Houd contact met degene met PTSS, en blijf voor jezelf dingen doen die je plezier en ontspanning geven. Zo raak je niet overbelast. Zoek lotgenoten. Praat met mensen in vergelijkbare situaties.
Een PTSS kenmerkt zich door vier groepen verschijnselen die ontstaan als u een psychotrauma heeft doorgemaakt. Dit soort gevoelens uiten zich via woede-uitbarstingen, agressie of prikkelbaarheid, slecht slapen, concentratieproblemen, heel wakker en alert zijn en heftig schrikken van onverwachte dingen.
Ze raken snel overspoeld, emoties nemen dus de overhand, en ze zijn moeilijk te kalmeren. Sommige mensen proberen emoties weer de baas te worden door zich risicovol te gedragen of zichzelf te beschadigen. Alleen een psycholoog of psychiater kan op basis van onderzoek een diagnose stellen.
Het behandelen van PTSS duurt ongeveer tussen de 2 tot 25 weken. Kan PTSS terugkomen? Ook nadat je genezen bent van PTSS, komen de klachten soms na een tijdje weer terug. Tijdens je behandeling heb je samen met je psycholoog een plan opgesteld voor het moment waarop je last krijgt van terugkerende klachten.
Herbelevingen worden meestal uitgelokt (getriggerd) door een zogenaamde 'trigger'. Dit kan gaan om subtiele dingen, zoals een geur of de klank van iemands stem. Mensen met PTSS staan eigenlijk continu op scherp, door angst voor mogelijke dreigingen. Hierdoor kunnen zij snel schrikken.
Zeg niet dat het 'snel over zal zijn' of dat diegene 'er vast snel over heen is'. Dit is niet realistisch. Het kost tijd om te herstellen van een trauma. Ook kan dit ervoor zorgen dat degene met PTSS het zichzelf kwalijk neemt wanneer het herstel niet snel genoeg gaat.
Patiënten met PTSS hebben verhoogde levels van noradrenaline in hun hersenen. Deze chemische boodschapper is betrokken bij onrust en stress. Dit kan verklaren waarom het voor mensen met PTSS moeilijk is om zich weer veilig te voelen na het meemaken van het trauma.
Bij (complexe) PTSS kan er naast de PTSS-klachten ook sprake zijn van andere psychische problemen. Het kan dan gaan om een persoonlijkheidsstoornis zoals een borderline persoonlijkheidsstoornis, maar ook een dissociatieve stoornis, psychotische stoornis of problemen zoals zelfbeschadiging of verslaving.
Is PTSS te genezen? Ja, er zijn verschillende behandelwijzen voor PTSS. Bijvoorbeeld stapsgewijs en onder begeleiding de schokkende gebeurtenis onder ogen zien. En door gesprekken over de traumatische ervaring te voeren slijt het gevoel wat die ervaring nog oproept.
Gevolgen PTSS lange termijn
Hoe langer PTSS duurt, hoe erger je klachten vaak worden. Je voelt je lichamelijk en geestelijk steeds slechter, je spreekt steeds minder met mensen af en je krijgt meer en meer last van negatieve gedachten. Ook vind je het steeds moeilijker om naar de toekomst te kijken.
Mensen met PTSS hebben vaak moeite zich te concentreren, last van spanning en kunnen depressieve gedachten hebben. Dit is veelal geen goede combinatie met werk waardoor langdurig verzuim kan ontstaan. Re-integreren van werknemers met PTSS is mogelijk.
Op termijn kan PTSS binnen een familie tot relatie-, opvoed- en geldproblemen leiden. Daarom vinden we het bij PsyQ belangrijk om de partner bij de behandeling te betrekken. Het kan erger voorkomen.”
PTSS kan leiden tot verschillende lichamelijke en mentale klachten. In het dagelijks leven kunnen deze klachten je erg in de weg zitten. Dat kan op verschillende gebieden. Iets begrijpen: het kan moeilijk zijn om je aandacht ergens bij te houden.
Complexe PTSS heeft dezelfde symptomen als PTSS, maar heeft daarnaast ook nog andere symptomen. Naast vermijding, herbeleving en spanning is er ook sprake van dissociatieve momenten. Dat betekent dat bepaalde gedachten, emoties, waarnemingen of herinneringen buiten het bewustzijn worden geplaatst.
Wanneer je lijdt aan een dissociatieve stoornis lukt het je op momenten niet om gebruik te maken van het bewustzijn. Het is net of je uit je lichaam treedt: je staat los van jezelf. Dit kan een manier zijn om gedachten, emoties en (lichamelijke) gevoelens uit te schakelen.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen acute en chronische PTSS. Je hebt acute PTSS als je klachten één maand aanhouden. Het wordt chronische PTSS genoemd als je klachten langer dan drie maanden aanhouden.
Trauma is vaak goed te behandelen met therapievormen die gebaseerd zijn op cognitieve gedragstherapie. Een voorbeeld daarvan is 'Eye Movement Desensitization and Reprocessing' (EMDR).
Helaas komen de verschijnselen bij sommige mensen weer terug. Een aantal “opfris” bijeenkomsten van cognitieve gedragstherapie of opnieuw starten met de medicatie kan dan zinvol zijn. Sommige mensen moeten vanwege het steeds terugkeren van met PTSS geassocieerde klachten langdurig medicijnen blijven gebruiken.
De effecten kunnen nog even doorwerken, wat goed is. Daarnaast is het een veelgehoorde klacht dat cliënten na de EMDR hoofdpijn en vermoeidheid kunnen ervaren. In sommige gevallen kan je ook het idee hebben dat je de regie kwijt bent als je er bijvoorbeeld nieuwe beelden of gevoelens naar boven komen.
18 tips voor het omgaan met flashbacks
Focus op een van de vijf zintuigen, kijk bijvoorbeeld langzaam om je heen en concentreer je op alle details; haal diep adem en ruik de lucht; kauw op een stukje kauwgom en proef de frisse smaak; doe je handen op elkaar en voel je huid; luister naar het geluid van verkeer.
Als PTSS-klachten ontstaan vanuit traumatische ervaringen op jongere leeftijd, terwijl er niet eerder in het leven sprake is geweest van zulke klachten, wordt gesproken van uitgestelde PTSS.
Hoelang het duurt voordat iemand een trauma verwerkt heeft, verschilt sterk per persoon. Van een eenvoudig trauma heb je minimaal één tot drie maanden last.