Een litteken ontstaat wanneer de huid zich herstelt na een huidbeschadiging als gevolg van een ongeval, aandoening van de huid of een operatie. Hoe meer de huid is beschadigd, hoe langer het genezingsproces duurt en hoe groter de kans is dat er een zichtbaar litteken ontstaat.
Littekens ontstaan doordat de huid beschadigd is geraakt, bijvoorbeeld door een ongeluk of een operatie. Tijdens het genezingsproces maakt uw lichaam op de plaats van de beschadiging littekenweefsel aan, omdat de huid niet in staat is om volledig nieuw te groeien. Dit gebeurt elke keer als de huid beschadigt.
Hoe langer het genezingsproces van de wond, hoe zichtbaarder het litteken. Je hebt meerdere soorten littekens: atrofisch, hypertrofisch, keloïd en acne littekens. Het kan zeker één tot anderhalf jaar duren voordat een litteken is 'uitgerijpt' en dus het eindresultaat heeft bereikt.
Siliconengel of siliconenpleisters geven de beste resultaten. Gebruik ze snel na je verwonding of operatie. Het gebruik van een gewone verzorgende crème houdt de huid en het littekenweefsel soepel, waardoor het litteken wat minder zichtbaar kan worden.
Een litteken zal nooit helemaal verdwijnen, maar kan wel minder zichtbaar worden gemaakt. Daarbij is het belangrijk om meteen nadat een wond is gesloten, hiermee te beginnen. Bestaande littekens kunnen namelijk tot ongeveer twee jaar na het ontstaan ervan goed behandeld worden, daarna niet meer.
Bij een wond in de diepere huidlagen (beschadiging in de dermis) is de kans groot dat een litteken ontstaat. Zowel de oppervlakkige als diepere huidlagen zijn beschadigd waardoor ook het zelfhelend vermogen van het lichaam niet meer functioneert.
Een litteken is bijvoorbeeld lang niet zo soepel en elastisch als de normale huid.Ook geeft het vaak klachten zoals jeuk, verharding, verdikking en kan het ontsierend zijn.
Vaten vernauwen lokaal en bloedplaatjes klonteren samen. Er wordt fibrine geproduceerd om de wond te bedekken met een net van draadjes. Hier blijven bloedcellen, bloedplaatjes en eiwitten aan kleven. Uiteindelijk droogt dit alles op en vormt het een gestolde laag bloed, ook wel bekend als een korst.
Een keloïd is een goedaardig gezwel.Het ontstaat door overmatige groei van littekenweefsel, waardoor er een verdikt litteken ontstaat. Het litteken groeit buiten de oorspronkelijke wondranden door. Het litteken kan veel klachten geven zoals jeuk, een trekkende huid en pijn.
Raakt deze huid beschadigd dan ontstaat er dus een diepere wond. Om deze weer te kunnen herstellen, wordt littekenweefsel aangemaakt voor wondsluiting. Hier kan dus ook bij een schaafwond sprake van zijn. De hersteltijd is daardoor langer en er ontstaat een litteken.
Het vormen van een litteken kan tot twee jaar na de beschadiging duren en is sterk afhankelijk van de vorm, grootte en plek van het letsel. Soms reageert het lichaam afwijkend op een beschadiging, waardoor een sterk afwijkend litteken kan ontstaan.
Een normaal litteken blijft gemiddeld 3 maanden rood. Soms is het slechts een paar weken, en soms iets langer dan 3 maanden. Dit geldt in principe voor alle littekens. Dus ook na een ooglidcorrectie, keizersnede of andere operatie.
In de eerste fase wordt het litteken dikker en roder en voelt harder aan. Vaak wordt het oppervlak wat oneffen. Ook de omliggende huid verstijft en wordt gevoeliger voor druk. Gedurende deze periode trekt het litteken ook samen, waardoor het af en toe een stekend gevoel kan geven.
De vorming van een litteken heeft ook te maken met erfelijke factoren en leefstijl. Zo kan het in je genen zitten dat je huid niet zo snel herstelt. Ook knapt je huid minder snel op wanneer je rookt, vitaminetekorten hebt of veel in de zon zit. Een gezonde leefstijl is dus heel belangrijk voor optimaal herstel!
Bij uitdroging gaat de huid zelf extra huidvetten produceren om de weggespoelde huidvetten te vervangen en zo de huidbarrière te repareren. Dit herstel duurt ongeveer 1 week, mits de huid met rust gelaten wordt en de tijd krijgt om weer te herstellen.
Vermijd bij verse littekens zo veel mogelijk de zon
Dit komt omdat het bouwstenen mist die een gewone huid wel heeft. Een litteken heeft 1 tot 2 jaar na het ontstaan extra bescherming nodig. Pas dus op met zonlicht wanneer het litteken nog actief is en gebruik producten met een hoge beschermingsfactor.
Littekenpijn komt veel voor, vooral na een operatie.Maar ook bij kou en warmte ervaren veel mensen een 'trekkend', soms pijnlijk gevoel bij hun litteken. Blijf daarom niet zitten met littekenpijn.
Soms is een litteken wat verheven: de huid is daar wat dikker. Men denkt daarom vaak dat littekens sterk zijn. Dat is niet waar: een litteken zal nooit de sterkte van de oorspronkelijke huid evenaren. Bij mensen met een gekleurde huid is de kans op hypertrofische littekens en keloïdvorming groter.
Zwart betekent dat zich in de wond dood (necrotisch) weefsel bevindt. Het hoeft niet altijd zwart te zijn maar kan ook een bruine, grijze of gele kleur hebben. Dit dode weefsel houdt de wondgenezing tegen. Het is daarom goed om dit uit de wond te halen.
Het jeukende gevoel geeft aan dat het genezingsproces aan de gang is. Een jeukende wond ontstaat doordat er tijdens de wondgenezing een vochttekort ontstaat rondom de wond.
Er zijn meerdere redenen waarom een litteken kan jeuken: De huid is aan het herstellen. Dit geldt vooral bij verse littekens en is een teken dat de huid aan het werk is. Er is een tekort aan vocht in het littekenweefsel.
Waarom blijft een litteken rood? Een litteken die rood blijft, kan dus een afwijkend litteken zijn. Dit litteken blijft rood, omdat je lichaam een teveel aan littekenweefsel aanmaakt en bloed blijft sturen naar deze plek op de huid.
Patiënten met littekenpijn hebben de typische klachten van een neuropathische pijn, waarbij een voortdurende pijn aanwezig is afgewisseld met spontane aanvallen van een stekende pijn in het gebied van het litteken. De klachten kunnen met een klachtenvrije periode van maanden na een operatie ontstaan.
Witte littekens betekend dat ze genezen zijn en dus niet meer uit zichzelf zullen veranderen. Dit is van belang om een optimaal resultaat te kunnen verkrijgen met de camouflerende tatoeage. Niet alle littekens zijn dus geschikt om (direct) te laten behandelen met dermatografie.