De burgemeester is voorzitter van de gemeenteraad en kan tijdens de vergadering aan de beraadslagingen deelnemen. De burgemeester heeft echter geen stemrecht. Als voorzitter zorgt hij of zij ervoor dat de vergadering ordentelijk verloopt. De burgemeester is de linking-pin tussen college en raad.
Verantwoordelijk voor openbare orde en veiligheid
De burgemeester mag openbare bijeenkomsten verbieden als er geen garantie voor de veiligheid is. De burgemeester heeft daartoe het gezag over de politie en de brandweer.
Een opleiding die redelijk aansluit bij het beroep Burgemeester zijn de universitaire opeidingen Bestuurskunde of Politicologie.
Burgemeesters moeten wonen in de gemeente waar zij zijn benoemd. Omdat verhuizen niet altijd gelijk mogelijk is, kan de gemeenteraad een ontheffing van de verhuisplicht geven van maximaal één jaar.
Een Wethouder wordt gekozen door de gemeenteraad en wordt voor een periode van vier jaar benoemd. Sinds 2002 is een Wethouder geen lid meer van de gemeenteraad en kan hij ook van buiten de Raad en van buiten de gemeente worden aangetrokken. Een Wethouder moet werken volgen de richtlijnen van de Gemeenteraad.
Benoemen burgemeester
Dit gebeurt op basis van een aanbeveling van de gemeenteraad. Een burgemeester wordt benoemd voor een periode van 6 jaar. Na iedere periode van 6 jaar kan een burgemeester herbenoemd worden.
Aan het hoofd van de gemeentelijke organisatie staat de gemeentesecretaris. De gemeentesecretaris heeft de leiding over de ambtenaren en vormt de verbinding tussen het college van B en W en het ambtelijk apparaat.
Indien sprake is van een verstoorde verhouding tussen de burgemeester en de raad, kan de raad, door tussenkomst van de commissaris van de Koning, een aanbeveling tot ontslag zenden aan Onze Minister.
Wat moet een burgemeester kunnen? Zo is de burgemeester voorzitter van de gemeenteraad en van het college van burgemeester en wethouders, zeg maar het bestuur van de gemeente. Ook bij andere vergaderingen is de burgemeester de voorzitter of een van de deelnemers.
De korpschef heeft de leiding over de nationale politie. De minister van Justitie en Veiligheid (JenV) is eindverantwoordelijk voor het goed functioneren van de politie.
Het woord burgemeesteres staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
Raadsleden verdienen dit jaar minimaal 1081 euro per maand. In de grootste gemeenten loopt dit bedrag op tot zo'n 2650 euro per maand. Dat blijkt uit een analyse van LocalFocus/ANP op basis van gegevens van het statistiekbureau CBS en de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.
Het gemiddelde loon binnen de Beleid & Organisatie ligt op € 5.517 bruto per maand. Het minimale of startsalaris begint bij € 600 en het maximale loon is € 77.160 bruto per maand.
Benoemen wethouders
De partijen dragen kandidaat-wethouders voor aan de gemeenteraad. De gemeenteraad benoemt de kandidaat vervolgens tot wethouder. De gemeenteraad controleert het werk van de wethouder.
Politieke ambtsdragers zijn de mensen die het land, de provincies, waterschappen en gemeenten besturen. Denk aan ministers, burgemeesters, wethouders en gedeputeerden van provincies. Politieke ambtsdragers zijn geen 'gewone' werknemers of ambtenaren. Voor hen gelden daarom soms aparte regels.
In tegenstelling tot gemeenteraadsleden en wethouders wordt de burgemeester niet gekozen, maar benoemd door de Kroon, dat wil zeggen door de regering (koning plus ministers) op voordracht van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Een wethouder is een door de gemeenteraad gekozen lid van het dagelijks bestuur van een gemeente. De wethouders vormen met de burgemeester het college van burgemeester en wethouders (B&W). De burgemeester is voorzitter van B&W.
Gemeenten en provincies hebben eigen inkomsten en krijgen geld van de Rijksoverheid. De eigen inkomsten komen uit belastingen en bezittingen, zoals een gemeentelijk havenbedrijf. Via het gemeentefonds, provinciefonds en speciale uitkeringen krijgen gemeenten en provincies geld van de rijksoverheid.
Sinds 1851 bepaalt de Gemeentewet dat de raad 'aan het hoofd van de gemeente' staat, dat de gemeenteraad dus de baas is. De vraag is natuurlijk of dat ook in werkelijkheid het geval is.
Een gemeenteraad is het gekozen vertegenwoordigende lichaam in de gemeente en daarvan tevens het hoogste bestuurlijke orgaan. De raad stelt het beleid van de gemeente vast en controleert het dagelijks bestuur: het college van burgemeester en wethouders.
Een locoburgemeester neemt voor bepaalde omstandigheden de taken over, bijvoorbeeld bij (kortstondige) afwezigheid van of verplichtingen elders van de zittende burgemeester.
Het aantal raadsleden is afhankelijk van het aantal inwoners. Hiervoor zijn de gemeenten ingedeeld in inwonersklassen. Gemeenten met de kleinste inwonersklasse hebben 9 raadsleden. Gemeenten met de grootste inwonersklasse hebben 45 raadsleden.