkomen dat u opnieuw overspannen raakt. Het herstel verloopt in drie fasen en duurt gemiddeld 11 weken.
Je spieren spannen zich constant aan, je bent vermoeid, kunt je moeilijk concentreren of heb last van veel (spannings)hoofdpijn. Door chronische stress verhoog je de kans op overprikkeling, hartritmestoornissen en andere psychische klachten zoals een burn-out, angststoornis en depressie.
En misschien dat we dan meteen ook het tweede grote misverstand kunnen tackelen: een burn-out kan je niet faken. Een getrainde professional prikt daar meteen doorheen en iemand met een burn-out wil dat ook helemaal niet faken, want wil niks liever als zijn werk gewoon blijven doen.
Vaak heb je minder energie om naar anderen te luisteren. Soms merk je ook dat je ook minder interesse hebt in anderen. Met ernstige vermoeidheid is het moeilijk je goed te concentreren. Je kunt minder lang werken of studeren.
Een slaapstoornis is soms de onderliggende oorzaak van chronische vermoeidheid. Misschien heb je bijvoorbeeld slaapapneu, een aandoening waarbij je ademhaling kort pauzeert terwijl je slaapt. Hierdoor krijgen je hersenen en lichaam 's nachts niet genoeg zuurstof, wat kan leiden tot vermoeidheid overdag.
Tip 1: Maak tijd om uit te rusten
Dan heb je slaap nodig of heeft je lichaam tijd nodig om uit te rusten. Door goed te slapen, en ook soms iets ontspannends te doen zorg je voor een goede balans tussen inspanning, en ontspanning. Beiden zijn belangrijk voor een goede energiebalans.
Aanhoudende vermoeidheid is een van de eerste symptomen van je lichaam dat het allemaal wat teveel wordt. Wanneer je langdurig veel stress, angsten of spanningen ervaart, schiet het lichaam namelijk in de bekende 'vecht-of-vluchtstand', waarbij onder andere de hartslag en de ademhalingsfrequentie omhoog gaan.
Heb je geregeld tintelingen in je handen, armen, schouders en nek, of in die lichaamsdelen een koud of verdoofd gevoel, dan kan dat wijzen op te veel stress. Houdt de stress aan, dan kan dit gevoel verergeren tot pijn. Er wordt dan vaak gesproken van RSI (Repetitive Strain Injury).
“Rust uit en leer niks doen zonder schuldgevoel, maar houd wel structuur in je dag aan. Ga wat rondhangen, maar voorkom dat je meer gaat piekeren. Buitenlucht, een wandeling maken, naar de sauna, een massage, dat soort dingen doen vaak goed. Maar sporten is bij mensen met een burnout weer géén goed idee.
Dit breingedeelte is betrokken bij veel emotionele en cognitieve functies. Hierdoor gaat een burn-out vaak ten koste van zaken zoals het denk- en leervermogen, concentratievermogen, probleemoplossend vermogen, geheugen en het vermogen om beslissingen te nemen.