Wat ruiken astronauten? De Duitse ruimtevaarder Alexander Gerst omschreef de geur van de ruimte als een mix van walnoten en de remblokken van zijn motor. Astronaut Thomas Jones sprak van een walm van buskruit, en zijn Nederlandse ruimtecollega André Kuipers vatte het samen als een metaalachtige geur.
Hoe ruikt de maan dan? “De eerste indruk van die geur was dat het deed denken aan buskruit, al was de geur niet metalig of bijtend. Maar het leek toch nog het meest op buskruit”, zo zegt Harrison 'Jack' Smitt, een astronaut van Apollo 17, die in december 1972 op de maan liep.
In de ruimte kan niemand je horen schreeuwen. Dat komt doordat er geen lucht is - de ruimte is een vacuum. Geluidsgolven kunnen zich in een vacuum niet verplaatsen. De 'kosmische ruimte' begint ongeveer 100 km boven de Aarde, waar de lucht rond onze planeet ophoudt.
Geen bereik. Dat is natuurlijk logisch want op de maan zijn geen zendmasten. Je kan dus niet bellen in de ruimte.
De ruimte buiten de aardse atmosfeer is uiterst vijandig. Er is geen luchtdruk en geen zuurstof om in te ademen. Meteorieten vormen een risico en de temperaturen kunnen extreem zijn.
De letsels stapelen zich op en na misschien één of twee minuten zal hij/zij sterven. Wanneer precies is niet gekend. Wetenschappers van de NASA denken dat de astronaut niet zal exploderen en dat het bloed niet zal koken door het omvattend effect van huid- en bloedvatenstelsel.
In zo'n situatie is het onmogelijk om te overleven. Maar wanneer medische hulp stand-by is en de luchtdruk geleidelijk afneemt, kan een mens het net een minuut in een vacuüm volhouden.
Een blokje schuim of wat ruwe tape biedt uitkomst
Daar konden de astronauten dan met hun jeukende neus tegenaan wrijven. En tegenwoordig zit op dezelfde plek iets soortgelijks: een schuimblokje.
Het pak van Armstrong kostte in de jaren zestig 100.000 dollar (90.000 euro) – al is dat, aangepast aan de prijzen van vandaag, al snel het zevenvoudige. Het eindproduct was een technologisch wonder dat Armstrong beschermde tegen de extreme hitte en koude op het maanoppervlak.
En de maan heeft geen atmosfeer, die de lucht vasthoudt die mensen nodig hebben om te kunnen ademen.
Hoe werkt een ruimtepak? Een ruimtepak is een zwaar pak wat bestaat uit twee delen, een onderpak wat met water gekoeld wordt en een drukpak wat voor zuurstof zorgt. Daarnaast is de buitenkant van het pak zo gemaakt dat het beschermt tegen de straling van de zon en kleine meteorieten die door de ruimte zweven.
Astronauten die op ruimtereis naar een planeet gaan, trekken een ruimtepak aan. Ruimtepakken zijn zwaar. Op het pak staat vermeld dat het een massa heeft van 35 kilo- gram. Een astronaut van 75 kilogram trekt het ruimtepak aan.
Astronauten kunnen hun slaapzakken aan een muur of een plafond vastmaken en overal slapen, zolang ze niet rond zweven en ergens tegenaan botsen. Op het internationale ruimtestation ISS slapen de meeste bemanningsleden in hun eigen kleine cabines.
Het ontbreken van de zwaartekracht wordt ook wel gewichtloosheid genoemd. Het lijkt op zweven, op het gevoel dat je krijgt, als je in een achtbaan plotseling naar beneden suist. De astronauten aan boord van het Internationale Ruimtestation zijn in een voortdurende vrije val.
Het absolute nulpunt of nul Kelvin, is min 273 graden Celsius, de temperatuur waarop atomen in theorie volledig zouden moeten stoppen met bewegen. Met een temperatuur van 100 nanoKelvin zijn de BEC's in het ISS kouder dan de gemiddelde temperatuur in de ruimte, waar het zo'n 3 Kelvin is of -270 graden.
Ruimtevoedsel kan in blik zitten of in aluminiumfolie zijn gewikkeld. Het kan zijn gevriesdroogd, een laag vochtgehalte hebben, zijn voorgekookt of gedehydrateerd (dan is al het water verwijderd). Als het eten is gedehydrateerd kan het niet worden opgegeten totdat de astronauten er warm water bij doen.
Een astronaut zonder pak zwelt op
Een mens die wordt blootgesteld aan het vacuüm van de ruimte, zal niet meer dan een paar seconden leven, maar ontploft niet. De astronaut zwelt echter wel degelijk merkbaar op, en de ingewanden en organen worden door lichaamsopeningen naar buiten geperst.
Je lichaam zal, wegens het gebrek aan zuurstof, immers niet vergaan. Al naargelang de temperatuur waar je mee te maken krijgt zal je stoffelijk overschot bevriezen of mummificeren, en in nagenoeg perfecte staat duizenden jaren door de ruimte dwarrelen.
Tijdens hun verblijf in het internationale ruimtestation ISS moeten astronauten blijven werken en leven in een omgeving die heel anders is dan hier op aarde. Toch moeten ze zich schoon houden, naar de wc gaan, eten en drinken, en fit en gezond blijven.
Communiceren via satellieten
Dankzij communicatiesatellieten (de zogenaamde satcoms) kan de crew van het ISS gemakkelijk e-mail ontvangen, naar het thuisfront bellen en in het geval van een videoconferentie zelfs familie en vrienden zien.
Zondeeltjes reizen rechtuit. Er zijn onderzoekers die de grens trekken op 118 kilometer. Op grotere hoogten bewegen geladen deeltjes van de zon zich rechtuit, eronder schieten ze door botsingen met luchtdeeltjes alle kanten op.
Volgens de hedendaagse kennis is het zichtbare heelal opgebouwd uit grote groepen superclusters en clusters die, samen met slierten sterrenstelsels (filamenten), een draderig netwerk vormen waartussen zich enorme superholtes bevinden.
De verste sterrenstelsels waarvan we het licht kunnen zien, zijn zelfs 46,1 miljard lichtjaar van ons verwijderd. En dit geldt uiteraard in alle richtingen. Het 'zichtbare heelal' heeft dus een diameter van 92,2 miljard lichtjaar.
Ook wel het heelal, de kosmos, het universum of simpelweg de wereld genoemd: het gehele tijd-ruimte-continuüm waarin wij bestaan, inclusief alle materie en energie.