Wie denkt dat er op Nederlands grondgebied geen vulkanen zijn heeft het mis. Het zijn er twee, en ze gelden als actief.
Vijftig jaar geleden werd de eerste gevonden, in de Waddenzee. Daarnaast zijn er nog twee actieve vulkanen op Nederlands grondgebied, op de eilanden Saba en St. Eustatius. De Geologische Dienst, onderdeel van TNO, sluit niet uit dat er in de Noordzee nog meer uitgedoofde vulkanen zijn.
Sinds 2010 maken de BES-eilanden (Bonaire, Sint Eustatius en Saba) deel uit van Nederland. De twee vulkanen daar, de Quill op Sint Eustatius en de Mount Scenery op Saba, waren de reden dat het KNMI De Zeeuw heeft aangesteld als vulkanoloog.
Wereldwijd zijn er circa 1500 vulkanen die geologisch gezien als actief worden beschouwd. Met 'actief' bedoelen vulkanologen dat ze in de afgelopen tienduizend jaar ten minste een keer uitgebarsten zijn. Iets meer dan een derde van deze vulkanen is in de afgelopen tweeduizend jaar uitgebarsten.
De Zuidwalvulkaan (Fries: Súdwâlfulkaan) is een dode vulkaan in Nederland die zich ruim 2 km onder het aardoppervlak bevindt, onder de Waddenzee tussen Harlingen en Vlieland, meer precies iets ten zuidwesten van de zandplaat Griend.
De Mauna Loa is nu weer de grootste geïsoleerde vulkaan op aarde.
De grootste en nog actieve vulkaan ter wereld is de Mauna Loa op Hawaï die 4.170 meter boven de zeespiegel uit torent.
Chili staat met meer dan 1500 vulkanen op de zesde plek van de lijst omtrent landen met de meeste vulkanen wereldwijd (2017) na de Verenigde Staten, Rusland, Indonesië, IJsland en Japan.
Maar het verder afkoelen van een dikke lavastroom kan heel lang duren. Bedenk dat lava een temperatuur heeft van ongeveer 1000°C, soms wat minder soms wat meer. Berekeningen hebben aangetoond na een uur de korst van de lavastroom al afgekoeld is tot ongeveer 400°C; dat is met een tempo van ongeveer 15°C per minuut.
Het land van vuur en ijs is dan ook het land met de meest actieve vulkanen ter wereld, en het ruige landschap van IJsland is dan ook mede door duizenden jaren aan vulkanische activiteiten gecreëerd.
Het vulkanische gesteente is in de Noordzeeboring aangetroffen op zo'n 1660 meter diepte, maar de harde gesteentelaag en de vulkaanvorm iets ten westen daarvan liggen op zo'n 3300 meter diepte.
De Etna: 3323 meter hoog is ie. Het is de grootste en meest actieve vulkaan van Europa en dat betekent, dat ie regelmatig uitbarst. Het is ook de hoogste berg van het eiland waarop ie staat: Sicilië.
Vloeibare lava kan temperaturen tot 1500 °C bereiken. Vooral de vulkaan Kilauea in Hawaï staat bekend om zijn gloeiend hete lava. De meeste lavastromen zijn echter 800 tot 1100 °C, en de vulkaan Ol Doinyo Lengai in Tanzania produceert de 'koudste' lava ter wereld van circa 500 °C.
De aarde telt zo'n 1500 vulkanen, maar deze zijn niet allemaal bekend. Sommigen bevinden zich op een onbewoond gebied, zoals de bodem van de oceaan. Van alle vulkanen op aarde zijn er ongeveer 600 actief. Van deze 600 vulkanen barsten er ongeveer 60 per jaar uit.
De meeste vulkanen ontstaan aan de grenzen van de aardplaten. Waar die platen tegen elkaar botsen, of juist uit elkaar bewegen, kan gesmolten gesteente (magma) naar het aardoppervlak stromen. Diep in de aarde zijn de temperaturen extreem hoog, waardoor er magma en gassen naar boven worden gedrukt.
Lang is gedacht dat de 250 vulkanen in de Duitse Eifel waren gedoofd, maar geologen en vulkanologen zijn daarop teruggekomen. De vulkanen in de Eifel zijn in rust toestand. Ooit is er een vulkaan in de Eifel onder de huidige Laacher See ontploft, de Lacher See vulkaan.
Dit zijn bijvoorbeeld sommige metalen, zoals staal en titanium en kristallen van kwarts of zirkoon.
De lavaplant: een kleine kamerplant in lavagesteente
De lavaplant is een verzamelnaam voor verschillende plantensoorten die groeien in lava. Lava (scoria) is een vulkanisch gesteente dat wordt gewonnen vanuit de aardbodem. Het bevat van zichzelf veel mineralen en is dus een ideale bodem voor de plant.
De Monte Busca-vulkaan staat ook bekend als de kleinste vulkaan ter wereld en ligt midden in Italië, op de Romagna-heuvels tussen de Tramazzo- en Montone-valleien.
Mount Merapi staat hoog op de lijst van gevaarlijkste vulkanen ter wereld. Niet alleen omwille van de grote activiteit van de vulkaan, maar ook omdat de grote stad Yogyakarta dicht in de buurt ligt. Yogyakarta telt meer dan een half miljoen inwoners.
De meest actieve vulkaan ter wereld, de Merapi in Indonesië, heeft opnieuw lava gespuwd. Door de uitbarsting stroomde een grote hoeveelheid rode lava uit de vulkaanopening en verspreidden aswolken zich tot zo'n 3,5 kilometer verder.
1815 Tambora, Soembawa, Indonesië, VEI 7; recentste uitbarsting met VEI 7, minstens 10.000 directe en zeker 50.000 indirecte doden. Grootste en dodelijkste vulkaanuitbarsting in de moderne geschiedenis, grootste vulkaanuitbarsting in 25.000 jaar. Het volgend jaar (1816) was een jaar zonder zomer.
Het magma heeft een temperatuur van meer dan 1000 graden Celsius. Op zwakke plekken in de aardkorst, kan dit magma naar boven komen. Hier kan een vulkaan ontstaan. Als magma uit een vulkaan komt, noemen we het lava.