De meeste vogels maken elk jaar een nieuw nest om hun kroost in groot te brengen. Er zijn ook soorten die hun nest, of de locatie het hele jaar als rustplaats gebruiken of elk jaar weer opnieuw gebruiken, zoals de gierzwaluw, huismus en veel roofvogels.
Een koolmees doet ongeveer een week over het bouwen van een nest. Sommige vogels bouwen een nest in holletjes; bijvoorbeeld in een boomholte of in een nestkastje dat mensen ophangen. Vogels in de stad gebruiken vaak afval om een nest van te maken.
Hoe vaak broeden vogels per seizoen? Broedt vanaf eind april, heeft één of twee legsels per jaar met elk 8-13 (soms 7-15) eieren. Paren broeden alleen, maar andere nesten bevinden zich soms dichtbij, bijvoorbeeld in nestkasten in dezelfde boom op 3-4 meter afstand.
Vervolgens duurt het uitbroeden van de eieren een week of twee en blijven de jongen daarna nog ongeveer drie weken in het nest voordat ze uitvliegen. De totale broedduur vanaf het betrekken van de nestkast tot het uitvliegen van de jongen is dus ongeveer 50 dagen.
Een vogel bouwt een stevig nest om zijn eieren beschermd in te kunnen leggen. Het mannetje komt aan met materiaal, het vrouwtje verwerkt dat. De basis bestaat uit grote takken en wordt steeds verfijnder, met een kommetje bovenin. Zo'n nest is echt een knap staaltje bouwkunst.
De meeste vogels broeden tussen maart en juli, dit noemen we het broedseizoen. Er zijn een aantal uitzonderingen zoals de bosuil die al in februari begint of de meerkoet die rustig tot augustus door gaat. De meeste vogels maken elk jaar een nieuw nest om hun kroost in groot te brengen.
Merels hebben twee of drie nesten per jaar. Het mannetje gaat nog tot zo'n twee weken na het uitvliegen door met voeren van de steeds zelfstandiger wordende jongen. Zanglijsters hebben een levenswijze die veel lijkt op die van de merel. Maar toch is het niet erg moeilijk om de nesten uit elkaar te houden.
Kijken in een mezen-, mussen- of andere nestkast is bij wet verboden. Er zijn heel veel camera's te koop, daarmee kan ongehinderd in een nestkast gekeken worden.
Broedt vanaf eind april, heeft één of twee legsels per jaar met elk 8-13 (soms 7-15) eieren. Paren broeden alleen, maar andere nesten bevinden zich soms dichtbij, bijvoorbeeld in nestkasten in dezelfde boom op 3-4 meter afstand. Is een holenbroeder.
Het nestkastje leeghalen en schoonmaken is dus de enige optie die ervoor zorgt dat de vogels jaar na jaar terugkomen om hun nest te maken, hun eitjes te leggen en hun jongen op te voeden in jouw nestkastje.
Het lijken misschien steeds dezelfde individuen, maar gedurende de winter zoeken koolmezen voedsel in groepen die van samenstelling kunnen wisselen. 's Nachts slapen de koolmezen individueel in nestkasten, indien die beschikbaar zijn. Zolang een koolmees niet verstoord wordt zal hij deze nestkast blijven gebruiken.
De koolmees is als boomvogel een holenbroeder, die zijn nest in een boomholte of een namaakholte (nestkast) maakt. Tussen begin april en begin mei legt het vrouwtje 4-12 eieren (gemiddeld 8-9). Ze moet ongeveer twee weken broeden voor de eieren uitkomen.
Het broedseizoen loopt ongeveer van 15 maart tot 15 juli. Maar ook buiten deze periode broeden vogels. De exacte broedperiode verschilt per vogelsoort. Bekijk hiervoor bijvoorbeeld de natuurkalender broedvogels van de vogelbescherming.
Het zijn de vogels die in holletjes broeden (holenbroeders) die graag zo'n kastje gebruiken. Bekende voorbeelden zijn kool- en pimpelmees, huis- en ringmus en spreeuw. Andere vogels, zoals merels, bouwen liever een eigen nest van takken in een dichte struik, klimplant of heg.
Er zijn vogelsoorten (bijvoorbeeld de koekoek), die helemaal geen nest maken en hun eieren in het nest van een ander leggen. Die eieren worden door andere vogels (waardvogels, zoals de kleine karekiet) uitgebroed.
Als het voorjaar warmer is, zullen er veel vroeger op het jaar insecten zijn. Insectenetende vogels, zoals de pimpelmees moeten ervoor zorgen dat hun jongen opgroeien wanneer het meest voedsel beschikbaar is. In een warmer voorjaar gaan ze daarom eerder eieren leggen.
Koolmees houdt huis
De opening van het huisje blieft haar niet, dus gaat ze driftig tikken om het wat groter te maken.
Leg een grasveldje aan (grasmatten of graszaad), want in het gras vinden vogels insecten en merels jagen er op wormen. Gebruik boomschors of grind voor paden. Kies voor dichte bomen en struiken: die bieden beschutting, veiligheid en voedsel. Liefst soorten die fruit of bessen dragen of doorns hebben.
Zorg voor een veilige aanvliegroute, zodat roofvogels de vogels niet te pakken krijgt. Plaats nestkasten daarom het liefst in de buurt van (stekelige) struiken, hagen of bomen. Zo kunnen vogels hun nest veilig bereiken. Vooral bramen en meidoornhagen zijn geschikte plekken om een tussenlanding te maken.
Verrassingsaanval Mezen hebben heel wat vijanden: roofvogels zoals valken en uilen en roofdieren zoals marters en katten en zelfs slan- gen.
Veel vogels verstoppen zich daarom 's nachts. Merels kruipen weg in de struiken, spechten zoeken holletjes op en ransuilen (nachtvogels) rusten met hun schutkleuren op een boomtak.
Soms komen die op plaatsen die voor mensen net niet helemaal handig zijn. Toch mogen nestjes niet weggehaald of vernield worden. In Nederland zijn alle inheemse vogels beschermd. Dat betekent onder meer dat de nesten tijdens het broedseizoen niet weggehaald of vernield mogen worden.
Vogels voeren
Vogels houden van een veelzijdig menu. Voer ze bijvoorbeeld zaden, pinda's en vetbollen, maar ook rozijnen en fruit. Geef geen vloeibare olie, margarine of zoute producten; dit is niet goed voor vogels en kan gevaarlijk zijn.