Een verlaagde hoeveelheid natrium in bloed (natriumconcentratie minder dan 135 mmol/L, hyponatriëmie) wordt meestal veroorzaakt door veel natriumverlies bij onder andere diarree, overmatig zweten, het gebruik van plaspillen of een nierziekte.
In geval van een natriumtekort is de natriumconcentratie in het bloed lager dan 135 mmol/liter. Meestal ontwikkelt het zich wanneer er meer water wordt ingenomen dan er wordt uitgescheiden via de nieren. Het water hoopt zich dan op in het lichaam.
Als de concentratie natrium verder daalt, kan de patiënt last krijgen van tremoren, verminderde reflexen en diarree. Een zeer ernstige hyponatriëmie gaat gepaard met verwardheid, convulsies en coma. 3 De symptomen van een hyponatriëmie worden veroorzaakt door hersenoedeem (te veel water intracellulair).
Een tekort aan natrium zal in Nederland niet snel voorkomen omdat natrium in vrijwel alle voedingsmiddelen aanwezig is. Wanneer een tekort wel voorkomt wordt dit meestal veroorzaakt door verlies van natrium via zweet bij langdurige inspanning.
Bron. Een erg kleine hoeveelheid natrium zit van nature in fruit, groente, bonen en granen. Het meeste zout wordt echter verkregen uit bewerkte producten zoals soepen, sausen, vleeswaren, brood, visproducten, kaas, zuurkool en snoep.
In de praktijk worden de termen natrium en zout nog wel eens door elkaar gebruikt, maar het is niet hetzelfde. De scheikundige naam van keukenzout is natriumchloride, het bestaat namelijks naast natrium ook uit chloride. 1 gram keukenzout staat gelijk aan 0,4 gram natrium.
Natrium en kalium regelen samen de vochtbalans in het lichaam. Natrium zorgt voor de vochtbalans buiten de cellen, zoals in het bloed en weefsel. Kalium zorgt voor de vochtbalans binnen de cellen.
De waarde ligt meestal tussen de 135 en 145 mmol/l. Een lagere hoeveelheid natrium in het bloed wordt ook wel een hyponatriemie genoemd. Dit kan onder anderen wijzen op een verlies van natrium door diarree, nierziekten of door het gebruik van plaspillen. Ook door veel water te drinken kan het natriumgehalte verlagen.
Natrium is belangrijk voor het regelen van de vochtbalans in het lichaam, het regelen van de bloeddruk en voor een goede werking van spier- en zenuwcellen. Het menselijk lichaam regelt onder meer via de nieren op een heel nauwkeurige manier de hoeveelheid natrium in het bloed.
Volgens Clark verlies je per liter zweet ongeveer 800 mg natrium. 'En dat kun je gemakkelijk aanvullen met, bijvoorbeeld, een bagel met pindakaas en een glas chocomelk. Je kunt ook voor een training of wedstrijd wat extra zout innemen, bijvoorbeeld met een kop soep.
Een kaliumtekort (hypokaliëmie) als gevolg van een te lage inname via de voeding komt zelden voor. Een tekort kan ontstaan na hevig braken, ernstige diarree en door het gebruik van plaspillen.
Als ik een lage bloeddruk heb, dan is zout eten juist goed
Een lage bloeddruk heeft vaak geen duidelijke oorzaak. Bovendien heeft bijna iedereen een zoutoverschot doordat we (te) veel zout eten. Meer zout eten bij een lage bloeddruk is dan ook niet nodig.
Zeezout, kruidenzout, aromazout, selderijzout, uienzout en knoflookzout klinken gezonder, maar bevatten evenveel natrium als keukenzout. Voor de nieren zijn ze dus niet beter. Als er te veel natrium in uw lichaam zit, houdt u vocht vast. Dat leidt weer tot een verhoogde bloeddruk.
Extra drinken in combinatie met meer zout is dan nodig om het tekort aan te vullen. Bij ernstige diarree kan een speciale zoutoplossing (ORS = Oral Rehydration Salt) ervoor zorgen dat de hoeveelheid lichaamsvocht weer op peil komt. Een natriumtekort kan ook het gevolg zijn van medicatiegebruik.
Patiënten met chronische nierschade krijgen vaak een kaliumbeperkt dieet om een te hoge kaliumconcentratie in het bloed te voorkomen. Maar recente studies laten zien dat het eten van meer kalium juist zorgt voor minder nierschade.
Niet alleen door het feit dat je minder natrium binnenkrijgt, maar ook doordat je meer kalium binnenkrijgt. Kalium is namelijk wél goed voor je gezondheid. Kalium werkt het bloeddrukverhogende effect van natrium tegen, waardoor het de bloeddruk bij mensen met een hoge bloeddruk verlaagt.
Als u het advies krijgt minder zout te gebruiken, wordt eigenlijk bedoeld dat uw voeding minder natrium moet bevatten. Vroeger werd dan gesproken over een zoutloos of zoutarm dieet. Een betere naam is echter een zoutbeperkt of een natriumbeperkt dieet.
Volwassen mannen eten in Nederland gemiddeld 3960 mg natrium (9,9 g zout) per dag en vrouwen gemiddeld 3000 mg natrium (7,5 g zout) per dag (1). De Gezondheidsraad adviseert volwassenen dagelijks maximaal 2400 mg natrium (6 g zout) te consumeren (2).
Kalium is een mineraal dat samen met chloride en natrium betrokken is bij het regelen van de vochtbalans en bloeddruk in het lichaam. Kalium heeft daarbij een gunstig effect op de bloeddruk omdat het het bloeddrukverhogende effect van natrium tegenwerkt.
"Een combinatie van natrium en kalium zorgt voor een goede bloedsomloop. Het is sowieso gezonder, omdat er minder natrium in zit." Als je last hebt van je spieren zou het kunnen dat door het eten van light zout de klachten afnemen, aldus JOZO. "Hoe minder zout, hoe beter", meldt JOZO ook.
Voor je gezondheid zijn zoutsoorten als Himalayazout of Keltisch zeezout niet beter of slechter dan gewoon keukenzout. Deze zoutsoorten bevatten soms wat mineralen, maar in zulke kleine hoeveelheden dat het weinig met je gezondheid doet. Het is zeker geen reden om meer zout te gaan eten.