Maak oogcontact, kijk de ander aan (maar ga niet zitten 'staren' naar de ander). Zet je belemmerende gedachten opzij, denk niet alvast na over wat jij wilt zeggen. Laat je niet afleiden, dus: mobiel uit, niet 'even' een verslag doorlezen of je mail checken. Luister' naar de lichaamstaal van de ander, observeer goed.
Toon oprechte belangstelling
Kijk degene waarmee je spreekt met belangstelling aan. Doe geen andere dingen terwijl de ander praat. Als je luistert draait het om het begrijpen van de ander. Dat doe je door het tonen van oprechte belangstelling.
Bij het actief luisteren gaat de luisteraar expliciet na of hij de boodschap (inhoud én gevoel) van de spreker begrepen heeft. Het doel van actief luisteren is wederzijds contact te verbeteren. Vooral het gevoel echt begrepen te worden, zonder meteen beoordeeld te worden is belangrijk.
Actief luisteren is niet alleen horen wat de ander zegt, maar ook proberen te begrijpen wat de ander zegt. Bovendien stellen luistervaardigheden je in staat de ander te laten weten dat je luistert, de ander zijn verhaal te laten vertellen, en, wanneer dat nodig is, te laten verduidelijken.
Laat iemand uitpraten
Assertief communiceren, betekent ook: luisteren. Luister naar wat een ander te zeggen heeft, totdat hij of zij klaar is met het hele verhaal. Als je de ander interrumpeert, ook al heb je voor je gevoel belangrijke informatie, dan vind jij je eigen verhaal belangrijker dan dat van een ander.
Bij passief luisteren hoor je de spreker praten, maar doe je verder niets. Bij actief luisteren gebruik je een patroon waarbij je op een positieve manier betrokken blijft bij je gesprekspartner. Je hoort niet alleen dát er iets gezegd wordt, je probeert ook daadwerkelijk te begrijpen wát er gezegd wordt.
Luisteren is een uitdrukkingsvorm van erkenning en respect; het zet het licht op de ander en biedt ruimte om (er) te zijn. Door goed te luisteren creëer je de mogelijkheid voor de ander om zichzelf beter te horen; goed luisteren zorgt voor geruststelling en comfort.
Het bestaat uit drie factoren: horen, begrijpen / interpreteren en reageren. Goed luisteren betekent dat je je een beeld probeert te vormen van wat de ander wil vertellen of uitleggen. Vaak zul je dat beeld toetsen aan bestaande beelden die je al hebt.
De betekenis van actief luisteren
Actief luisteren is het tegenovergestelde van passief luisteren waarbij de spreker slechts gehoord wordt. Het is belangrijk dat de actieve luisteraar ook gezien wordt door de spreker. Actief luisteren omvat daarom luisteren met alle zintuigen.
Men noemt dan ook krant lezen, televisie kijken, radio luisteren enzovoort passieve communicatie. Daarentegen is actieve communicatie een gebeuren waarbij de 'zender' en de 'ontvanger' constant de rollen wisselen, zoals bij een discussie, een ruzie of een spel.
Passief luisteren is: Aanhoren wat de ander tegen u zegt, zonder dat u zich daadwerkelijk inspant om te begrijpen welke 'boodschap' er misschien verborgen zit achter de woorden van degene met wie u contact hebt. U bent eigenlijk meer bezig met wat u zelf te zeggen hebt.
Luisteren is een kwaliteit oftewel een kernkwaliteit. Waarom een kwaliteit? Omdat luisteren iets is wat bij je persoonskenmerken hoort of niet. Je bent van nature een goed luisteraar of je bent dat niet.
De reden dat mensen tijdens een gesprek zo slecht naar elkaar luisteren is doordat ze zich niet concentreren op wat de ander zegt, maar vooral bezig zijn met het nadenken over wat ze dadelijk zelf zullen gaan zeggen. Hierdoor zijn ze niet meer gefocust op wat de ander daadwerkelijk vertelt.
Als je in staat bent zijn om te luisteren naar wat een ander zegt ben je in staat te begrijpen wat hij of zij echt bedoelt. Je doet dit door te luisteren naar de woorden die gesproken worden, de intonatie van de stem en aandacht te schenken aan de lichaamstaal.
Samenvatten. Regelmatig samenvatten is het meest actieve en belangrijke onderdeel van actief luisteren. Door het verhaal van de ander in je eigen woorden weer te geven, structureer je het gesprek. Je gebruikt een samenvatting als een toets om na te gaan of je de ander begrepen hebt.
Vorm van zelfgerichtheid, 'narcisme', waarbij iemand op een verhaal van iemand anders alleen maar reageert met het delen van zijn eigen ervaringen.