De Afghaanse cultuur bestaat al meer dan twee millennia en gaat in ieder geval terug tot de tijd van de Achaemeniden rond 500 v. Chr.
In de jaren zestig was Afghanistan verdeeld tussen een verwesterde elite en een traditionele, grotendeels arme meerderheid van de bevolking. Een communistische revolutie zette die tegenstellingen op scherp. Afghanistan kende in de jaren '60 een vredevolle periode. Koning Zahir Shah stelde zijn land open voor de wereld.
De oorlog in Afghanistan begon in 2001 en eindigde bijna 20 jaar later, in 2021. De oorlog in Afghanistan was een direct gevolg van de aanslagen van 11 september op meerdere doelen in de Verenigde Staten.
Vanaf 1 januari 2015 deden Nederlandse militairen mee aan de NAVO-missie Resolute Support. De missie had als doel het veiligheidsapparaat, leger en politie in Afghanistan verder op te bouwen. De missie eindigde in 2021. Meer informatie over de ISAF-missies in Kunduz en Uruzgan vindt u op Rijksoverheid.nl.
Officieel moesten de Afghanen de interventie van de Sovjet-Unie betalen met grondstoffen. Meer dan 600.000 Sovjettroepen werden in totaal naar het land gestuurd, waarvan 14.751 stierven. Vrouwen werden uit Russische helikopters gegooid en hele dorpen werden vernietigd.
De Russische termen perestrojka en glasnost werden tegen het einde van de Koude Oorlog in het leven geroepen door de toenmalige leider van de Sovjet-Unie Michail Gorbatsjov. Hij wilde aan het eind van de jaren '80 de SU met 'openheid' en 'hervormingen' vooruit helpen en een andere koers inslaan.
Zo'n 30.000 Nederlandse militairen hebben in deze periode in Afghanistan gediend. Vanaf het begin van deze missie was het duidelijk dat niemand de gevolgen ervan kon overzien. Sindsdien is Nederland terechtgekomen in een politieke 'groef' waarbij de missie, ondanks alle tegenslagen, keer op keer werd verlengd.
De Amerikanen hebben volgens persbureau AP in twintig jaar het astronomische bedrag van twee biljoen (duizend miljard) euro besteed aan de oorlog, die sinds 2001 aan ongeveer 241.000 mensen het leven gekost, van wie 71.000 burgers. Ook 25 Nederlandse militairen zijn bij de missies in Afghanistan overleden.
30 augustus 2021: Het Pentagon bevestigt dat de laatste Amerikaanse militairen Afghanistan per vliegtuig hebben verlaten. De twintig jaar die ze in Afghanistan hebben doorgebracht, hebben de Amerikanen bijna 2.500 levens en meer dan 2 biljoen dollar (1,7 biljoen euro) gekost.
Met Finland en Zweden verwelkomt de Navo relatief kleine legermachten. De landen beschikken over respectievelijk 21.500 en 24 duizend soldaten. Alle Navo-landen bij elkaar beschikken over zo'n 3,5 miljoen militairen.
Nederland stelde tussen 2002 en 2006 meerdere fregatten en onderzeeboten, patrouille- en transportvliegtuigen, F-16's en een tankvliegtuig beschikbaar voor operatie Enduring Freedom. Tussen april 2005 en april 2006 was in de provincie Kandahar ook de Special Operations Task Group Afghanistan actief.
De taliban streefden naar internationale erkenning van hun regering. Het emiraat werd echter alleen door Pakistan, Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten als wettige regering erkend.
Qua verse groenten, zijn tomaten, uien en aardappels favoriet en ook fruit (grapefruit, granaatappels, abrikozen, sinaasappels, bessen en pruimen) en noten (walnoten, pistache en amandelen) zijn een belangrijk onderdeel van de Afghaanse keuken. Zuivel vind je er terug in de vorm van verse yoghurt.
In Afghanistan wisselen oorlogen en conflicten elkaar al decennialang af. In grote delen van het land wordt gevochten. Het land kampt daarnaast ook met een humanitaire crisis: naast een dreigend voedseltekort voor 20 miljoen mensen, heerst er aanhoudende ernstige droogte en corona.
Gevolgen van de Irakoorlog
Wetenschappers van het Britse tijdschrift The Lancet schatten het aantal op ongeveer 700.000 Irakese doden, maar recentere bronnen spreken dat tegen en schatten het aantal op ruim een miljoen Irakezen. Aan Amerikaanse zijde vielen er ruim 4.000 doden en 30.000 gewonden.
Financiële kost
Maar alles bij elkaar heeft de oorlog in Afghanistan veel meer gekost. Met inbegrip van de uitgaven van het ministerie van Defensie, is tot dusver meer dan 2300 miljard dollar uitgegeven.
Wanneer de Russen de invasie voortzetten zal deze naar schatting zorgen voor een kostenpost van $20 miljard per dag.
Er is een groot risico op gevangenneming, gijzeling of mishandeling zowel door de Taliban als door andere groeperingen. Er zijn veel anti-westerse groeperingen in Afghanistan actief. Voor westerse reizigers leidt deze situatie tot grote veiligheidsrisico's.
Vanaf 2015 volgt een nieuwe NAVO-missie om de Afghaanse politie en het leger verder op te bouwen, Resolute Support. Deze missie eindigt 11 september 2021. Als bondgenoot is Nederland vanaf het begin betrokken bij verschillende missies om Afghanistan een veiliger land te maken.
Bij Defensie werken ruim 68.000 militairen, burgers en reservisten. Om de krijgsmacht ook in de toekomst sterk te houden zijn elk jaar nieuwe medewerkers nodig.
ISAF trainingsmissie Kunduz
De trainingsmissie in de Noord-Afghaanse provincie Kunduz startte in 2011. Doel was de rechtsstaat te verbeteren en de bevolking meer vertrouwen te geven in politie en justitie. Nederland heeft politieagenten getraind, maar ook aanklagers, rechters en advocaten.
Het einde voor Gorbatsjov kwam toen hij in augustus 1991 voor zijn jaarlijkse vakantie op de Krim zat en conservatieve communisten een staatsgreep pleegden in Moskou. De coup mislukte jammerlijk, onder meer doordat de samenzweerders waren vergeten Jeltsin te arresteren.