Iemand die ernstig hersenletsel oploopt raakt vrijwel meteen in coma. De meeste mensen komen binnen enkele dagen tot weken weer bij bewustzijn, maar niet iedereen. Wel gaan na een tijd altijd de ogen weer open, maar dat betekent niet altijd dat het bewustzijn is terug gekeerd.
Duur van een coma
Er wordt aangenomen dat een diep coma maximaal 2 maanden duurt. het diepe coma kan overgaan in een coma vigil (zie verderop). de toestand van de patiënt kan zodanig achteruit gaan dat hij komt te overlijden.
Na een ernstig hersenletsel komen veel mensen in een staat van coma terecht. Ook kan een arts besluiten om iemand in een kunstmatige slaap, kunstmatig coma te houden tot de situatie stabieler is. De meeste mensen die in coma liggen kunnen na enkele dagen tot weken weer bij bewustzijn komen.
Herseninfarct: 80% kans op overleving na 1 maand. Hersenbloeding: 60% kans op overleving na 1 maand. Van de overlevenden met een hersenbloeding heeft ongeveer 50% nog last van een ernstige invaliditeit.
Het leven na een coma ziet er niet voor iedere comapatiënt hetzelfde uit. Sommigen ontwaken uit hun coma, en anderen niet. Dit hangt erg af van de oorzaak van de coma en de hoeveelheid hersenschade. Over het algemeen zullen echter meer dan de helft van de mensen na enkele dagen uit een coma kunnen ontwaken.
Iemand die hersendood is, kan nooit meer herstellen. In Nederland is er een verplicht Hersendoodprotocol dat artsen in alle ziekenhuizen zorgvuldig en nauwkeurig doorlopen om de hersendood vast te stellen. Pas als dat protocol helemaal is doorlopen, kan hersendood worden vastgesteld.
Als de patiënt niet meer wakker wordt na sedatie noemen we dat een coma. Dat kan gebeuren na hersenletsel of bijvoorbeeld bij ernstige infectieziekten. Mensen die we in slaap houden met sedatie kunnen pas wakker worden als we de sedativa stoppen. Na het stoppen verschilt het per patiënt wanneer hij wakker is.
In Nederland krijgen jaarlijks ruim 40.000 mensen een beroerte. Een beroerte kan hele lichte gevolgen hebben maar kan ook zware verlamming, spraakgebrek en zelfs de dood tot gevolg hebben. Enkele cijfers: Ongeveer 25% van de getroffenen overlijdt ook effectief aan de gevolgen van de beroerte.
Van een CVA (beroerte) kan je ernstige zichtbare gevolgen overhouden zoals geheel of gedeeltelijke verlamming links of rechts van het lichaam, slecht of niet kunnen praten en verward praten (afasie). Maar ook onzichtbare gevolgen van hersenletsel die de buitenwereld niet ziet.
Door de bloeding kan de druk in de hersenen oplopen. Dan nemen de klachten toe. Dit kan hoofdpijn, braken, slecht zien, of ergere uitval veroorzaken. Om de druk te verlagen kan het mogelijk zijn om wat vocht uit de hersenen af te tappen.
De resultaten laten zien dat patiënten in de jaren na hun beroerte een hoger risico lopen te overlijden. Hoe hoog dit risico is, hangt onder meer af van de aard van de beroerte. Bij mensen met een herseninfarct is het risico op overlijden 5 keer hoger.
Als je in coma bent, kun je namelijk niet meer zelfstandig drinken of eten. Je moet dan via een infuus eten en drinken direct in je bloedvaten krijgen. Het kan echter ook dat je niet meer wakker wordt. Meestal overlijd je dan binnen enkele maanden aan een infectie.
Als iemand echt hersendood is, is er geen enkele kans dat diegene nog wakker wordt, zegt Hoogerwerf. Om vast te stellen of er echt sprake is van hersendood wordt er verplicht een serie tests uitgevoerd, van het testen van reflexen tot metingen van de hersenactiviteit.
Na een hartstilstand en reanimatie kunnen patiënten buiten bewustzijn blijven. Ze reageren dan niet meer op prikkels. Dit noemen we een coma. In Nederland worden jaarlijks ongeveer 5.000 patiënten na een reanimatie in coma opgenomen in het ziekenhuis.
De hersenactiviteit. Het grootste verschil is dat je bij een coma nog hersenactiviteit hebt. Je hersenen werken dus nog wel, maar zijn ernstig beschadigd. Je hersenen kunnen zich echter nog herstellen en je kan dus nog wakker worden.
Hersendood is een toestand waarbij je hersenen helemaal niet meer in staat zijn te reageren op prikkels. Je hebt geen ademhaling meer, je kunt niet meer bewegen en je hebt geen primitieve reflexen meer. Dit betekent praktisch dat je hersenen dood zijn. Je lichaam kan echter nog wel blijven leven.
Ook als de bloeding uit zichzelf snel tot stilstand komt, is de prognose sterk wisselend. Het ziekbed kan lang zijn en ook tijdens deze periode is de mate waarin de patiënt herstelt moeilijk te voorspellen. Volledig herstel is mogelijk, maar ook ernstige invaliditeit kan het gevolg zijn.
Veel behandelaars denken dat taalproblemen verminderen tot drie maanden na een beroerte, maar dat is niet zo. Pas na zes maanden is er geen duidelijke vooruitgang meer in de taalvaardigheid. In de eerste zes weken herstellen woordbegrip en zinsopbouw en in de eerste drie maanden kan de woordklank verbeteren.
Bij een hersenbloeding kan er plotseling zeer ernstige hoofdpijn ontstaan. De pijn is zo heftig dat duidelijk is dat medische hulp dringend nodig is. Je kunt ook een epileptische aanval (toeval) krijgen. Verder kun je misselijk zijn of niet goed aanspreekbaar.
Na een beroerte komt u op de stroke unit. Dit is een onderdeel van de afdeling neurologie in het ziekenhuis. De meeste mensen blijven daar ongeveer 2 dagen. De artsen controleren regelmatig hoe het met u gaat.
Ruim 80% van een beroerte is een herseninfarct en 20% een hersenbloeding.
De eerste 4 weken is de kans op een nieuwe beroerte en op overlijden het grootst. In het ziekenhuis letten artsen daarom heel goed op u. Na een herseninfarct kan 1 van de 2 mensen na 6 maanden weer voor zichzelf zorgen. Na een hersenbloeding kan 1 van de 3 mensen na 6 maanden weer voor zichzelf zorgen.
Coma lijkt op een diepe slaap. Patiënten reageren niet meer op anderen, geluiden en aanrakingen. Bij een pijnprikkel zie je soms wel een reactie in iemands gezicht, of een kleine beweging in het lichaam. Een prikkel kan iets pijnlijks zijn, maar ook een geluid, aanraking, licht of geur.
Artsen brengen een patiënt in coma met een verdoving of door zijn lichaamstemperatuur beneden de 33 °C te brengen. Deze toestand is reversibel, wat betekent dat de arts de patiënt weer uit het coma kan halen door de behandeling stop te zetten.