De Melkweg, het Melkwegstelsel of het galactisch stelsel, van het Griekse galaxias, γαλαξίας, of kyklos galaktikos = 'melkcirkel', is het sterrenstelsel waarin het zonnestelsel met de Aarde zich bevindt. Vanaf de Aarde is de Melkweg te zien als een lichtende band die de hemel omspant, mits het donker genoeg is.
Het zwarte gat is ongeveer een miljoen keer zwaarder dan de zon. De Melkweg is minstens 13,2 miljard jaar oud, want dat is de ouderdom van de oudste ster die in de Melkweg is waargenomen. De Melkweg is bijna net zo oud als het heelal, dat 13,8 miljard jaar oud is.
Wanneer je terugrekent in de tijd blijkt het heelal 13,8 miljard jaar oud, met een Big Bang ontstaan en sindsdien extreem uitgedijd.
Hij heeft een diameter van ongeveer 20 000 lichtjaar en een dikte van ongeveer 6000 lichtjaar en bevat naar schatting 50 miljard sterren in een dichte concentratie.
Het liep allemaal even anders: in 1972 gingen de deuren van de Melkweg ('de melk ging weg uit het pand') permanent open als ontmoetingsplek of 'multimediacentrum'. De populariteit groeide snel, waarna de naam van de Melkweg al gauw door de hoofdstad rond zoemde als het 'kosmies centrum van de wereld'.
Ja. Langer antwoord: Het Melkwegstelsel telt naar schatting zo'n vijfhonderd miljard sterren (voornamelijk zwakke, rode dwergsterren, maar toch). In het waarneembare heelal komen ruwweg zo'n honderd miljard sterrenstelsels voor.
In Nederland is het erg lastig om de Melkweg met het blote oog te zien. De omstandigheden moeten daarvoor heel erg goed zijn. De camera vangt meer licht op dan ons blote oog, waardoor je de Melkweg veel beter kunt zien op je foto's. Planning van het vastleggen van de Melkweg, vooral hier in Nederland, is cruciaal.
Het goede nieuws is dat de Melkweg het hele jaar door zichtbaar is, waar je ook bent op aarde. Maar terwijl onze planeet draait, beweegt het Melkwegstelsel ook aan de hemel, en zo ook zijn kern - het Galactisch Centrum - het helderste en meest spectaculaire deel. En soms verdwijnt de kern uit ons gezichtsveld.
Een lichtjaar is de afstand die licht in een jaar kan reizen - dat is ongeveer 9 460 000 000 000 kilometer! Licht heeft ongeveer 4,2 jaar nodig om de afstand naar de dichtstbijzijnde ster buiten ons zonnestelsel te overbruggen, daarom zeggen sterrenkundigen dat Proxima Centauri 4,2 lichtjaren van ons is verwijderd.
Over een slordige vijf miljard jaar houdt de zon dus op met schijnen. Lang daarvóór zal leven op aarde al onmogelijk zijn. De zon wordt in de loop van de tijd namelijk langzaam maar zeker helderder (zoals alle sterren). Dat betekent dat over ongeveer één miljard jaar al het oceaanwater op aarde al zal verdampen.
De ruimte wordt gewoonlijk gezien als helemaal leeg. Maar dat is niet waar. De grote ruimtes tussen de sterren en planeten zijn gevuld met enorme hoeveelheden dun uitgespreid gas en stof. Zelfs de leegste delen van de ruimte bevatten nog ten minste een paar honderd atomen of moleculen per kubieke meter.
De oerknal is een theorie over het ontstaan van het heelal bijna 14 miljard jaar geleden vanuit een extreem volgepakte, hete klomp energie en materie. Tijdens de oerknal breidde die klomp zich met een onvoorstelbaar grote kracht en snelheid uit, waardoor ruimte, tijd en het heelal zoals we dat nu kennen werden gevormd.
Het universum wordt kleiner en kleiner en steeds warmer. Uiteindelijk stort alle materie in zwarte gaten ineen, die vervolgens fuseren tot één gigantisch zwart gat of Big Crunch-singulariteit (een singulariteit is een punt met een bijna oneindig grote dichtheid).
Namelijk: ν Indi. Deze heldere ster is vanaf het zuidelijk halfrond met het blote oog te zien. Met behulp van onder meer ruimtetelescoop TESS werd deze ster gedateerd. Het onderzoek wees uit dat de ster rond de 11 miljard jaar oud is en dus al vrij snel na het ontstaan van de Melkweg het levenslicht zag.
Volgens sommige astronomen bevat het heelal (minstens) 2000 miljard melkwegstelsels. Dat is een 2 met twaalf nullen. Eén van die sterrenstelsels, onze eigen Melkweg, zou een diameter hebben van 200.000 lichtjaar.
Naast onze Melkweg ligt een sterrenstelsel, ons buursterrenstelsel. Dit buursterrenstelsel heet Andromeda en is nog groter dan de Melkweg. In dit sterrenstelsel zijn dan vast ook heel veel planeten te vinden, hoeveel weten we helaas niet.
De afstand van de zon naar de aarde is 8,3 lichtminuten. De middellijn van de baan van de verste planeet, Neptunus, is ongeveer 8 lichtuur. In oktober 2023 was de Voyager 1 al 162 AE (24,1 miljard km) van onze zon verwijderd, ofwel 0,0026 lichtjaar (22,4 lichtuur).
De zwaarste ster: RMC 136a1
Dat een ster heel groot is, wil nog niet zeggen dat hij ook heel zwaar is. Sterker nog: de zwaarste bekende ster is qua omvang maar een kleintje. De RMC 136a1is, voor zover nu bekend, de zwaarste ster. Deze ster is maar 30 keer zo groot als onze zon, maar wel 300 keer zo zwaar.
Hieruit volgt dat een lichtjaar ongeveer 9,5·1015 m is ofwel 9,5 miljoen miljoen km. In deze videoles uitleg hierover.
Galileo Galilei, die als eerste een telescoop op de sterrenhemel richtte, ontdekte dat de Melkweg eigenlijk uit een groot aantal afzonderlijke sterren bestaat.
Het einde van de zon
Dat gebeurt over ongeveer 5 miljard jaar, als de zon is opgebrand. Een ster die geen waterstof en helium meer heeft om aan fusie-energie te komen zal in intensiteit afnemen maar heel erg opzwellen. De zon zal naar schatting zo groot opgeblazen worden dat de aarde erdoor wordt verzwolgen.
Amerikaanse en Europese astronomen hebben de meest accurate schatting tot nu toe kunnen maken: ons melkwegstelsel heeft een massa van 1,5 biljoen (een 1 met 12 nullen) keer de massa van de zon.
Schiermonnikoog is de donkerste plek van Nederland!
Hoe donkerder de hemel des te meer sterren er te zien zijn. Op Schiermonnikoog zijn er op een onbewolkte maanloze nacht ongeveer drieduizend sterren te zien, terwijl dat in een gebied zoals de Gelderse Vallei maar zeshonderd zijn.
Voor veel stedelingen is het haast onmogelijk om de Melkweg met het blote oog te zien, daarvoor is het veel te licht in de stad. Je kunt pas écht goed sterrenkijken op een plek waar het goed donker is.