Een jodiumtekort is lastig te herkennen omdat de symptomen erg generiek zijn: koude handen en voeten, een droge huid, droge en breekbare haren, breekbare nagels, haaruitval, een hese of krakende stem, vermoeidheid, lusteloosheid, traagheid in denken en handelen, een verhoogd cholesterolgehalte, spierzwakte en ...
Bij een ernstig tekort aan jodium gaat de schildklier langzamer werken en kan deze gaan opzwellen. Dit kan leiden tot vermoeidheid en gewichtstoename. Bij kinderen kan een jodiumtekort leiden tot een groeiachterstand en een verminderd leervermogen. In extreme gevallen kan er dwerggroei ontstaan.
Als je gevarieerd eet volgens de Schijf van Vijf met voldoende brood, zuivelproducten, vis en eieren krijg je genoeg jodium binnen. Ook in zeewier zit jodium, maar de hoeveelheden variëren sterk. Het gebruik van kelptabletten (zeewiertabletten) wordt daarom afgeraden.
Bij sommigen zorgt een te veel jodium voor een overstimulering van de schildklier. Hierdoor produceert de schildklier te veel schildklierhormonen waardoor klachten als slapeloosheid, nervositeit, toename van eetlust en gewichtsverlies kunnen ontstaan. Dit noemen we hyperthyroïdisme.
Naast brood kun je jodium ook vinden in vis (zoals kabeljauw, makreel, tonijn, tong, zalm en haring), eieren, kaas, yoghurt en mosselen. Er zit zelfs een beetje jodium in andijvie en bananen. Maar de beste bron is zeewier! Zeewier zoals kombu bevat extreem veel jodium.
Het innemen van de jodiumtabletten heeft boven 40 jaar geen beschermend effect. Maar geeft wel beperkte risico's op allergie en schildklierfunctiestoornissen. Een uitzondering geldt voor zwangeren die ouder zijn dan 40 jaar.
Het zal je misschien verbazen dat bananen eveneens een kleine hoeveelheid jodium bevatten, naast andere gezonde mineralen als magnesium en kalium. Zo levert één banaan (zo'n 150 gram) je bijna 4 microgram jodium op.
Het beste jodium supplement is Biotics Jodium Vloeibaar. Biotics Jodium Vloeibaar is goedkoop en heeft een stabiel jodium gehalte van 75 microgram jodium per druppel. Je kunt met 1 of 2 druppels per dag je dagelijkse hoeveelheid exact regelen. Andere supplementen hebben een te hoog en/of te onstabiel jodiumgehalte.
Jodiumpillen moet je zo kort mogelijk na de blootstelling innemen. Na 12 uur heeft het weinig zin meer, behalve als de blootstelling aan radioactief jodium blijft doorgaan. Jodiumpillen slikken uit voorzorg is niet nodig, want ze werken snel.
Een te hoge inname van jodium kan de werking van de schildklier verstoren. Daarom is voor jodium een veilige bovengrens vastgesteld. Te veel jodium kan onder andere leiden tot schildkliervergroting of een overstimulering van de schildklier. Bij de meeste mensen hoeft een teveel aan jodium niet tot problemen te leiden.
Voor wie zijn de jodiumtabletten
Voor de volgende groepen zijn jodiumtabletten beschikbaar: mensen tot en met 40 jaar die binnen de eerste ring van een kerncentrale wonen; kinderen tot 18 jaar die 20 tot 100 kilometer van een kerncentrale wonen; zwangere vrouwen die maximaal 100 kilometer van een kerncentrale wonen.
Om het schildklierhormoon te kunnen aanmaken, heeft de schildklier jodium nodig. Jodium komt uit de voeding in het bloed. Vervolgens wordt het actief door de schildklier uit het bloed opgenomen. Dagelijks is zo'n 150 microgram jodium nodig voor een goed werkende schildklier (vanaf 9 jaar).
Jodiumtabletten in huis halen: een goede reflex
Vooral bij kinderen is de bescherming van de schildklier tegen een besmetting door radioactief jodium belangrijk om kankers op lange termijn te voorkomen. Om het nodige effect te hebben, moet het stabiel jodium op het juiste moment worden ingenomen.
Maar bij blootstelling aan zeer hoge doses radioactieve straling kunnen jodiumpillen wel nut hebben. Het heeft geen enkele zin om op eigen houtje jodiumtabletten in te nemen. Ze zijn enkel doeltreffend wanneer je ze op het juiste moment inneemt, en dat is wanneer er een nucleaire ramp plaatsvindt.
Jodiumtabletten bieden alleen bescherming tegen radioactief jodium en niet tegen straling in het algemeen. Een jodiumtablet innemen biedt u dus geen preventieve bescherming. De Rijksoverheid heeft eerder jodiumtabletten uitgedeeld aan mensen die in de buurt van Nederlandse kerncentrales wonen.
U kunt de jodiumtabletten kopen bij apotheken en drogisterijen bij u in de buurt (adviesprijs € 2,95). Zij kunnen de jodiumtabletten ook voor u bestellen. Een doosje bevat 10 tabletten. Dat is afhankelijk van de leeftijd voldoende voor 5 tot 10 kinderen.
Wat is het verschil tussen jodiumtabletten en een voedingssupplement met jodium? Het doel van een supplement met jodium is het dagelijks aanvullen van je voeding. Een voedingssupplement bevat daarom maximaal 150 microgram jodium (dat is zo'n 400 keer minder dan de dosis van eenmalige jodiumtabletten).
Een volwassene heeft per dag zo'n 150 μg jodium nodig alleen al voor het functioneren van de schildklier. Advies van de WHO: maximaal 300 microgram (μg) jodium per dag.
Een paar cijfers: Bakkerszout bevat gemiddeld 58.000 mcg jodium per kilo (jozo-zout 21.000 mcg/kilo). 1 gram bakkerszout bevat dus 58 mcg jodium.