Uitleg geven over eerlijk zijn
Vertel je kind dat jij eerlijk zijn belangrijk vindt en geef het goede voorbeeld. Lieg zelf niet en blijf altijd eerlijk. Leg je kind uit wat de gevolgen van liegen zijn. Als je kind liegt, weet jij niet meer wat waar is.
Geef je kind het voordeel van de twijfel. Als hij of zij echt een leugen heeft verteld, geef hen dan een manier om die leugen terug in te trekken. Praat daarna over wat er gebeurd is, en wat ze de volgende keer kunnen doen als ze in de verleiding komen om te liegen. Zoek de reden achter de leugen.
Regelmatig kan het kinderlijke gedrag nog naar voren komen in de eerste jaren van de puberteit. Daarnaast kunnen pubers vaak dwars en opstandig zijn. Dat is een normaal onderdeel van hun ontwikkeling: pubers zijn immers op zoek naar een eigen identiteit en dwars gedrag hoort daarbij.
Liegen: wie, waarom en waarover? Volgens 'De Leugenacademie' liegen mensen om er zelf beter van te worden of omdat ze aardig gevonden willen worden. Ook zaken als geld en aanzien zijn een belangrijke reden (2). Mannen schijnen drie keer zo vaak te liegen als vrouwen (3).
Herken afwijkingen. Wanneer iemand zich 'anders' dan zijn basishouding gedraagt, is dat een teken dat de ander aan het liegen is. Uitingen hiervan noemt onderzoeker Van Edwards 'hotspots'. Het zijn gedragingen en tics die wijzen op leugenachtig gedrag, maar waar de leugenaar zich niet van bewust is.
Wanneer je peuter je dus een leugentje op de mouw speldt, bedenk dan dat hij niet bewust probeert je te misleiden. Opzettelijk liegen kan je kindje pas vanaf een jaar of 6. Meestal doet je kind dit dan om straf te ontlopen.
Jokken is vaak minder erg dan liegen. Over jokken wordt ook iets milder geoordeeld; dat is 'niet goed'. Maar liegen, een andere waarheid presenteren (zo'n 'alternatief feit'), dat is gewoon 'fout'. Bij liegen gaat het om een leugen, bij jokken om een leugentje.
Jonge kinderen jokken vaak uit angst voor straf of uit angst de liefde van de ouders kwijt te raken door het geen het kind fout gedaan heeft. Wanneer een kind regelmatig jokt is het dan ook goed om na te gaan of het kind mogelijk wat te streng gestraft wordt waardoor het liever liegt dan de straf onder ogen te zien.
Spreek oprecht en spreek de waarheid, zonder daarbij te denken aan of je hierdoor wel of niet goed overkomt. Mensen respecteren eerlijkheid zelfs als de waarheid niet fijn is. Laat je eerlijkheid, in plaats van je leugens, mensen imponeren.
Het aantal leugens neemt tussen mensen af naarmate ze elkaar beter leren kennen. Je kunt ook liegen tegen jezelf, om je bijvoorbeeld te beschermen tegen harde waarheden. Uit onderzoek blijkt dat bijvoorbeeld kankerpatiënten die een positieve instelling hebben door te liegen, langer leven.
Pathologisch liegen is de onbedwingbare drang om te liegen. Veel mensen vertellen weleens een leugen, bij kinderen is er ook vaak sprake van fantasie. Pas als liegen tot ernstige problemen leidt in de omgang tussen de leugenaar en zijn omgeving is sprake van pathologisch ofwel ziekelijk gedrag.
Aan de zijkant nek krabben
Als we ons ongemakkelijk voelen, maken we vaak een wrijvende beweging aan de zijkant van onze nek. Mensen die liegen, maken een krabbende beweging op die plek. Deze beweging duidt op een combinatie van ongemak, stress en nadenken.
Weinig details: Een leugenaar gebruikt algemene woorden en kan zelden tot de kern van het verhaal komen. Ze kunnen geen details vertellen en blijven oppervlakkig. Ze zijn minder spontaan omdat ze controle uitoefenen om de leugen in stand te houden. Vraag door: Als je een leugenaar wilt ontmaskeren moet je doorvragen.
Een pathologisch leugenaar liegt zeer regelmatig, over van alles. Hij - of zij - weet wel dat hij liegt, maar op den duur gaat hij in zijn eigen verhalen geloven.
Volgens dit onderzoek wennen onze hersenen niet alleen aan omgevingsfactoren zoals het tikken van een klok, maar ook aan eigen immoreel gedrag, zoals liegen. Bij een eerste leugen, zo werd met fMRI-scans vastgesteld, reageert het emotionele centrum van ons brein, de amygdala, nog hevig.
De meeste mensen voelen zich extra gespannen als ze liegen, waar ook hun lichaam op reageert. Hartkloppingen, zweten, misschien trillen – dezelfde reacties als je bij angst hebt. Dat is natuurlijk omdat je bang bent dat je leugen wordt doorzien.
Voorlichtingsinstituut Nibud adviseert om vanaf het 12e jaar met kleedgeld te beginnen. De meeste kinderen ontvangen maandelijks een bedrag tussen de 25 en 50 euro. Slechts 2 procent krijgt meer dan 100 euro. Uiteraard zegt dit bedrag pas iets als ook bekend is wat kinderen ervan moeten kopen.
Uit een onderzoek van de Nibud krijgt de gemiddelde scholier ongeveer €50,- aan kleedgeld. Dit bedrag is iets lager, omdat ouders vaak sportkleding, ondergoed, sokken en badkleding betalen. Vanuit het Nibud is er geen richtlijn qua hoeveelheid kleedgeld per leeftijd.
Een puber heeft aandacht nodig. Blijf luisteren, praten en overleggen en laat zien dat je interesse hebt in je kind. Pubers willen graag dat je ze serieus neemt.