We onderscheiden dan ook vier 'gebieden' waarop ouderen kwetsbaar kunnen zijn: fysieke (belemmeringen in hun fysieke functioneren door bijvoorbeeld gewichtsverlies, evenwichtsproblemen, vermoeidheid), cognitieve (belemmeringen in cognitie zoals geheugen en flexibiliteit), sociale (belemmeringen door eenzaamheid of ...
Screeningsinstrumenten om kwetsbaarheid te meten
Met screeningsinstrumenten kun je de kwetsbaarheid van ouderen vaststellen en benader je ouderen op een systematische manier, bijvoorbeeld met gegevens uit een Huisarts Informatie Systeem. Een prima methode om kwetsbare ouderen te selecteren, ook als ze zorg mijden.
In alle leeftijdsgroepen is het aandeel vrouwen dat kwetsbaar is, groter dan het aandeel kwetsbare mannen. Van de ouderen in de leeftijdsklasse 65-70 jaar wordt 6% van de mannen en 10% van de vrouwen tot de potentieel kwetsbaren gerekend. Bij de 90-94 -jarigen gaat het om 41% van de mannen en 45% van de vrouwen.
Definitie van kwetsbaarheid
Kwetsbaarheid wordt wel gedefinieerd als een proces van opeenstapeling van lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren dat de kans vergroot op negatieve gezondheidsuitkomsten als functiebeperkingen, opname in een zorginstelling en overlijden.
GFI (Groningen Frailty Indicator)
Wat is het: een eenvoudige vragenlijst met 15 vragen die fysieke, cognitieve, sociale en psychologische kwetsbaarheid meet. Type instrument: GFI is een screeningsinstrument. De GFI heeft goede voorspellende eigenschappen en is zeer bruikbaar in de praktijk.
Overlap van comorbiditeit, functionele beperkingen en kwetsbaarheid. Veroudering, multimorbiditeit en polyfarmacie brengen onmiskenbaar veranderingen op functioneel, psychisch, sociaal en somatisch gebied met zich mee welke uiteindelijk kunnen leiden tot kwetsbaarheid, ook wel frailty genoemd Clegg (2013).
Ouder worden brengt een groot aantal veranderingen met zich mee. Zo verandert de haarkleur, komen er meer rimpels, wordt de huid droger, trekt het tandvlees zich terug en hebben veel mensen een gebitsprothese nodig. Over het algemeen nemen lichamelijke kracht, lenigheid, reactiesnelheid, gezichtsvermogen en gehoor af.
Wat is sociale kwetsbaarheid? Sociale kwetsbaarheid wordt in veel onderzoeken gezien als bijvoorbeeld het tekort aan sociale relaties in je leven, of het ervaren van te weinig sociale steun van anderen.
Een bejaarde, soms ook senior, is iemand van gevorderde leeftijd. Voor deze levensfase wordt doorgaans de leeftijd van 70 tot 80 jaar aangehouden, en is men ouder dan 80 jaar dan is men hoogbejaard.
Zo komen depressie en angst vaak voor bij ouderen met een lichamelijke aandoening. Naast lichamelijke slijtage, kunnen ouderen ook sociale problemen ervaren zoals eenzaamheid. Ingrijpende gebeurtenissen, zoals het overlijden van een partner, kunnen eveneens leiden tot spanning en psychische klachten.
Psychische kwetsbaarheid: voor iedereen anders
De problemen die mensen met een psychische kwetsbaarheid ervaren zijn zeer divers: psychosegevoeligheid, somberheid, angst, stemmen horen. Veel mensen met ernstige psychische en psychosociale problematiek hebben traumatische verlieservaringen.
Ouderen wonen steeds langer zelfstandig thuis en willen regie blijven houden over het eigen leven. De meeste ouderen lukt dat ook en behouden daarmee hun zelfstandigheid. Tegelijkertijd kunnen zij geconfronteerd worden met bijvoorbeeld verlies van naasten, verminderde mobiliteit, ziekte en eenzaamheid.
Ouderen en eenzaamheid
Na de leeftijd van ongeveer 75 jaar is de kans op eenzaamheid groter bij een opeenstapeling van verschillende gebeurtenissen zoals het overlijden van de partner en het verlies van mobiliteit en zelfstandigheid door verminderd functioneren.
Kwetsbare patiënten en hun behoefte aan medische zorg
Kwetsbare ouderen hebben verminderde (of verlies van) regie over het eigen leven en een complexe zorgbehoefte. Deze kwetsbare patiënten ervaren daarmee aanzienlijke fysieke, psychische, cognitieve, communicatieve en sociale beperkingen in hun dagelijks leven.
Drijfveren voor ouderen
Voorop staat voor ouderen het sociale aspect. Bewegen moet laagdrempelig en gezellig zijn, en in de eigen omgeving kunnen plaatsvinden. Voor andere ouderen is het verminderen van hun gezondheidsklachten een motief om te bewegen.
In het Dynamische Stress- Kwetsbaarheidsmodel (DSK-model) (zie figuur 1) wordt een overzicht gegeven van de factoren die van invloed zijn op de psychische (on)gezondheid en wordt de interactie tussen de verschillende factoren weergegeven.
Uít jezelf naar de mensen om je heen, toon je emoties, spreek je gedachten uit, laat juist ook je kwetsbare kanten en onzekerheden zien. Laat zien dat je gewoon een mens bent, net zoals iedereen om je heen – en ze zullen je veel eerder mogen, vertrouwen, respecteren en dingen met je delen.
Je bent sterk wanneer je je gevoelens de wereld in laat gaan en wanneer je je fouten en pijn accepteert. Kwetsbaarheid is een teken van psychologische moed. In tegenstelling tot wat de maatschappij je kan laten geloven, is kwetsbaarheid een psychologische waarde.
Complexiteit van zorg wordt bepaald door patiëntgebonden factoren en factoren die met het zorgproces samenhangen, zoals het aantal zorgverleners dat bij de patiënt betrokken is. Om effectief te kunnen zijn moet de zorg aansluiten bij de context van de patiënt, zijn of haar mogelijkheden en omstandigheden.
Een meetinstrument in de zorg is een verzamelnaam van checklists en methodes die een verpleegkundige gebruikt duidelijkheid te krijgen over de situatie van de cliënt. De uitkomst van een meeting kan een trigger zijn voor een bepaalde interventie.
'Officiele' nederlandse vragenlijsten, zoals bedoeld voor diagnostiek zijn (vaak slechts met betaling) beschikbaar bij de COTAN die tevens de psychometrische informatie weergeeft in de handleidingen van de toetsen.