Wanneer de BBQ op temperatuur is, plaats je de vis op het barbecue rooster.Sluit het deksel en voor 20 - 45 minuten doe je de vis roken. Er zou een milde hoeveelheid witte rook uit de smokerbox moeten komen. Je wil dat er geen grote hoeveelheid rook eruit komt, maar ook geen rook.
Bij warm roken wordt de vis eerst gedurende 1½ uur voorgedroogd in de rookoven op een klein houtvuur (beuken of elzenhout). Het vuur wordt met een dikke laag mot en zaagsel bedekt, zodat er een dichte rook ontstaat. De vis wordt 60 minuten gerookt met rook van 80 tot 100°C.
Roken in een houtskool bbq noem je warm roken. Je doet dit door indirect te grillen op 95 tot 110 graden. Zorg er bij roken voor dat de rook die vrijkomt uit het rookhout zo lang mogelijk in contact komt met het voedsel in de barbecue. Een gesloten deksel is daarvoor essentieel.
Plaats de zalm indirect op de bbq en houd de temperatuur op 110 graden. Voeg meteen een handje rookhout (bijvoorbeeld appel of cederhout) toe aan de kolen. Herhaal dit ieder kwartier tot de zalm een temperatuur kerntemperatuur van 50 graden heeft bereikt. Meet deze temperatuur tussendoor met een kernthermometer.
Bij vis is het warm roken zo'n 70 graden, dat doe je bij paling en makreel. Het koud roken is zo'n 30 graden en dat is zeer geschikt voor zalm. Magere vleessoorten worden bij zo'n 30 graden gerookt, worst bij 40 graden en spek bij 80 graden. Spek kan echter ook koud worden gerookt.
Welke soorten rookmot zijn er? Je kunt je voorstellen dat je in principe met elk type zaagsel kan roken maar toch zijn er een aantal favorieten. Het meest wordt Hickory, Elzen, Kersen, Appel, Beuken, Elzen, Kersen gebruikt als rookmot.
Zorg dat het rookplankje niet groter is dan de helft van uw barbecue. Plaats de nog natte plank op de hete barbecue en wacht tot deze gaat roken. Dan is het tijd om vlees, vis of groenten erop te leggen. Wanneer u de plank recht boven het vuur plaatst kunt u hem waarschijnlijk maar één keer gebruiken.
Zet de rookoven op hoog vuur (70-90°C) tot het mot begint te roken. Leg nu de vis in de pan en sluit af met een deksel. Zet het vuur uit. Laat de vis gedurende 20-30 minuten roken, afhankelijk van de dikte van de vis.
Zalm moet eerst gepekeld worden voordat er gerookt kan worden. Meng het zeezout met de basterdsuiker, dille, gekneusde witte peperkorrels en de schillen van de citroen. Wrijf de zalmfilets met dit mengsel goed in en leg ze, afgedekt met plasticfolie, 40 minuten in de koelkast.
Voor stabiliteit van de temperatuur kun je een bak met water op het kolenrooster zetten. Het water fungeert als warmtebuffer en houdt schommelingen tegen. Ook gaat er energie in het aan de kook brengen en houden van het water zitten waardoor het minder heet wordt in de barbecue.
Bijvoorbeeld als je spareribs of Pulled Pork gaat bereiden. Snippers rookhout gebruik je voornamelijk met een smokerbox of ingepakt in aluminium. Gooi je ze direct op de brandende kolen, dan is een groot deel al verbrand voor je überhaupt je vlees of vis op de BBQ hebt liggen.
Els rookmot is zoet en zacht van smaak. Deze soort is ideaal bij zalm, zeevruchten, varkensvlees en gevogelte.
De paling roken
U maakt een vuurtje van ongeveer een graad of 60/70 en laat de paling net zolang drogen tot het huidje niet meer plakt en aanvoelt als een krant. Daarbij is de temperatuur inmiddels weer teruggelopen tot 50 graden. Na het drogen van de paling begint het roken en garen.
Warm roken
Vis wordt gerookt bij een temperatuur tussen de 60°C en 80°C, vlees op hogere temperatuur, tussen de 90°C en 110°C. De tijd varieert - afhankelijk van de grootte van het stuk voedsel, en of het al voorgegaard is van een half uur tot een aantal uren.
De rookoven wordt gevuld met rookmot. De warmtebron verwarmt de rookpan waardoor er, dankzij de rookmot, rookontwikkeling ontstaat. Het voedsel ligt op het rookrekje in de pan. Zodra het rookproces van start gaat sluit men de pan volledig af zodat er geen rook kan ontsnappen.
Voor het roken van zalm kun je verschillende houtsoorten gebruiken. Zelf gebruik ik graag beukenhout, dat is niet overheersend en geeft een mooie kleur aan de zalm. Eventueel kun je het mengen met wat eikenhout. Ook fruitboomhout zoals appel en kers is erg geschikt, en regelmatig hoor ik rokers die citrus gebruiken.
Bij roken heb je geen hoge temperatuur nodig dus doe rustig aan met de kolen of briketten. Een paar stukjes is meer dan genoeg want we gaan werken met een temperatuur van rond de 95 graden. Voordat de zalm op de barbecue gaat, bestrooien we de zalm nog rijkelijk met peper en de kruidenmix.
Koud gerookte vis
Er wordt urenlang gerookt bij een lage temperatuur tot maximaal 28 graden, waardoor de vis niet gaart. Onder meer de volgende vissen worden koudgerookt: zalm, haring (spekbokking), heilbot, makreel en sprot.
Denk aan warm- of koudgerookte zalm en gegrilde tonijn of zwaardvis. Vooral de wat stevigere vissoorten zoals de hierboven genoemde kun je perfect bereiden op het grillrooster van de barbecue. Gebruik voor de wat minder stevige vissoorten zoals kabeljauw, zeeduivel of tong een grillplaat (plancha).
Een Rookplank is een rookhoutsoort die je doorgaans gebruikt je voor gerechten met een relatief korte bereidingstijd. Wil je meer weten over de geschiedenis van de rookplank en de voordelen van het plankgrillen, lees dan onze blogpost 'Alles over de rookplank | Van barbecue naar rookoven'.
Gerookte zalm, warm of koud, ik vind het heerlijk! En warm gerookte zalm kun je heel eenvoudig zelf bereiden op de BBQ. Hiervoor heb je in feite alleen een BBQ met deksel en een cederhouten rookplankje voor nodig. Oké, een mooi stuk zalm is ook niet onbelangrijk!
Basisregels voor het gebruik van rookhout
Lichter hardhout zoals fruit en nootdragende bomen zijn weer beter geschikt voor kip of vis. Zou je voor vis bijvoorbeeld eiken willen gebruiken en te lang roken dan zal alles bitter gaan smaken en dat is niet lekker. Dan kan je beter olijf of citrus gebruiken.
Bij Welkoop kun je rookhout voor je BBQ kopen in de vorm van houtsnippers, chunks of pellets.