Omdat plastic niet of nauwelijks vergaat, is het enorm schadelijk voor het milieu. Het duurt maar liefst 500 jaar voordat de bekende petfles, vernoemd naar de kunststof polyethyleentereftalaat, waar veel frisdrank en water in wordt verpakt, is opgelost tot minuscule deeltjes plastics.
Plastics blijven tot 450 jaar aanwezig, en de kleine fragmenten verdwijnen zelfs nooit helemaal. Marien zwerfvuil vermijden en verminderen staat hoog op de nationale en internationale agenda.
De afbraaktijd van een petfles is oneindig.
Niet-natuurlijke materialen als plastic en kauwgom vergaan niet, maar vallen uiteen in piepkleine deeltjes die in de bodem of in het water blijven rondzwerven (microplastics).
Plastic bestaat pas zo'n tachtig jaar, maar toch bestaan er al veel microben die het kunnen afbreken. 'Dat komt omdat die plastics erg lijken op natuurlijke polymeren,' legt Verschoor uit.
Het meeste exotische fruit kan niet goed tegen kou en kun je het beste op de fruitschaal bewaren: zoals banaan (1 week), ananas (3-7 dagen), mango (8 dagen), meloen (1-7 dagen) en guave (2 dagen).
Hoe lang iets blijft liggen verschilt per materiaal. Zo blijft een bananenschil een jaar liggen en sommige sigarettenpeuken 12 jaar. Kauwgum blijft minimaal 20 jaar liggen en een blikjes zelfs 50 jaar.
Bier in blik of flesje? Een glazen statiegeldflesje is de meest milieuvriendelijke verpakking voor bier. Een statiegeldflesje kan wel 40 keer gevuld worden: dat spaart nieuwe grondstoffen, energie en afval. Voor onderweg kun je een blikje kiezen: eenmalige glazen flesjes scoren slechter dan blik.
Zo wordt het klokhuis van een appel het snelst afgebroken – tussen de twee tot acht weken – terwijl de afbraak van een bananen- of sinaasappelschil zo'n twee jaar kan duren. Gemiddeld is groente- en fruitafval in de natuur na een aantal maanden helemaal verdwenen.
De ingeleverde flesjes worden teruggestuurd naar een afvalverwerker voor recycling. Daar worden de flesjes gesorteerd, schoongemaakt en verwerkt tot nieuwe flesjes. Die worden weer gebruikt om dranken in te verpakken. Ze worden dus gerecycled en niet hergebruikt, zoals glazen bierflesjes.
Plastic heeft een nare eigenschap: het vergaat niet. In de natuur of in zee valt het langzaam uit elkaar in steeds kleinere stukjes, maar het blijft plastic. Dieren kunnen plastic niet verteren, als ze het opeten kunnen ze er dood van gaan. Plastic kan op allerlei manieren in zee belanden.
Er zijn wel meer innamemachines nodig, aldus Buurman. Zo werden er tot juli 2021 per jaar nog 700 miljoen (grote) statiegeldflessen ingezameld, maar inclusief kleine flessen en blikjes is dat verzesvoudigd tot 4,3 miljard flessen en blikjes op jaarbasis.
De wereldwijde voorraden van metalen zoals koper, chroom en zink gaan nog maximaal tweehonderd jaar mee, volgens een promotieonderzoek aan de Universiteit Utrecht. Schaarsere metalen zoals goud en antimoon raken zelfs rond 2050 al op.
Tijdens de hele luierperiode zorgen wegwerpluiers voor zo'n 1500 kg afval, of een grote vuilzak restafval per week! Het duurt 200 tot 500 jaar voor een wegwerpluier vergaat.
Het meeste zwerfafval ligt op parkeerplaatsen langs de snelweg. Het schoonst zijn recreatiegebieden en woonwijken. Jongeren gooien vaker wat op straat dan ouderen, en mannen vaker dan vrouwen. Overigens is een groot deel van het zwerfafval het gevolg van onbewust gedrag en slordigheid.
Ook een ijshoorntje is binnen een paar dagen verteerd een houten ijsstokje doet er een jaar over om te vergaan. Maar een plastic ijsbekertje doet er heel erg lang over om te vergaan: wel tien tot honderd jaar.
Het klinkt misschien vreemd, maar als je fruitafval in de natuur gooit, veroorzaak je zwerfvuil. Hoewel organisch afval minder schadelijk is dan pakweg plastic of sigarettenpeuken, duurt het toch even voor het afval volledig afgebroken is. Een klokhuis van de appel krimpt het snelst.
Bananen zijn, net als alle andere fruitsoorten, een gezonde keuze. Elke dag een banaan eten kan geen kwaad, maar ons advies is wel om een regenboog aan verschillende fruitsoorten (en groentesoorten!) te eten. Elk stuk fruit bevat namelijk zijn eigen mix aan voedingsstoffen.
Om je gezond te voelen, is niet alleen wat je eet van belang, maar ook wannéér je wat eet. Zo is een appel je maag binnen een uur gepasseerd, maar doet zetmeel er gerust 3 uur over. Waarom dat belangrijk is? Wel, onhandige voedselcombinaties verlengen de verteringstijd.
Maar de grootste boosdoener is vuilnis dat van straten via de rivieren naar zee stroomt. Ook komt er veel zwerfvuil van vuilstortplaatsen dat in rivieren lekt of van stortplaatsen die zelfs direct aan zee liggen. Een groot deel van dit afval bestaat uit plastic.
Afval op straat en in het groen vergaat vaak heel traag. Kauwgom vergaat pas na minstens 20 jaar, een aluminium drankblikje vergaat nauwelijks. Geschat wordt dat er in Nederland circa 50 miljoen kilo zwerfafval per jaar op straat of in het groen belandt.