Huidkanker kan uitzaaien. Dat komt niet vaak voor. De meeste mensen met een basaalcelcarcinoom of een plaveiselcelcarcinoom hebben geen uitzaaiingen. Als je een melanoom hebt, is de kans op een uitzaaiing groter.
Een melanoom kan uitzaaien. Een melanoom zaait sneller uit dan andere vormen van huidkanker. Dat komt omdat het een agressievere vorm van huidkanker is. Meestal zaait melanoom als eerste uit naar de lymfeklieren in de buurt van het melanoom.
Het sterftecijfer van melanoom steeg over de jaren naar ongeveer 4,6 per 100.000, maar is vanaf 2010 min of meer stabiel. Jaarlijks overlijden ongeveer 800 patiënten door melanoom. De sterfte aan de overige huidkanker (niet-melanoom) is relatief laag, het gaat in totaal om ongeveer 150 sterfgevallen per jaar.
Van de vrouwen bij wie de diagnose is gesteld in de periode 2016-2020 was 97% na vijf jaar nog in leven. Bij mannen is de vijfjaarsoverleving in dezelfde periode gestegen van 90 naar 94%.
Huidkanker ontwikkelt zich namelijk (meestal langzaam, soms wat sneller) in de richting van steeds groter en steeds dikker en steeds hobbeliger. Uiteindelijk is er sprake van een heel kenmerkende gevorderde tumor, die iedereen herkent als kwaadaardig.
Het is de meest voorkomende vorm van kanker in Nederland. Huidkanker ontstaat meestal in de cellen van de opperhuid. Dit is de bovenste laag van de huid.
Zodra een melanoom een kritische diepte in de huid bereikt, is de kans groot dat het zich door het lichaam verspreidt, oftewel uitzaait. Omdat metastatische melanomen de neiging hebben zich te verspreiden naar de botten en de hersenen, is de dood door melanoom vaak erg pijnlijk .
Merkelcelcarcinoom is een agressieve vorm van huidkanker die snel kan uitzaaien. Het is belangrijk dat de ziekte behandeld wordt. Merkelcellen zijn cellen in de bovenste laag van de huid, dicht tegen de zenuwuiteinden aan. Als merkelcellen ongecontroleerd gaan delen, kan er een kwaadaardige tumor ontstaan.
Over het algemeen is de overlevingskans van plaveiselcelcarcinoom erg hoog : bij vroege detectie is de overlevingskans na vijf jaar 99 procent . Zelfs als plaveiselcelcarcinoom zich heeft verspreid naar nabijgelegen lymfeklieren, kan de kanker effectief worden behandeld door een combinatie van chirurgie en bestraling.
Als het melanoom uitzaait en behandelingen niet meer werken, kun je aan melanoom overlijden.
Maar vaak wordt het vroeg ontdekt. Dan zijn de vooruitzichten goed: 95% van de mensen leeft nog na 5 jaar. Is het uitgezaaid? Dan leven er na 5 jaar nog ongeveer 45 van de 100 mensen.
De vooruitzichten bij huidkanker zijn goed. Bijna alle mensen met een basaalcelcarcinoom worden weer beter. Tien jaar na de diagnose zijn 9 van de 10 mensen met een melanoom of een plaveiselcelcarcinoom nog in leven.
Overmatige en onregelmatige blootstelling aan uv-straling van zonlicht en/of zonnebanken wordt beschouwd als de belangrijkste risicofactor voor het ontstaan van zowel melanomen ( Chin, 2003.
De kleur, vorm of grootte kan veranderen of de plek gaat bloeden, jeuken of pijn doen. De symptomen van uitgezaaid melanoom kunnen per toeval worden ontdekt. Klachten kunnen variëren van pijn of een zwelling tot algemene klachten als vermoeidheid, verminderde conditie en verminderde eetlust.
Van dertig Europese landen behoort Nederland bij de landen met de hoogste incidentie van melanomen. Nederland heeft op Noorwegen na de hoogste incidentie, zie onderstaand figuur. Ook de sterfte aan melanoom is in Nederland bovengemiddeld (vijfde van de dertig landen).
Actinische keratose, (actinisch = door zon veroorzaakt en keratose; verhoorning) wordt ook wel “zonneschade” van de huid genoemd. Deze aandoening wordt beschouwd als een voorstadium van huidkanker.
Basale cel huidkanker
Het is extreem zeldzaam dat basaalcelkanker zich verspreidt naar een ander gebied van het lichaam. Mensen sterven dus bijna nooit aan dit type kanker . Bij een klein aantal mensen kan de kanker terugkomen in de huid en hebben ze verdere behandeling nodig.
Deze vorm van huidkanker ontstaat in de bovenste huidlaag (opperhuid) en kan soms uitzaaien naar de lymfeklieren en andere organen. Het plaveiselcelcarcinoom van de huid komt minder vaak voor dan het basaalcelcarcinoom , maar vaker dan het melanoom .
Huidkanker is het gevolg van abnormale groei van huidcellen. Het type wordt bepaald door de locatie waar de kanker begint. Er zijn vier hoofdsoorten: basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom, melanoom en Merkelcelcarcinoom .
Het gemiddelde interval tussen het ontstaan van de tumor en de identificatie van metastasen bedroeg ongeveer 7 jaar , wat lager is dan de literatuur, die 9 jaar beschrijft.
Merkelcelcarcinoom (MCC) is een zeldzame, agressieve vorm van huidkanker met een hoog risico op terugkeer (recidive) en uitzaaiing (metastasering), vaak binnen twee tot drie jaar na de eerste diagnose .
Het melanoom is de meest gevaarlijke vorm van huidkanker. Deze kan uitzaaien naar de lymfeklieren en naar de inwendige organen, zoals de longen en de hersenen.
Gemiddeld zijn 10 jaar na de diagnose nog 91 van de 100 mensen in leven. Let op: dit zijn gemiddelde cijfers voor alle mensen met deze soort kanker.
Volgens de American Cancer Society is de 5-jaarsoverlevingskans voor stadium 4 melanoom 15-20 procent . Dit betekent dat naar schatting 15-20 procent van de mensen met stadium 4 melanoom 5 jaar na de diagnose nog in leven zal zijn. Veel verschillende factoren beïnvloeden de overlevingskans van een individu.
Artsen weten al tientallen jaren dat melanomen en veel andere soorten kanker zich eerst verspreiden naar nabijgelegen lymfeklieren voordat ze in het bloed terechtkomen en zich naar andere delen van het lichaam verspreiden.