In de natuur is het afspenen een geleidelijk proces over een langere periode. In gevangenschap wordt er vaak gekozen om het veulen tussen de 4 tot 6 maanden te spenen. Voorwaarde hierbij is dat het veulen in staat is om ruw- en krachtvoer te eten.
De natuurlijke speenleeftijd bij paarden ligt rond 9 maanden. Op een leeftijd van 1,5 – 3 jaar verlaat een jong paard zijn of haar (familie)groep. In de paardenhouderij worden de meeste veulens al eerder, tussen de 4-6 maanden, gespeend.
De meeste veulens worden abrupt afgespeend. Dit gaat meestal wel gepaard met wat stress. Geleidelijk afspenen, door bijvoorbeeld het veulen geleidelijk te laten wennen aan de afwezigheid van de moeder, of het 's nachts in een aparte box te zetten, kan ook.
Niet vóór vier maanden
Veulens langer dan tien tot twaalf maanden bij de merrie laten is meestal ook niet zo verstandig, omdat er dan problemen kunnen ontstaan als het volgende veulen wordt geboren. De mooiste leeftijd om te spenen ligt vaak rond de vijf tot zes maanden leeftijd.
Een normaal veulen staat binnen 20 minuten na de geboorte en moet 2 uur na de geboorte gedronken hebben. Is het drinken na bijvoobeeld 3 uur niet gelukt, dan moet biest via de fles of via de maagsonde worden toegediend.
In de natuur komen wilde veulens heel geleidelijk los van hun moeder. Dat begint zo'n beetje wanneer zij 8 tot 9 maanden jong zijn. Dat lukt ons nu niet, het spenen gebeurt om praktische redenen vaak eerder. De meest voorkomende speenleeftijd nu is 4 tot 6 maanden.
Hier persen ze vaak op. Binnen tien uur wordt er voor het eerst geplast. Binnen 24 uur na de geboorte drinkt het veulen ongeveer zeven keer per uur en kan het veulen zijn moeder in de beweging volgen.
Als alles goed gaat en je merrie netjes drachtig is geworden, begint het lange wachten op het veulen pas. Grote paarden dragen gemiddeld 330 dagen (11 maanden).Minipaarden staan erom bekend dat hun draagtijd korter is.Sommige minipaarden bevallen al rond de 300 dagen van een gezond veulen.
Een goede lichamelijke conditie is van belang voor een vlotte geboorte en een sterk veulen. Over het algemeen kun je tot drie maanden voor de bevalling nog doorrijden.
Het veulen wordt met weinig tot geen energie reserves geboren, daarom is het belangrijk dat het veulen binnen 2 uur staat en drinkt. Hierdoor krijgt het veulen snel energie en antistoffen binnen. De biestkwaliteit kan nog wel eens verschillen per merrie.
Voor een veulen te koop moet je rekenen op een budget van minstens 4.000€ al worden er natuurlijk ook heel wat veulens voor het tienvoudige verkocht. Een veulen zien opgroeien, is het mooiste wat er is. Van schattig veulen, naar harige jaarling en uiteindelijk een prachtig paard.
Naast het op ontdekking gaan, spelen en drinken, slaapt het veulen ongeveer 50% van de dag, terwijl zijn moeder over hem waakt.
Een jong van een paard, dat nog geen jaar oud is noemt men een veulen.
De dracht duurt 11 maanden en het veulen wordt meestal 's nachts ter wereld gebracht. De merrie zoogt haar veulen ongeveer een jaar. Bijzonder is dat merries weer drachtig kunnen worden terwijl ze hun jong nog zogen.
Een veulen wordt in principe los vervoerd in een trailer. Het achterzeiltje of de achterklep wordt uiteraard secuur dichtgemaakt om te voorkomen dat het veulen eroverheen tracht te springen. Ook zijn er speciale veulenrekken in de handel, die in plaats van een zeiltje boven de achterklep worden geplaatst.
Je puppy spenen wil zeggen dat je hem overschakelt van moedermelk naar vaste voeding. Deze overschakeling gebeurt geleidelijk aan. De pups zullen deels brokjes eten, deels nog melk drinken om dan helemaal naar vaste voeding over te schakelen.
Training van een drachtige merrie
Naast goede voeding is het ook belangrijk dat de merrie voldoende voldoende beweging krijgt. Een goede lichamelijke conditie is van belang voor een vlotte geboorte en een sterk veulen. Over het algemeen kun je tot drie maanden voor de bevalling nog doorrijden.
De geboorte gaat bij een paard erg snel: de gehele geboorte duurt als het goed is maximaal 30 minuten en het veulen probeert binnen een half uur nadat hij geboren is al om te gaan staan.
Een drachtige merrie draagt één veulen; de zeldzame tweelingdrachten verlopen vrijwel altijd problematisch.Om te bepalen of de dekking of inseminatie is gelukt en de merrie drachtig is, is het meestal voldoende om op te letten of de merrie opnieuw hengstig wordt.
Hengsten die sterk en langdurig opgewonden zijn voorafgaand aan de ejaculatie produceren grotere volumes en minder geconcentreerd sperma dan hengsten die op korte termijn ejaculeren. Het volume varieert van 20 milliliter tot 120 milliliter (Ponthier & Ecar, 2006).
De populaire hengsten hebben het druk in deze tijd van het jaar: ze krijgen vijf en meer, soms tot tien merries per dag te dekken. En dat gaat een paar maanden door, elke dag. Het kan rond koffietijd dus misschien al het derde werkadres zijn voor een dekhengst.
De meeste jonge merries die bestemd zijn voor de fokkerij worden op driejarige leeftijd gedekt. Sommige laten hun merries al op twee jarige leeftijd dekken, de meningen hierover zijn verdeeld.
Tijdens deze fase is het colostrum of de biest de cruciale factor. Dit is de eerste melk die de merrie levert en deze verschilt qua samenstelling, bepaalde voedingsfactoren en aanwezigheid van antistoffen, met de melk enkele dagen na de geboorte. Het is de belangrijkste voeding voor het pasgeboren veulen.
Aangenomen dat een volwassen paard 500 kg weegt, zal een 6 maanden oud veulen ongeveer 230 kg wegen; bij 12 maanden 65% (325 kg) en bij 22 maanden 90% (450 kg) van zijn uiteindelijke gewicht hebben bereikt. Gewichtstoename Gewichtstoename per dag van een veulen van een veulen met een uiteindelijk gewicht van 500 kg.
Voor paarden die hoge prestaties leveren, ligt de optimale omgevingstemperatuur tussen de 10 en 15 graden. Voor veulens wordt 15 tot 20 graden aanbevolen.