Een gietijzeren pan gaat bij goed onderhoud een leven lang mee. Zo worden er nog steeds gietijzeren pannen gebruikt die meer dan 100 jaar oud zijn. Het voordeel van gietijzer is dat het een puur product is zonder chemische lagen.
Ja, gietijzer roest snel en bij grote temperatuursverschillen, of als je de pan laat vallen, dan kan hij inderdaad breken. Maar… Gietijzer is gemaakt om lang mee te gaan, niet voor niets kom je op rommelmarkten en in antiquariaten regelmatig gietijzeren pannen tegen die al 80 jaar of ouder zijn.
Gietijzer is poreus, wat betekent dat de pan, bij langdurige blootstelling aan water, het vocht kan opnemen en uiteindelijk kan gaan roesten. Hoewel een korte week niet veel schade aanricht, kun je het weken van een gietijzeren pan toch maar het beste zoveel mogelijk vermijden.
Veel chefs zweren erbij: een gietijzeren pan. Bij goed onderhoud gaat zo'n pan dan ook je leven lang mee en je kan vrijwel alles perfect bakken. Ze zijn ook nog eens bestand tegen zeer hoge temperaturen en erg geschikt voor koken op inductie.
Om een gietijzeren pan nog beter in te branden, kan je kiezen om stap 4 en 5 te herhalen. Dit zorgt voor een nog betere anti-aanbaklaag. Bij het inbranden van nieuwe gietijzeren pannen raad ik aan om minimaal 2 keer de pan in te branden eer je er mee gaat koken.
De Faitout braadpan van Le Creuset is van hoge kwaliteit, maar dankzij het geëmailleerde gietijzer een stuk goedkoper dan de traditionele braadpannen van het merk. Dit komt mede door de deksel, deze is gemaakt van rvs.
Niet geschikt voor zure ingrediënten
De natuurlijke anti-aanbaklaag die een gietijzeren pan na verloop van tijd krijgt is gevoelig voor zure ingrediënten. Zo is de pan minder geschikt voor het maken van bijvoorbeeld tomatensaus. Dit tast de anti-aanbaklaag aan.
Het is een relatief goedkoop materiaal omdat het makkelijk te gieten en te bewerken is. Nodulair gietijzer heeft goede mechanische eigenschappen denk bijvoorbeeld aan een goede treksterkte.
Heb je je gietijzeren pannen niet goed afgedroogd en in de kast gezet, dan kan er roest ontstaan. Voor veel mensen is het een doodzonde om je pan te laten verroesten, maar als het eenmaal gebeurd is wil je er toch iets aan doen. Weggooien is niet nodig, maar het maakt wel verschil hoe sterk de roest aanwezig is.
Als je net een plaatstalen of gietijzeren pan hebt gekocht, moet je die eerst inbranden (ook wel seasoning genoemd) om te voorkomen dat bij het bakken eten blijft plakken aan het metaal. Het inbranden van de pan gaat niet altijd goed. De pan bakt dan bijvoorbeeld snel aan en soms laat het laagje ook weer los.
Sterkte van het materiaal
Gietstaal is sterker dan gietijzer. Daarom wordt gietstaal gebruikt bij producten die onder een grotere druk of belasting komen te staan. Gietstaal is minder breekbaar dan gietijzer. Hierdoor is gietstaal minder breekbaar en heeft het een smeltpunt van 1450-1550 gr C.
Gietijzer heeft een aanzienlijk lagere treksterkte dan andere soorten staal. Bovendien is gietijzer niet flexibel en enigszins breekbaar, een beetje te vergelijken met glas maar dan steviger. Terwijl een gesmede vuurkorf bijvoorbeeld netjes meebuigt onder piekbelasting.
Hoe verwijdert u vlekken op gietijzer? Verwijder kleine of hardnekkige vlekken op gietijzer met een schuurmiddel, zoals Cif. Behandel het gietijzer na met schoon water en droog af met een schone theedoek. Poets met vaseline, dat reinigt en geeft een mooie donkere glans.
Het gietijzer zal na een uur verkleurd zijn, laat het rooster afkoelen en smeer het vervolgens goed in met plantaardige olie zoals arachideolie, Crisco of zonnebloemolie. Het insmeren van de onderdelen met één van deze middelen heet seasonen.
Ook in duurzaamheid zal een tuinhaard van gietijzer een oplossing zijn. Gietijzer is namelijk erg goed bestand tegen hoge temperaturen. Bij goed onderhoud van deze tuinhaarden kunnen ze zelfs levenslang meegaan.
Gietijzeren pannendragers schoonmaken
Voor een grondige reiniging kan je de pannendragers een nachtje in een sopje van warm water en soda laten weken. Dit zorgt ervoor dat vuil en vet loskomt, waardoor je de dragers de volgende ochtend zo schoonveegt.
Doordat de gietijzeren pannen de voedingsstoffen in jouw maaltijd perfect bewaren, kan jij er zeker gezond mee koken. Deze pannen kan je zowel inzetten om te grillen, stoven en te braden. Het mooie aan een gietijzeren pan is dat jouw voedingsmiddelen gelijkmatig worden verwarmd.
Gietijzeren pan schoonmaken met zout
Strooi wat grof zeezout in de pan (eventueel kun je het vuur onder de pan aan laten staan) en wrijf het zout met een doekje goed langs alle aangebakken resten. Door de wrijving van het zout, laten alle etensrestjes makkelijk los. Ook neemt het zout achtergebleven vetstoffen goed op.
Traditioneel wordt deze pan alleen gebruikt voor het braden van vlees, maar hij leent zich ook goed voor het maken van stoofschotels, soepen, ovengerechten het koken van pasta, het maken van jus… wat niet, eigenlijk?
Gietijzer. Hoewel het een ongelooflijk sterk en duurzaam metaal is, zal het ijzer tuinmeubilair roesten als het buiten wordt achtergelaten in vochtige omstandigheden.
De geboorte van gietijzer: 1300 - 1400
Daarmee kon gietijzer worden geproduceerd. De Stückofen werd aanvankelijk nog met hand- of voetbediende blaasbalgen gevoed, in de tweede helft van de 14e eeuw door waterkracht. Het resultaat was in het begin nog dezelfde sponsachtige massa.
Het verwijderen van roest in een gietijzeren pan
Pak staalwol (of schuurpapier) en schrob stevig over de roestige gedeeltes van de pan. Na een tijdje zie je het originele (zilveren) gietijzer tevoorschijn komen. In feite haal je hiermee ook de antiaanbaklaag van je gietijzeren pan eraf.
Gietijzeren pan inbranden met extra vierge olijfolie is dus een no go. Dit komt omdat extra vierge olijfolie is niet bestand is tegen hoge temperaturen. Hetzelfde geldt voor boter en lijnzaadolie deze hebben een lager rookpunt en maakt het dus niet geschikt voor het inbranden van een gietijzeren pan.
Gietijzer wordt in mallen gegoten en na afkoeling wordt de mal weggehaald. Gietijzer herken je aan gietnaden bij gegoten objecten. Het oppervlak is vaak ruw en het is erg hard. Hierdoor ook erg bros en bij het breken van gietijzer zie je een korrelige structuur.
De ovale braadpan van Le Creuset is vervaardigd van geëmailleerd gietijzer en is een essentiële pan voor in de keuken. De vorm van de braadpan zorgt voor optimale warmteverdeling en is daardoor perfect voor het koken van stoofschotels.