Je kunt de elementen van de psychose een plek geven in je levensverhaal, er verbanden mee zien, het proberen te begrijpen - hoe bizar ogenschijnlijk soms ook. De soort hulp die je nu nodig hebt hiermee is van een ervaringsdeskundige, iemand die het zelf heeft meegemaakt en zijn weg hierin heeft gevonden.
Het kan tijdelijk uw leven heel erg veranderen. Het lukt veel mensen toch om goed om te gaan met de psychose, en om bijvoorbeeld werk en studie weer op te pakken. Sommige mensen krijgen één keer een psychose, en daarna nooit meer. Andere mensen krijgen vaker psychoses.
Behandeling bestaat meestal uit medicatie en psycho-educatie (om meer te leren over psychoses) en psychotherapie (om ermee te leren omgaan). De medicatie is bedoeld om de hersenen zodanig tot rust te brengen dat de gesprekstherapieën gevolgd kunnen worden.
Hoelang duurt een psychose? Een psychotische periode duurt meestal weken tot maanden. Sommige mensen krijgen één keer een psychose terwijl anderen vaker een psychotische periode doormaken. Een psychose komt het meest voor bij mensen tussen de 16 en 30 jaar.
Als je een psychose hebt, verwerken je hersenen de prikkels anders, het netwerk in je hersenen is verstoord en uit zijn evenwicht. Ook neurotransmitters (zoals dopamine, glutamaat en GABA) zijn uit hun evenwicht, het dopaminesysteem is bijvoorbeeld heel actief.
Je ziet dingen en/of personen die er in werkelijkheid niet zijn. Kleuren kunnen veranderen, vormen en voorwerpen nemen een andere vorm aan. In extreme gevallen ziet iemand beelden of schimmen die er helemaal niet zijn. Geuren ruiken.
Een psychose zonder medicatie kan binnen een week weg zijn of een jaar of langer aanhouden. Er is geen precies antwoord op te geven, behalve dat je ook zonder medicatie uit de psychose kan komen. Het is over het algemeen niet zinvol om iemand te proberen overtuigen dat anderen zijn ideeën niet hebben.
Mensen die een psychose doormaken zijn onvoorspelbaar en gevaarlijk. Fout: Niet alle mensen met een psychose zijn onvoorspelbaar en gevaarlijk. Ieder mens is anders – en ieder mens heeft andere ervaringen in het dagelijks leven. Dus ook andere psychotische ervaringen.
Een psychose begint vaak met niet-specifieke klachten. Iemand verandert bijvoorbeeld in zijn gedrag, lijkt niet langer geïnteresseerd in sociale contacten en wordt minder actief. Vervolgens wordt hij bijvoorbeeld achterdochtig, hoort stemmen, hallucineert en kan niet meer helder denken.
De gevolgen van een psychose kunnen zeer ernstig zijn. Schaam je niet voor je klachten en blijf er niet alleen mee zitten. Het is erg belangrijk dat jouw psychose wordt behandeld en je steun krijgt om jouw leven weer op te pakken.
Wees eerlijk en duidelijk
Mensen met een psychose kunnen veel achterdocht en wantrouwen ervaren. Wees zo eerlijk mogelijk, vertel met wie je contact hebt opgenomen en wat je hebt gezegd (bijvoorbeeld: 'Ik heb net met je psychiater gesproken omdat ik me zorgen om je maak'). Vertel wat je gaat doen en waarom.
Het kan gaan om traumatische ervaringen uit de kindertijd, zoals seksueel misbruik of geweld, maar ook om acute stressvolle gebeurtenissen. Verder is bekend dat ook drugsgebruik een psychose kan uitlokken.
Er zijn een aantal voortekenen die kunnen wijzen op een psychose: verwardheid, ander gedrag, hallucinaties en waanbeelden. Maar het kan dat er wat anders aan de hand is. Vroege symptomen en kunnen ook wijzen op een depressie of angst.
In principe kan iedereen psychotisch worden. Een enkele keer is er een duidelijke aanleiding, bijvoorbeeld een zware operatie of tumor. Meestal is het niet mogelijk om één bepaalde oorzaak aan te wijzen, maar gaat het om een samenspel van factoren.
Een psychose kan je angstig of somber maken, waardoor je je niet meer onder andere mensen durft te begeven. Dit is vaak goed te behandelen met psychotherapie, medicijnen of zogenaamde virtual reality behandelingen om angst in sociale situaties te verminderen.
Soms is psychotherapie een onderdeel van de behandeling. Bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie. Daarbij leert u anders omgaan met het horen van stemmen. Dat helpt om er meer controle over te krijgen.
Probeer je naaste af te leiden met een spelletje of een gesprek over iets vrolijks. Probeer geen achterdocht te wekken (niet fluisteren) en neem wantrouwen weg. Koop dingen zoals een leesbril, tandenborstel en pennen dubbel. Dat stelt gerust als je naaste denkt dat ze zijn gestolen.
Grote hormonale schommelingen kunnen leiden tot een psychose. Denk bijvoorbeeld aan zwangerschapspsychose of een kraambedpsychose. Een psychose kan ook een reactie zijn op een ernstige depressie of burn-out. Een traumatische ervaring kan (in de toekomst) later ook een veroorzaker zijn van een psychose.
Olanzapine behoort tot de atypische antipsychotica. Het remt in de hersenen de effecten van natuurlijk voorkomende stoffen, voornamelijk van dopamine. Hierdoor verminderen psychosen en onrust. Artsen schrijven het voor bij psychose, schizofrenie, manie, onrust, posttraumatische stressstoornis en ernstige misselijkheid.
Mensen krijgen een diagnose langdurige psychose als ze langere tijd last hebben van psychoses. Psychoses houden in dat je wanen en/of hallucinaties ervaart en verward denkt. Waar men vroeger heel pessimistisch was over het verloop van de aandoening, wordt nu meer en meer de klemtoon gelegd op het herstel.