Het regenwoud ligt in een bekken dat grotendeels door de rivier de
Het regenwoud is het soortenrijkste ecosysteem ter wereld, en ook het oudste. Sommige Aziatische wouden zijn meer dan 100 miljoen jaar oud, en stammen daarmee uit de tijd van de dinosauriërs.
De vorming van het Andesgebergte, 23 miljoen jaar geleden, had een wijziging in de afwatering van het gebied tot gevolg die aan de basis van het ontstaan van de Amazone ligt. Voor het ontstaan van de Andes waterde het gebied deels af in wat nu de Grote Oceaan heet.
Als het aan dit tempo doorgaat is het Amazonewoud in 2030 weg. Het Amazonegebied is met een oppervlakte van 6,7 miljoen vierkante kilometer het grootste regenwoud ter wereld. Het grootste deel van het woud ligt in Brazilië (ongeveer 65 procent).
Francisco de Orellana Samen met Francisco Pizarro nam hij deel aan de verovering van Peru. In 1541 slaagt hij erin de volledige Amazone door te varen. Deze op één na langste rivier ter wereld heeft een totale lengte van ongeveer 6530 kilometer.
“Zo'n 15 procent van de Amazone is nu ontbost. En dat gaat richting de 20 procent. Het betekent dat 80 procent – zo'n 5,7 miljoen vierkante kilometer – nog overeind staat. En zo'n 40 tot 50 procent daarvan heeft officieel een beschermde status.
Als de Amazone verdwijnt, verdwijnt niet alleen het evenwicht in de natuur, het zorgt er ook voor dat de inheemse bevolking hun land en inkomsten verliest. Nu al hebben veel oorspronkelijke bewoners in Brazilië te maken met voedseltekorten, ziektes, geweld en gedwongen verhuizingen.
Het Amazoneregenwoud in Zuid-Amerika is het grootste regenwoud op aarde. Het enorme oerwoud wordt steeds kleiner door ontbossing, vervuiling en grote bosbranden, zoals in 2019.
Met een oppervlakte van 6,7 miljoen km2 is de Amazone de grootste nog overgebleven jungle ter wereld.
Pirahã is de natuurlijke taal die wordt gesproken door de Pirahã, oorspronkelijke bewoners van het Amazoneregenwoud in Brazilië, die langs de Maici, een zijrivier van de Amazone, leven.
Hoe de Amazone elke 15 seconden een voetbalveld verliest
Volgens een onderzoek uit 2013 was van de oorspronkelijke 5,74 miljoen vierkante kilometer regenwoud toen al ongeveer 12 procent verdwenen. Recentere studies spreken over een nog hoger percentage.
De bevolking
Van oudsher wordt het gebied bevolkt door verschillende indiaanse volken waarvan de 6 grootste etnische groepen op dit moment de Quichuas (60.000), de Shuar (40.000), de Achuar (5000), de Huaorani (3000), de Siona-Secoya (650) en de Cofán (600) zijn.
Taman Negara wordt ook wel als het oudste regenwoud van de wereld beschouwd en betekent letterlijk vertaald 'Nationaal Park'.
Tijdens het Paleoceen was bijna de hele aarde bedekt door (tropische) regenwouden, inmiddels is dat 6%. Anderzijds zijn er ook perioden geweest, bijvoorbeeld tijdens de ijstijden, waarin de oppervlakte van de regenwouden een fractie was van de huidige.
Volgens deze informatie verdween tussen 2000 en 2012 in totaal 230 miljoen hectare bos wereldwijd, waarvan 98,7 miljoen hectare tropische, vochtige bossen betreft. Dat is per jaar 7,5 miljoen hectare bos dat verdwijnt.
Het Amazonegebied, met zijn weelderige tropische regenwoud en ongeëvenaarde biodiversiteit, is wereldwijd bekend. De omvang van het regenwoud is haast onvoorstelbaar: het is zo groot dat Nederland er gemakkelijk 100 keer in past.
De grootste oorzaak van ontbossing is het plaats maken voor landbouw en veeteelt. Daarnaast wordt bos vernietigd voor bijvoorbeeld de aanleg van palmolieplantages, de papierindustrie en mijnbouw. Over de hele wereld verliezen dieren zo hun leefgebied. Naast ontbossing worden bossen ook bedreigd door brand.
Het Amazonegebied is het meest uitgestrekte en diverse regenwoud ter wereld. Naar schatting zijn in dit gebied maar liefst zestienduizend verschillende boomsoorten te vinden. De 300 miljard bomen in de Amazone slaan samen een vijfde van alle koolstof in de biomassa van de aarde op.
Dagelijks verdwijnen er grofweg 95 duizend voetbalvelden aan bomen, oftewel 1 voetbalveld per seconde. In 2020 is er in totaal 25,8 miljoen hectare aan bos gekapt, blijkt uit cijfers van Global Forest Watch, evenveel als de gehele oppervlakte van het Verenigd Koninkrijk, het gastland van de klimaattop.
Industriële landbouw
De omzetting van bossen in akkerland is de belangrijkste oorzaak van bosverlies. Volgens de FAO veroorzaakt dit minstens 50% van de wereldwijde ontbossing, voornamelijk voor de productie van palmolie en soja. Veeteelt en begrazing zijn verantwoordelijk voor bijna 40% van de wereldwijde ontbossing.
Geschat wordt dat in 2030 wel 80% van de wereldwijde ontbossing plaatsvindt in slechts 11 gebieden. Het gaat onder meer om de Amazone, Borneo en Sumatra, het Congobekken, de Cerrado, maar ook het oosten van Australië.
Het Amazonegebied was vroeger misschien veel bewoonder dan nu. 'Er was een stad die zich 24 kilometer uitstrekte zonder enige ruimte tussen de huizen. Het was prachtig om te zien,' schreef Gaspar de Carvajal. Hij was de logboekschrijver van ontdekkingsreiziger en veroveraar Francisco de Orellana in 1542.
De Amazone-rivier begint in beekjes die door het Andesgebergte lopen en stroomt vervolgens machtig door Zuid-Amerika via Brazilië, Peru, Colombia, Ecuador en Bolivia waar hij uitkomt bij de Atlantische Oceaan.
Waar de naam Amazone vandaan komt, is niet helemaal zeker, maar het Perzisch zou de bron kunnen zijn. De bron van amazone zou verband kunnen houden met de woorden voor 'sterke vrouw' of met het woord voor 'oorlog'. Maar de bekendste Amazonen zijn de vrouwelijke krijgers uit de Griekse mythologie.