Je kunt de term krentenbol ook tegenkomen als manier om een oliebol met krenten of rozijnen te onderscheiden van een “gewone” oliebol. Toch zullen veel mensen zo'n oliebol-met-krenten gewoon een “oliebol” noemen.
Er zijn namelijk twee soorten oliebollen, te weten kermis/kraamoliebollen of luxe bakkersoliebollen.
Oliebollen zijn vaak gevuld, meestal met krenten of rozijnen. Er kunnen ook andere ingrediënten worden toegevoegd, zoals appel, sukade, sinaasappelsnippers of room. Een smoutebol is een soortgelijk gerecht in Vlaanderen. Ze worden in smout gebakken.
De naam smoutebol is, net zoals oliebol, negentiende-eeuws. Het huidige verschil tussen de Nederlandse oliebol en de Vlaamse smoutebol is dus niet het vet waarin ze gefrituurd worden, maar de periode wanneer ze gegeten worden (winter in Nederland, kermisseizoen in Vlaanderen) en de aan- of afwezigheid van vulling.
In de bakkerijen van farao Ramses III werden al kleine broodjes in olie of heet vet gebakken. Olie is in deze regio rijkelijk voorhanden en kookboeken uit het Nabije Oosten leveren inderdaad recepten voor wat wij nu 'oliebollen' zouden noemen.
oliebol {de}
deep-fried dough ball {znw.}
8 oliebollen
Er gaan ieder jaar weer meer dan 100 miljoen oliebollen over de toonbank en dan maakt een groot deel van de Nederlanders ze ook nog eens zelf met oud en nieuw. Kortom: iedere Nederlander eet gemiddeld 8 oliebollen per persoon per jaar.
Overigens was de eerste oliebol geen bol, maar een platte koek. Het deeg werd in een klein bodempje vet gebakken, waardoor ze hun platte vorm kregen. Wat opvalt is dat deze oliekoecken veel meer kruiden en rozijnen bevatten dan de oliebol van vandaag de dag. Er gaan bijna net zoveel rozijnen als bloem in het recept.
In de tijd tussen Kerstmis, Oud en Nieuw en Driekoningen was het laatmiddeleeuwse gebruik voor armen en zwervers om langs de deuren te gaan om in ruil voor een Nieuwjaarswens of een lied, iets te eten te krijgen. De oliebol was bij uitstek geschikt om uit te delen: warm, vullend en voedzaam.
Het is belangrijk dat de olie goed op temperatuur is en blijft. Zo voorkom je dat je te vette oliebollen krijgt. Houd voor de olie een temperatuur van 180 °C aan. Met een lagere temperatuur worden de oliebollen vettig en minder bruin van kleur.
Oliebollen, appelbeignets, appelbollen en appelflappen staan niet in de Schijf van Vijf. Ze bevatten veel calorieën en dragen niet bij een gezond voedingspatroon. Oliebollen zijn dus niet gezond.
Als je oliebollen (met krenten) in de koelkast doet, kun je ze 2 dagen bewaren. Je hoeft ze dus niet allemaal op nieuwjaarsdag te verorberen. Langer bewaren? Doe ze in de vriezer, want dan blijven ze wel 3 maanden goed.
Het bakken of frituren van oliebollen
Bij het bakken van oliebollen hanteren we een olietemperatuur van 180ºC. Tijdens het bakken mag de olie niet te snel afkoelen. De frituurpan moet dan ook voldoende vermogen hebben.
De Vlamingen die in de 16de en 17de eeuw wegens de godsdiensttwisten vluchtten naar de noordelijke Nederlanden zouden de receptuur van de 'smoutebollen' hebben meegenomen. Smout betekent varkensvet, daarin werden de bollen gebakken.
Al eeuwen is het eten van oliebollen een typisch Nederlandse traditie. De eerste oliekoeken werden gegeten door de Batavieren en de Friezen in het begin van onze jaartelling. Omdat het deeg in een klein bodempje olie gebakken werd, kreeg je platte oliekoeken in plaats van oliebollen.
Zowel in oliebollen als appelflappen zitten aardig wat calorieën. Een kleine oliebol (65 gram) bevat zo'n 166 kilocalorieën (kcal). In de variant met rozijnen zitten net iets meer calorieën, zo'n 180 kcal per stuk. Hoewel een oliebol al een behoorlijke caloriebom is, is het nog niets in vergelijking met een appelflap.
Duurste en goedkoopste oliebol
Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat een oliebol gemiddeld zo'n 95 cent kost. Brabantse oliebollen kosten 1 euro en zijn daarmee het duurst. De goedkoopste oliebollen zijn bij Friese kraampjes te vinden.
Oliebollen horen sinds de negentiende eeuw bij oud en nieuw
Of om ze allemaal zelf op te eten, want de kortste dagen vielen precies tussen de vastenperiodes in. Rond de negentiende eeuw begonnen die lekkere, vette oliebollen en de jaarwisseling echt bij elkaar te horen.
De oven voorverwarmen op 200°C. De oliebollen in een vuurvaste schaal 10 tot 12 minuten verwarmen. Opwarmen in de oven geeft de oliebol weer een mooi krokant korstje voor een optimale versbeleving. De oliebollen (5 stuks) 30 seconden verwarmen op 750 watt.
Visser: "In een appelflap zitten 388 kilocalorieën en 40 gram koolhydraten. In een oliebol zitten 179 calorieën en 26 gram koolhydraten. Het verschil is dus best wel groot. Je kunt beter één à twee oliebollen eten dan een appelflap."
Ook budgetsuper Lidl bevindt zich in het lijstje: de oliebollen van de Lidl krijgen een 7,1 met als eindoordeel 'lekker smeuïg. Wil je weten waar je de állerlekkerste oliebol aller tijden koopt?
Recept voor de lekkerste oliebol
2 eieren. 35 gram roomboter. 10 gram gedroogde gist of 30 gram verse gist. 750 ml melk.
Uit recent onderzoek blijkt dat de gemiddelde Nederlandse vrouw 1,67 meter lang is en 72 kilo weegt. Zij heeft na een halfuur wandelen bijna de hele oliebol eraf gelopen (151 kcal). De gemiddelde man van 1,81 meter en 84 kilo heeft na een halfuur precies de hele oliebol (161 kcal) verband.
Groene groenten worden met Oud & Nieuw in de Verenigde Staten – maar ook op andere plekken ter wereld – gegeten omdat de groene kleur doet denken aan dollars. Boerenkool, snijbiet en andere bladgroenten brengen daarom geluk!
Onze Nederlandse tradities rond oud en nieuw zijn er om te koesteren! Rond de jaarwisseling eten we elk jaar weer oliebollen, steken we vuurwerk af en tellen we met z'n allen af tot het 00:00 uur is. Ook in het buitenland zijn bijzondere oud en nieuw tradities te vinden.