Onderscheid tussen dingen is niet meer te maken en alleen de helderheid van sterren varieert nog iets ten opzichte van volledige duisternis. In Nederland duur de civiele schemering grofweg zo'n 40 tot 50 minuten, afhankelijk van de tijd in het jaar.
Soorten schemering
Civiele schemering: 0–6° Nautische schemering: 6–12° Astronomische schemering: 12–18°
Rond 21 december staat de Aarde dicht bij de Zon, beweegt sneller dan gemiddeld, en staat iedere dag ongeveer een halve minuut later in het zuiden.
Het duurt 3 tot 4 minuten vanaf het moment dat het eerste randje van de zon achter de horizon verdwijnt tot aan de ondergang, ten gevolge van de diameter van de zon (0,53°). Deze duur is afhankelijk van seizoen en breedtegraad van de waarneming; vanaf de evenaar duurt het iets meer dan 2 minuten.
In de ochtend voor de zonsopkomst dageraad of ochtendgloren. Zodra de zon ondergaat, wordt de lucht nog altijd verlicht. De overgang van een zonnige dag naar een donkere nacht of omgekeerd kan zelfs enkele uren duren.
Al vlak na zonsondergang begint de grote overgang: de schemer. Het gouden uur gaat over in het blauwe uur, het licht verdwijnt, kleuren worden koeler.
Na vandaag gaan we gelukkig weer lichtere tijden tegemoet, als op het noordelijk halfrond de winterzonnewende plaatsvindt. Tot aan de zomerzonnewende, die in 2021 op het noordelijk halfrond op 21 juni valt, worden de dagen telkens gemiddeld 3 minuten en 20 seconden langer.
Fase 1: Burgerlijke schemering
Tijdens de burgerlijke (of civiele) schemering staat de zon minder dan 6˚ onder de horizon. Op dit moment kun je nog goed zien.
De schemering ontstaat doordat luchtlagen boven de horizon, waarin het zonlicht schijnt, dit zonlicht verstrooien.
De langste nacht, of kortste dag, luidt het begin van de astronomische winter in. De datum varieert van jaar tot jaar tussen 21 en 22 december. De scheve stand van de aardas draait het noordelijk halfrond van de zon af in onze winter waardoor wij in Nederland het minste licht ontvangen op 21 december.
Dagen worden korter, maar niet met hetzelfde tempo
De equinox vindt elk jaar plaats rond 21 maart en 23 september. Met het veranderen van de hoek, verandert dus ook de daglichtperiode. En omdat de hoek rond de equinox sneller verandert dan anders, doet de daglengte dat in die periode dus ook!
Het is de 'kortste' dag van het jaar 2023. En hoewel de donkerte niet voor iedereen prettig is, doet deze dag ons toch goed. Bij de 'donkerste dag van het jaar' denk je misschien niet direct aan iets positiefs. Vrijdag 22 december is dit jaar officieel de dag met de minste zonuren.
Eind januari zullen de dagen zelfs met ongeveer 3 minuten aangroeien per dag.
Dimlicht. Dit is de standaard verlichting die je voert in de schemering en als het donker is. Ook bij slecht zicht overdag gebruik je deze stand. In het donker is dimlicht verplicht.
De vuistregel is dat Golden Hour één uur na zonsopkomst en één uur voor zonsondergang is.
Aan de evenaar gaat de zon vrijwel loodrecht naar beneden en duurt de schemering kort. Dat is bijvoorbeeld ook goed te merken als je in Zuid-Europa op vakantie bent. Het wordt dan veel sneller donker als de zon onder is dan bijvoorbeeld in Nederland.
Bijvoorbeeld: vanmorgen kwam de zon op om 7.11 uur. Iets daarvoor wordt het natuurlijk al een beetje licht. Vanavond gaat ie weer onder om 20.00 uur precies, en een half uur later is het echt wel donker. Dat maakt dat de daglichtperiode vandaag 12 uur en 49 minuten duurt.
Steeds sneller donker
Eerst worden de dagen maar langzaam korter, maar naarmate we richting de herfst gaan, gaat dit steeds sneller. Dit heeft te maken met de stand van de aarde ten opzichte van de zon en het feit dat de aarde een beetje schuin staat.
Schemering is een toestand waarbij de overgang van licht naar donker plaats vindt. Dit gebeurt zowel bij dageraad (ochtendgloren) als bij zonsondergang (valavond). Tijdens de schemering is de hemel verlicht, maar de zon bevindt zich dan nog onder de horizon.
De schemering duurt het kortst aan de evenaar, doordat de zon hier recht omlaag onder de horizon verdwijnt. Ook binnen landsgrenzen zijn er verschillen; zo duurt de burgerlijke schemering rond de langste dag op Rottum 5 minuten langer dan in Maastricht, en in Essen 4 minuten langer dan in Virton.
U kent dat moment, zelfs als de naam – een afgeleide van het Franse l'heure bleue – u vreemd is. Het gaat om de fase vlak na zonsondergang en vlak voor zonsopkomst, wanneer de lucht een aanzuigende kobaltblauwe kleur heeft.
Hiervoor zijn verschillende definities: Civiele nacht: de zon is meer dan 6 graden beneden de horizon. Nautische nacht: de zon is meer dan 12 graden beneden de horizon. Astronomische nacht: de zon is meer dan 18 graden beneden de horizon.
De zomerzonnewende, ook wel midzomer genoemd, is met 16 uur, 16 minuten en 47 seconden zonlicht, de langste dag op het noordelijke halfrond. Tijdens een schrikkeljaar valt deze dag op 20 Juni, anders bijna altijd op 21 Juni.
Op het noordelijk halfrond van de aarde valt deze dag elk jaar rond 21 december en wordt hij winterpunt genoemd. Op het zuidelijk halfrond is het omgekeerd; daar valt de kortste dag omstreeks 21 juni. Dit artikel beschrijft de kortste dag verder vanuit het gezichtspunt van het noordelijk halfrond.
De lichtsnelheid wordt vaak afgerond naar 300 000 000 meter per seconde, dus 300 000 kilometer per seconde ofwel 1,08 miljard kilometer per uur. De lichtsnelheid in een medium is lager dan deze waarde (in lucht 0,03% lager).