Met een vlucht van 1725 kilometer heeft een Russische zwaan het wereldrecord nonstop vliegen gebroken. Het oude record, 700 kilometer, stond op naam van een Amerikaanse soortgenoot. Nederlandse wetenschappers van het Instituut voor oecologisch onderzoek hebben de topvlucht elektronisch geregistreerd.
Zwanen zijn grote watervogels. Er zijn witte en zwarte zwanen. Dankzij hun zwemvliezen kunnen ze goed zwemmen. En na een flinke aanloop kunnen ze ook vliegen!
Ook volgens Kees Moeliker, conservator van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam, kan een zwaan geen arm van een volwassenen breken. Zwanen vechten naast hun snavel wel met hun 'polsen', het sterkste deel van de vleugel.
Een deel van de knobbelzwanen blijft in zachte winters in hun territorium. In de herfst en winter kunnen zich grote groepen vormen. Als het koud wordt, is er wel trek, naar bijvoorbeeld Frankrijk. Vogels uit het oosten komen in de winter naar Nederland.
Het zijn grote vogels die als ze volwassen zijn 4 tot 8 kg wegen en met hun vleugels een spanwijdte van 1,6 tot 2 m kunnen bereiken. Zwarte zwanen zijn monogaam en blijven meestal hun hele leven bij dezelfde partner.
Zwanen hebben daarom holle botten, wat de vleugels kwetsbaar maakt. Ze vechten naast hun snavel wel met hun 'polsen', zo laat Kees Moeliker, conservator van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam, weten. Dit is het sterkste deel van de vleugel, maar dus niet sterk genoeg om een massief mensenbot te breken.
Als de dieren drie jaar oud zijn worden ze geslacht. Zwanen kunnen 25 jaar oud worden. De producten vinden vooral aftrek in Frankrijk en Duitsland, waar zwanenvlees als een exclusieve lekkernij wordt beschouwd. De zwanenhouderijen bevinden zich in de provincies Zuid-Holland en Urecht.
Het jong van een zwaan wordt een pul genoemd, of simpelweg babyzwaan.
Er was dan opstijgende wind waardoor de zeevogels even hun vleugels konden ontspannen. Op het land slaapt de vogel overigens een stuk langer: maar liefst 12 uur per dag. De resultaten komen niet uit de lucht vallen.
Zwanen kosten, afhankelijk van de soort, 50 tot 300 euro per stuk. De prijs voor zwanenvoer varieert van 0,5 tot 5 euro per kg.
Als het vrouwtje broedt of jongen heeft, kan het mannetje beslist scherp optreden tegen 'pottenkijkers'. Hij maakt zich groot, spreidt zijn vleugels uit en blaast en sist. Hij bluft en rekent erop dat je meer afstand neemt.
Maar ze zoeken dus wel een nieuwe partner! Vogels zijn, net als mensen, heel kieskeurig als het om hun partner gaat. Zij willen die zelf uitkiezen en ze redden het prima een seizoen alleen.
Maak je groot
"Als ze voor je deur zitten moet je je dus gewoon groot maken, laten zien aan de zwaan dat je niet bang bent. Niet wegrennen en dan maken ze echt wel ruimte voor je."
De wilde zwaan is een wintergast in Nederland. Ze broeden in Fenno-Scandinavië en Rusland en overwinteren op Nederlandse weiden en op wateren in het duingebied.
Ze maken gorgelende en blazende geluiden, al zijn die niet vaak te horen. Als je hen stoort op hun nest, sissen of knorren ze woedend.
Synchroon draaien deze knobbelzwanen rondjes in het water. Met de elegante zwanendans beloven ze trouw aan elkaar.
Zwanen zijn graseters en hebben dus behoefte aan een ruim gazon. Wanneer er te weinig gras in het perk is, dan is het nodig gemaaid of geknipt gras en ander groenvoer bij te voeren. Ook brood lusten ze graag. Voorafgaande aan en tijdens de broedtijd kan een speciale foktoom-watervogelkorrel worden verstrekt.
Zwanen kunnen een snelheid van 95 kilometer per uur halen. Doordat ze zwaar zijn, hebben ze wel een flinke aanloop van een aantal meters nodig om in de lucht te komen.
Zwanen zijn planteneters. Een knobbelzwaan eet wel vier kilo planten per dag. Hij eet graag waterplanten die op de bodem van een sloot of plas groeien. Met zijn lange hals kan hij bijna een meter diep in het water komen.
De jonge zwanen hebben al natuurlijke vijanden genoeg: eksters, kraaien, reigers, snoeken en ratten. Het wordt afgeraden om de zwanen (en eenden) brood te voeren. De dieren kunnen daardoor op mensen afkomen, en wegen en fietspaden blokkeren. Ze hebben het voer eigenlijk niet nodig.
Mannelijke zwanen kunnen vechten als leeuwen. Vooral als er tijdens het broedseizoen een territorium (met chick en chicks) te verdedigen is, kan het er ruig aan toe gaan. En dat is nog maar een understatement. Ze proberen elkaar te verdrinken of de nek te breken met een klap van de vleugel.
"Zwanenvlees smaakt te gek, maar ze gaan meteen de verbrandingsoven in." Knobbelzwanen, eenden, ganzen en meerkoeten veroorzaken vraatschade en dus mogen de dieren, in overleg met provincies en gemeenten, worden verjaagd en gedood.
Er is weinig maar duidelijke seksuele dimorfie. Het mannetje is groter; hij heeft ook een zwaardere nek. Het mannetje heeft een knobbel bovenop de snavel; bij vrouwtjes ontbreekt die. In de lente zwelt die knobbel aan en wordt de snavel roder.
"Vaak worden duiven of kraaien afgeschoten omdat ze als ongedierte worden gezien. Wij willen promoten dat het zonde is om dit vlees zomaar weg te gooien." Naast kraai en duif kunnen liefhebbers bij De Keuken van het Ongewenste Dier ook ganzenkroketten, rivierkreeften, en ponyburgers bestellen.