Onze hersenen blijven doorgaans 10 tot 15 jaar normaal functioneren in de aanwezigheid van deze schadelijke eiwitten. Pas na jarenlang continu weerstand bieden, zullen onze zenuwcellen zich gewonnen geven en langzaam afsterven.
'Krimpende' hersenen
Deze achteruitgang kan op vele manieren merkbaar worden, afhankelijk van welke vorm van dementie optreedt. Hersenfuncties gaan achteruit. Delen van de hersenen 'krimpen' (atrofie) of functioneren niet goed meer door een bloeding of zuurstoftekort als gevolg van bijvoorbeeld een beroerte.
'Naarmate je ouder wordt, krimpen je hersenen. Maar bij dementie nemen de hersencellen zodanig af dat het brein niet meer goed kan functioneren.
De hippocampus remt de stress af; hij remt de hypothalamus. Maar chronische stress kan de hippocampus niet aan. Chronische stress leidt tot een verhoogde cortisolspiegel in het bloed, waardoor de hippocampus kan beschadigen en krimpen.
Chronische stress vergroot niet alleen het risico op lichamelijke ziektes en mentale aandoeningen als depressie, het zou ook letterlijk je brein verkleinen. Dat blijkt uit studies aan de Universiteit van Berkeley (Californië) en Yale.
Stress kan leiden tot psychische klachten zoals slaapproblemen en moeheid, somberheid en psychose. Ook kan je last krijgen van lichamelijke klachten, zoals hartkloppingen, een gejaagd gevoel, een hoge bloeddruk en veel zweten. Dit zijn signalen dat de stress te veel wordt of te lang duurt.
Langdurige stress hangt samen met depressie, burn-out en angststoornissen. De hormoonhuishouding is namelijk verstoord, hersengebieden zijn ontregeld en soms zelfs beschadigd en verschillende systemen werken niet zoals normaal. Stress en psychische klachten werken elkaar vaak ook in de hand.
Hoewel de hersenen niet meer groeien, betekent dit niet dat je hersenen daarna niet meer veranderen. Dit gebeurt namelijk je hele leven lang. Wanneer je nieuwe dingen leert of traint, worden verbindingen gemaakt of versterkt. Verbindingen die niet worden gebruikt in de hersenen, worden zwakker.
Hersenletsel heeft veel uiteenlopende kenmerken. Soms heb je de kenmerken, maar heb je geen hersenletsel of andersom. De veel voorkomende klachten of signalen zijn: stemmingswisselingen, snel boos worden, geheugenproblemen, moeite met communiceren of begrijpen van taal, vaak somer of moe.
Eenmaal beschadigde hersencellen herstellen zelf niet meer. Toch kan er nog veel verbeteren. Andere delen van de hersenen kunnen de uitgevallen functies namelijk overnemen. Je hersenen maken hiervoor dan nieuwe netwerken aan.
"Ataxie komt door een ziekte van de kleine hersenen, dat vele oorzaken kan hebben: een beroerte, tumor, of bijvoorbeeld MS, maar heel vaak zijn het zeldzame en soms erfelijke ziekten. Daarnaast vinden we in veel gevallen geen precieze oorzaak, ondanks veel onderzoek."
En leeftijd is de grootste risicofactor voor dementie. Van de mensen tussen de 65 en 69 jaar heeft ongeveer 1 procent dementie, maar van de mensen boven 90 jaar gemiddeld 40 procent. Als in jouw familie de familieleden dus oud worden, is de kans groot dat er veel dementie voorkomt.
Indien deze witte stof licht beschadigd is, kan dit nog herstellen. Maar als de schade groter is kan het hersenweefsel dat niet meer en kunnen zich er cystes of holtes in vormen. Als dit gebeurt, kan het ernstige gevolgen voor de motorisch ontwikkeling hebben.
Als wij luieren, wordt ons brein namelijk ook lui. Hersenen heb je niet om voor je de deur uitloopt uit je hoofd te halen en op het nachtkastje te leggen; hersenen moet je blijven gebruiken! Daarvoor pleit klinisch neuropsycholoog Erik Scherder in zijn nieuwe boek 'Laat je hersenen niet zitten'.
Een hersenbeschadiging na lange tijd overmatig alcoholgebruik; Een afwijking in de structuur (de bouw) van het hersenweefsel; Een afwijking in het weefsel dat de hersencellen steunt (steunweefsel) of voedt (bloedvaten); Een stofwisselingsstoornis, stofwisselingsziekte of hersenontsteking.
De beschadigde hersencellen herstellen niet, maar andere delen van de hersenen nemen de rol over van beschadigde hersencellen. Er worden nieuwe netwerken in de hersenen gemaakt. Daardoor kunt u weer dingen doen die eerst niet meer lukten. Bij een groot deel van patiënten met hersenletsel gaan niet alle klachten over.
De aanwezigheid van hersenletsel kan mogelijk worden aangetoond met een scan: bijvoorbeeld een CT-scan, een PET-CT-scan of een MRI-scan.
Ons lichaam zet koolhydraten om in glucose en dat is de belangrijkste brandstof voor onze hersenen. Tip: Goede bronnen zijn vooral volkoren graanproducten zoals volkorenbrood en volkorenpasta, aardappels, peulvruchten, groente en fruit.
Belangrijk is dat je op je voeding let en vooral genoeg omega-3 vetzuren, vitaminen en mineralen binnenkrijgt. Vitaminen als vitamine B6, B9 (foliumzuur), B12, C en D zijn vooral goed voor de hersenen. Ook de mineralen ijzer, zink, jodium, magnesium en selenium zijn nodig om het brein optimaal te laten werken.
Stresscardiomyopathie. Een stresscardiomyopathie of takotsubo cardiomyopathie kan ontstaan na hevige stress. De klachten lijken op een hartinfarct. Mogelijk zorgen stresshormonen voor een soort tijdelijke verlamming van een deel van de hartspier.
Wanneer je angst ervaart, volgt een angstreactie. Bepaalde gebieden van je hersenen worden actief en hierdoor ga je bijvoorbeeld zweten en gaat je hartslag omhoog. Of angst ook een directe oorzaak is van verminderd executief functioneren kunnen we nog niet zeggen.
“Dan raakt de hippocampus overwerkt en stopt met het sturen van anti-stress-prikkels. Vanaf dat moment krijg jij het steeds moelijker. Het hersendeel dat jou normaal gezien helpt met concentreren, remmen van emoties en omgaan met prikkels van buiten, werkt dan niet meer goed. Dat kan leiden tot een burn-out.”