De laatste keer dat we van een officiële witte kerst in Nederland konden spreken was in 2010. 'Officieel' wil zeggen dat er zowel op Eerste als op Tweede Kerstdag een aaneengesloten sneeuwdek ligt in De Bilt, waar het KNMI is gevestigd.
Een witte kerst komt niet vaak voor. Sinds 1901 telde het KNMI acht keer een witte kerst met op beide kerstdagen een sneeuwdek in De Bilt. De laatste keer was in 2010 en daarvoor in 2009 en 1981, grillig verdeeld in de tijd dus.
Iedereen heeft wel een herinnering aan een mooie besneeuwde kerst. Maar volgens het KNMI komt zo'n witte kerst minder vaak voor dan we denken. Sinds 1903 hebben we in Nederland slechts acht keer een witte kerst gehad volgens de definitie van het KNMI. De laatste keer dat we zo'n witte kerst hadden, was in 2010.
De laatste witte kerst voor 2009 dateert uit 1981, verder verliep de kerst volgens de officiële definities wit in 1906, 1938, 1940, 1950 en 1964. In 1981 lag er in het midden van het land 10-20 cm sneeuw en lag er in De Bilt op beide kerstdagen 15 cm, een record.
Als naar alle waarneemstations in ons land wordt gekeken, lag er alleen in 2001 (7 dagen), 2003, 2005 en 2016 ergens in het land sneeuw. Dit was altijd 5 cm of minder en zeer lokaal. In 1924, 1928,1929, 1935, 1936 1968, 1970, 1978 en in 2022 waren er gesloten sneeuwdekdagen.
Pas acht keer in honderd jaar
Er is officieel sprake van een witte kerst wanneer er in De Bilt op beide kerstdagen een gesloten sneeuwdek wordt gemeten. Het KNMI houdt bij hoe vaak dit sinds 1901 is voorgekomen. Dit blijkt slechts acht keer het geval te zijn geweest. De laatste keer was in 2010.
Vroege kampeerders stonden in de sneeuw op de camping. Dat is nog maar een greep uit het aantal dagen dat Nederland in april wit kleurde. En op nog veel meer dagen viel in ons land natte sneeuw die niet bleef liggen. Tegenwoordig zien we gemiddeld eens in de drie jaar sneeuwvlokken in april.
Dat sneeuwdek in De Bilt met Kerstmis is sinds 1901 (het begin van de weermetingen in Nederland) slechts acht keer voorgekomen. Vóór 2010 gebeurde het in 2009, en daarvoor in 1981.
50-90% kans
In veel Noord- en Oost-Europese steden, maar ook in het noorden van de VS en zelfs het noorden van Schotland heb je meer kans op een witte, dan op een niet-witte kerst. Het Canadese Montreal, Boekarest (Roemenië) en het Schotse Aberdeen zijn bestemmingen met een hoge kans op kerstsneeuw.
Hoe vaak ligt er sneeuw in Nederland? In Nederland ligt elk winterseizoen op ongeveer 29 dagen ergens in ons land een aaneengesloten sneeuwdek van ten minste 1 centimeter dik.
Nog altijd is het sneeuwdek van 13 oktober 1975 het vroegste ooit in Nederland gemeten. Twee jaar eerder, in 1973 had het op 17 en 18 oktober ook al gesneeuwd in vooral het oosten en zuidoosten van Nederland, waar actieve sneeuwbuien overtrokken. Bijna 30 jaar later, in 2003 gebeurde het nog een keer, toen op de 24ste.
Met kerst treedt de dooi in met lichte neerslag en op tweede kerstdag is er ook regen, waardoor het sneeuwdek begint te smelten. Op 15 december 1950 viel er circa 10 cm, waarvan met kerst ongeveer de helft was overgebleven. Zware sneeuwval in de kerstnacht en 's nachts strenge vorst.
Dit jaar mag je zeker hoop houden op een witte kerst, want met 15% is de kans op een sneeuwdek deze kerstdagen dubbel zo groot als normaal. Dat de kans op een witte kerst dit jaar groter is, komt doordat ons land op de grens van koude lucht vanaf de Noordpool en zachte lucht uit Zuid-Europa komt te liggen.
Ons land wordt geplaagd door een strenge koudegolf, die in Ukkel duurde van de 6de tot en met de 11de. Het kwik daalt tot –20,8°C in Libramont (Libramont-Chevigny), tot –13,1°C in Ukkel en tot –12,3°C in Middelkerke. In Ukkel bedroeg de gemiddelde temperatuur van de afgelopen maand 9,5°C (normaal: 5,9°C).
Over het algemeen valt in Nederland de meeste sneeuw in december, januari en februari. Soms doet de lente al bijna haar intrede als er nog sneeuw valt. In februari 2010 kopten de kranten bijvoorbeeld nog dat Nederland zich moest opmaken voor de hevigste sneeuwval in 30 jaar.
Volgens weerhistoricus Christopher Burt ligt de plek op aarde waar de meeste sneeuw valt in de Japanse Alpen (daar waar de bergen door de prefectuur Nagano lopen), even ten westen van Tokamachi en Takakura.
Hierdoor ontstond er ook de kersttijd, namelijk de periode tussen 25 december en 6 januari. In deze tijd werden er vier kerstdagen gevierd. De Tweede Kerstdag, namelijk 26 december, stond hierbij in het teken van Sint Stefanus. Deze vier Kerstdagen werden in de loop van de tijd teruggebracht naar twee Kerstdagen.
Natte sneeuw in mei is best zeldzaam, maar dat de sneeuw ook echt blijft liggen is heel bijzonder. De laatste dag na de winter in De Bilt met een sneeuwdek is 4 mei. Dat gebeurde in 1978. In De Bilt werden de laatste natte sneeuwvlokken waargenomen op 17 mei 1935.
Met een gemiddelde temperatuur van 5,8 °C tegen 3,9 °C normaal was de winter zeer zacht. De winter komt op de zesde plaats van zachte winters sinds 1901.
Als je voor 100% kans op sneeuw wilt gaan tijdens kerst, dan is Alaska jouw plek tijdens de feestdagen. Toen er met de warme kerst van 2016 zelfs in Moskou geen sneeuw meer lag, was Alaska gelukkig nog steeds een winter wonderland. Wist je dat het er zelfs -40°C kan worden?
Witte kerst in Nederland
En dat is sinds 1901 slechts acht keer voorgekomen: in 1906, 1938, 1940, 1950, 1964, 1981, 2009 en 2010. Klimatologisch gezien ziet het er dus niet rooskleurig sneeuwkleurig uit. Maar meteorologisch gezien kunnen we natuurlijk altijd verrast worden.
1e Kerstdag valt altijd op 25 december en 2de Kerstdag valt altijd op 26 december. In 2022 valt Kerst op zondag en maandag. Met kerst vieren wij de geboorte van Jezus Christus.
De winter had de normale hoeveelheid neerslag met gemiddeld over het land 201 mm neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 194 mm. Als er neerslag viel, was het bijzonder vaak in de vorm van sneeuw. Gemiddeld over het land werden 42 dagen met een sneeuwdek geteld. Het langjarig gemiddelde bedraagt 13 sneeuwdekdagen.
Op 9 maart 1970 kwam een eind aan een bijzondere periode want, van 2 t/m 9 maart 1970 was er op veel plaatsen een reeks van 8 sneeuwdagen op rij. Toen was er dus, na de vrij koude winter van 1969/1970, ook een winters staartje in de eerste helft van de “lentemaand”. Net als in 1947 dus.
Winters weer met vorst en sneeuw komt in maart wel vaker voor. In 2005 viel er begin maart lokaal een halve meter sneeuw. Niet alleen Nederland heeft deze Maartse dagen te maken gehad met winterse kou en late sneeuwbuien.