Het aantal gratieverzoeken dat door Nederlandse rechters wordt gehonoreerd, is sterk gedaald. De afgelopen 5 jaar werd in totaal 784 keer gratie verleend aan veroordeelden. In de 5 jaar daarvoor was dat nog het dubbele. Dat blijkt uit cijfers die BNR heeft opgevraagd bij screeningsautoriteit Justis.
Je kunt namelijk al voor geldboetes vanaf 340 euro gratie aanvragen. De koning zet dus jaarlijks onder enkele tientallen gratieverzoeken zijn handtekening. Alleen gratie bij levenslang gestraften komt slechts eens in de 10 of 20 jaar voor.
Dat de koning gratie verleent, komt "regelmatig" voor, zegt Lieneke de Klerk, rechter-commissaris en woordvoerder van de Raad voor de rechtspraak. Uit cijfers van het ministerie van Justitie en Veiligheid blijkt dat vorig jaar 657 gratieverzoeken werden gedaan, waarvan er 131 werden verleend.
De minister voor Rechtsbescherming kan straffen en maatregelen die de strafrechter heeft opgelegd kwijtschelden. Ook kan de minister een straf of maatregel veranderen of verminderen. Dit heet gratie verlenen.
Wie verleent gratie? Zijne Majesteit de Koning verleent gratie bij Koninklijk Besluit. Hij doet dit na advies van in voorkomend geval het Openbaar Ministerie en in ieder geval de rechter en de minister voor Rechtsbescherming. Alle voorstellen tot gratieverlening worden persoonlijk voorgelegd aan de koning.
De Koning kan straffen en maatregelen die door de strafrechter zijn opgelegd kwijtschelden. Of hij kan ze verminderen of veranderen. Dit heet gratie verlenen. Gratie is mogelijk als het bijdraagt aan een rechtvaardige, menselijke en doelmatige uitvoering van de straf.
Gratie verlenen is het geheel of gedeeltelijk kwijtschelden van een door de rechter opgelegde straf. Het recht om gratie te verlenen komt toe aan de Koning.
Slechts twee van de in Nederland tot levenslang veroordeelden met een veroordeling na 1970 hebben gratie gekregen. Een groter aantal heeft reeds om gratie gevraagd, maar dit is in alle andere gevallen afgewezen.
In sommige gevallen wordt van rechtswege opschorting van de tenuitvoerlegging van de straf verleend. Er wordt dan gewacht met het ten uitvoer leggen van de straf totdat op het gratieverzoek is beslist. In andere gevallen moet hierom specifiek worden verzocht. De gemiddelde behandelduur van het verzoek is 6 maanden.
Volgens diens advocaat heeft Masmeijer gratie gekregen wegens persoonlijke omstandigheden. Advocaat Geert-Jan Knoops verklaarde woensdagavond in een videofragment in het tv-programma Renze dat persoonlijke omstandigheden meespeelden.
Vanochtend werd bekend dat Masmeijer gratie is verleend door koning Willem-Alexander. Daarbij speelde zijn vriendin Anita een belangrijke rol.
gratie (zn) : begenadiging, genade, vergiffenis. gratie (zn) : goedgunstigheid, gunst.
De zwaarste straf die in Nederland opgelegd kan worden is levenslange gevangenisstraf. Levenslang betekent voor het leven. Aan een levenslang gestrafte kan door de Koning gratie worden verleend. Dit kan tot gevolg hebben dat een veroordeling tot levenslange gevangenisstraf op jaren worden gesteld.
Uit cijfers van het ministerie van Justitie en Veiligheid blijkt dat vorig jaar 657 gratieverzoeken werden gedaan, waarvan er 131 werden verleend. Het jaar daarvoor werden 87 van de 558 gratieverzoeken ingewilligd. Over deze jaren hebben dus ongeveer 1 op de 6 verzoeken tot toewijzing geleid.
In Nederland zijn ongeveer 40 mensen veroordeeld tot levenslang. Daarvan zijn er inmiddels 3 overleden. De langstzittende (tot levenslang veroordeelde) crimineel is Koos H. Hij kreeg in 1982 levenslang voor marteling, seksueel misbruik en de moord op drie meisjes.
Een rechter kan voor de zwaarste misdrijven een levenslange gevangenisstraf opleggen. Bijvoorbeeld voor moord of terrorisme. Maar gedetineerden, ook als ze levenslang hebben, krijgen altijd een kans om te laten zien dat zij in staat zijn zich in de maatschappij te begeven. Ze hebben uitzicht om ooit vrij te komen.
Verenigde Staten van Amerika
In de Verenigde Staten verschilt de opvatting van levenslang sterk per staat. Meestal wordt er geen 'levenslang' gegeven, maar een straf die veel langer is dan een normaal mensenleven (bijvoorbeeld 200 jaar voor meerdere moorden).
Levenslang in België
In België komt die straf doorgaans neer op 30 jaar. Alleen hele zware gevallen, mensen die in hun criminele gedrag kunnen terugvallen, blijven opgesloten. Voor de meeste mensen die veroordeeld zijn tot levenslang bestaat de mogelijkheid tot vervroegd vrijkomen.
Gratie (Engels: pardon) is kwijtschelding van schuld of straf, verleend door de autoriteiten. Bij gratieverlening aan grote groepen spreekt men ook van amnestie of (generaal) pardon. In sommige strafstelsels betekent de gratie een kwijtschelding van schuld en straf, in andere alleen van de straf.
vermoordde heel gezin en krijgt nu gratie. De in 1989 tot een levenslange gevangenisstraf veroordeelde Chinees Loi Wah C. (62) is na dertig jaar weer vrij man.
Doodslag met voorbedachte raad is moord. Sinds de invoering van het Wetboek van Strafrecht staat op doodslag maximaal 15 jaar gevangenisstraf. In 2006 is de maximumduur van de gevangenisstraf voor moord verhoogd van 20 naar 30 jaar, als alternatief voor de levenslange gevangenisstraf.
Waren er tien jaar geleden nog 33 gedetineerden die een levenslange gevangenisstraf uitzaten, inmiddels is hun aantal de zestig gepasseerd. Een verdubbeling, dus. En dan zijn er ook nog andere langgestraften: de gevangenen die een straf van meer dan twintig jaar uitzitten.
De Grondwet bepaalt dat de Koning het recht heeft de door rechters uitgesproken straffen kwijt te schelden of te verminderen. Een genadeverzoek moet gericht worden aan zijne majesteit de Koning en dient gemotiveerd te worden.
Elk jaar leggen rechters in Nederland een paar keer levenslange gevangenisstraffen op. In 2017 kregen tijdens het Passageproces, maar liefst 4 mensen een levenslange gevangenisstraf. Ook tijdens het Marengo-proces werden meerdere levenslange straffen uitgedeeld.
In Nederland kan de straf zowel tijdelijk als levenslang zijn. De tijdelijke straf heeft een maximum van 30 jaar en een minimum van 1 dag. Op de BES-eilanden geldt een maximale tijdelijke straf van 24 jaar. De duur voor de gevangenisstraf wordt gegeven in hele dagen, weken, maanden en jaren.