Slaapwandelen komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes. Bij kinderen kunnen factoren als koorts, stress, vermoeidheid en angst een rol spelen. Bij volwassenen kan de oorzaak te maken hebben met stress, medicijngebruik, oververmoeidheid en drugs en/of alcoholgebruik.
Het verschijnsel is niet direct een groot probleem voor de nachtrust van de slaapwandelaar zelf, maar het kan grote impact hebben op die van hun omgeving. En dat terwijl de slaapwandelaar zelf niks, maar dan ook écht niks, meekrijgt van zijn of haar nachtelijke activiteiten.
Wat gebeurt er als je slaapwandelt? Slaapwandelen komt vooral voor tijdens de NREM slaap (non-REM slaap). Dit is je diepe slaapfase, waarbij je hersenen trager gaan werken, maar is je lichaam nog actief is. Het lijkt erop dat bij slaapwandelaars de wisselwerking tussen slapen en waken niet goed werkt.
Je mag een slaapwandelaar wel wakker maken, maar dat is heel erg moeilijk. Als je het toch doet, kan de persoon in de war zijn of erg schrikken. Kijk dus uit dat de slaapwandelaar niet op de trap staat als je hem of haar wekt. Het beste kun je de slaapwandelaar slapend terug naar zijn of haar bed begeleiden.
Slaapwandelaars hebben hun ogen open, maar zien ze ook iets? Het klinkt zo logisch. Je hebt je ogen open, dus je kunt iets zien. Maar slaapwandelaars lopen ook met open ogen door het huis.
Symptomen somnambulisme
De slaapwandelaar herinnert zich meestal niks van deze nachtelijke activiteiten. Het gebeuren dat er activiteiten plaatsvinden die een gevaar voor zijn voor de slaapwandelaar zelf of hun omgeving, zoals fietsen, autorijden, uit een raam klimmen en gewelddadig gedrag.
Kenmerken van slaapwandelen
Je kind gaat rechtop zitten in bed en heeft zijn ogen open, maar is niet wakker. Het ene kind blijft in bed, het andere gaat ook rondlopen. Peuters lopen meestal rustig rond, oudere kinderen kunnen onrustiger zijn. Het slaapwandelen kan een paar minuten tot een half uur duren.
Daarnaast moet je altijd in acht nemen dat het wekken van een slaapwandelaar kan leiden tot hoogst verward en zelfs gewelddadig gedrag. Het is verstandiger om de slaapwandelaar zachtjes weer naar bed te begeleiden.
Wat kan je zelf doen tegen praten in je slaap? Je kunt ervoor zorgen dat je een gezond slaapritme aanhoudt en voldoende slaap krijgt. De juiste slaaphygiëne kan het praten in je slaap verminderen. Voor bedpartners kunnen oordopjes uiteraard helpen.
Het slaapwandelen duurt vaak niet langer dan een uur. De ogen zijn meestal niet dicht en vertonen een wazige blik. Het mompelen of praten gaat over iets wat ze overdag niet zomaar zeggen. Het niet weten wat er allemaal om hen heen speelt.
Een regelmatig slaappatroon en ontspanningsoefeningen kunnen helpen om het slaapwandelen te beperken. Daarnaast is het beter dat een slaapwandelaar geen alcohol of drugs gebruikt. Diverse aandoeningen die onder parasomnie vallen, zoals slaapwandelen, kunnen behandeld worden met medicatie.
Behandeling. Slaaptekort en vermoeidheid vergroten de kans dat iemand gaat slaapwandelen. Een regelmatig slaappatroon en ontspanningsoefeningen kunnen ook helpen om het slaapwandelen te beperken. Daarnaast is het aan te raden dat de slaapwandelaar geen alcohol of drugs gebruikt.
En over de interpretatie van de versregel: 'Allaah neemt de zielen weg bij hun sterven en bij degenen die niet sterven in hun slaap. Dan houdt Hij degenen waarvoor Hij de dood heeft beslist achter, en stuurt Hij de overigen (terug) tot een vastgestelde tijd. '
In de literatuur zijn er slechts 18 gevallen beschreven van gewelddadig gedrag tijdens het slaapwandelen, waarvan 6 moorden. Het risico om vermoord te worden door een slaapwandelaar is praktisch even groot als de kans om de lotto te winnen.
Al klinkt het misschien gek maar slaapwandelen is ook een slaapstoornis. Slaapwandelen komt meestal voor bij kinderen, maar soms hebben volwassenen hier ook last van. Slaapwandelen begint meestal tussen het slaapstadium drie en vier. Het kan ook heel ver gaan.
Kinderen hebben vaak meer last van slaapwandelen wanneer ze vermoeid zijn, veel indrukken hebben gehad, gespannen zijn of ziek zijn geweest. Ook kunnen bepaalde medicijnen er voor zorgen dat kinderen (meer) last krijgen van slaapwandelen. Het gaat dan met name om rustgevende medicijnen of gedragsregulerende medicijnen.
Lachen in je slaap is een erg onschuldig en kan in 99% van de gevallen geen kwaad. Uit recent onderzoek is gebleken dat het een onschuldig fysiologisch fenomeen is die vooral in de REM-slaap en tijdens dromen voorkomt. Hoewel het ook tijdens non-REM-slaap voor kan komen gebeurt dit bijna nooit en is het zeer zeldzaam.
Net als wakkere spraak zijn uitingen in 'slaapspraak' vaak kort en eenvoudig ('hm ja ja'), maar kunnen het ook hele verhalen zijn. Wel verspreken we ons vaker als we slapen en hebben we ook meer moeite met het vinden van de juiste woorden.
Tijdens onze slaap draaien we ons om de 10 minuten om, wat neerkomt op zo'n veertig keer per nacht. Zorgt ons nachtelijk woelen er voor dat we met het goede been uit bed stappen of is het een teken aan de wand? Beweging vormt een belangrijk onderdeel van een goede nachtrust.
Pavor Nocturnus. Iemand die aan nachtangst lijdt schrikt wakker, heeft een angstig gevoel en maakt een verwarde indruk. Soms gaat het plotseling wakker worden gepaard met een schreeuw. Meestal treden deze aanvallen op tijdens de diepe slaap, in de eerste helft van de nacht.
Maak wat meer geluid dan anders.
Ga de kamer van de slaper binnen en maak wat geluid. Zorg dat je niet teveel geluid maakt, anders worden ze met een schok wakker, waardoor iemand "met het verkeerde been uit bed" kan stappen. Het geluid van de deur of een raam dat je open of dicht doet is waarschijnlijk al voldoende.
Slaapverlamming (slaapparalyse) treedt op tijdens de slaap: je bent enkele minuten wakker terwijl je niet kan bewegen, je ogen niet kan openen en niet kan spreken. Dit gaat regelmatig gepaard met hallucinaties, zoals het gevoel hebben dat iemand in de kamer is of dat iemand je bedreigt, terwijl je niets kan doen.
Meestal is slaapwandelen (somnambulisme) niet erg en ook niet gevaarlijk. Belangrijk is wel de slaapomgeving zo in te delen dat de slaapwandelaar zichzelf niet kan bezeren en geen risico's loopt.
Er is geen behandeling voor nachtangsten maar als je kind regelmatig door nachtangst overvallen wordt kun je proberen om nachtangsten te voorkomen: Houd daarvoor een dagboek bij met tijden wanneer je kind in slaap is gevallen en hoe laat de nachtangst is geweest om zo mogelijk een patroon te ontdekken.
Maar wat is een nachtmerrie nou eigenlijk? Noordman: “Nachtmerries zijn verstorende dromen met een afschuwelijke inhoud waaruit mensen kunnen ontwaken en waarbij intense negatieve emoties overheersen. Vaak is dit angst; mensen schrikken wakker uit een nachtmerrie, maar ook walging, verdriet of woede.