Sommige vleermuizen kunnen rabiës hebben. Rabiës, ook wel hondsdol- heid genoemd, wordt veroorzaakt door een virus. Je kunt rabiës krijgen als je gebeten, gekrabd of gelikt wordt door een dier dat ook rabiës heeft. Als je in contact bent geweest (beet, krab of lik) met een vleermuis, bel dan direct je huisarts.
Je krijgt rillingen, koorts, hoofdpijn en last van braken. Vervolgens treden ziekteverschijnselen op zoals hyperactiviteit, nekstijfheid, spierkrampen en verlamming. Patiënten met ziekteverschijnselen, overlijden in veel gevallen. Je kunt je laten inenten tegen hondsdolheid.
Rabiës kan in een vroegtijdig stadium, dus zo snel mogelijk na een eventuele besmetting, worden behandeld. De behandeling bestaat uit toediening van het specifieke antiserum Menselijk Anti Rabiës Immunoglobuline (MARIG) (aan reizigers zonder voorafgaande vaccinaties) en aanvullende vaccinaties.
Veel voorkomende symptomen zijn gedragsveranderingen, agressie, speekselen, moeite met slikken en verlammingsverschijnselen beginnend aan de achterhand. Als eenmaal de symptomen zich voordoen is het verloop erg progressief en volgt de dood meestal binnen 7 dagen.
Er zijn in Nederland 21 verschillende soorten vleermuizen. Het 'vleermuizen- hondsdolheidsvirus' komt bij twee soorten in Nederland voor: 20% van de 'laatvliegers' is besmet met dit virus en onder de 'meervleermuizen' komt het veel minder voor.
Volgens deskundigen zijn er wereldwijd slechts 5 gevallen bekend van mensen die rabiës hebben overleefd na het optreden van symptomen. In tegenstel- ling tot Jeanna Giese waren deze patiënten echter voordien gevaccineerd.
Wanneer het gaat over de verspreiding van levensbedreigende virusinfecties, wordt geregeld in de richting van de vleermuizen gekeken. Maar zolang mensen hen niet opeten of met blote handen aanraken, valt er niets te vrezen.
Buitenland. Het risico voor reizigers (toeristen en expats) op een beet door een dier bedraagt in het algemeen gemiddeld 0,4% per maand bij verblijf in een land waar het rabiësvirus endemische is [Gautret 2012]. Via de website van de WAHIS is informatie beschikbaar over het vóórkomen van rabiës in een land.
Laatvliegers en meervleermuizen
Bij 2 soorten is vastgesteld dat ze met rabiës besmet kunnen zijn. Dat zijn de laatvlieger en de meervleermuis. Van de laatvlieger is de laatste jaren gemiddeld 15-20% van de voor onderzoek aangeboden exemplaren positief op EBLV getest.
Besmettingsweg: Via beet, kras, lik of krab van een besmettelijk dier. Incubatietijd: Meestal 20-90 dagen.
Hoe? Het virus wordt overgebracht door een beet, krab of lik van een besmet dier. Via wondjes in de huid of de slijmvliezen (ogen, mond) dringt het virus het lichaam binnen. Eenmaal in het zenuwstelsel doorgedrongen, zal het virus rabiës veroorzaken en is geen genezing meer mogelijk.
Rabiës is een dodelijke infectieziekte die onder andere voorkomt bij honden en katten. Rabiës komt niet voor in Nederland, maar komt nog wel voor in Oost Europa.
Als je gekrabd of gebeten wordt door een vleermuis, moet je de wond langdurig wassen onder stromend water. Daarna moet je zo snel mogelijk medische hulp zoeken. Je krijgt dan, afhankelijk van de wond, vaccinaties en/of antistoffen toegediend. De antistoffen zijn niet verkrijgbaar bij de apotheek.
Mensen worden meestal besmet na een beet, een krab of via speeksel van geïnfecteerde honden, katten, vossen, vleermuizen of apen. Wanneer het dier aan intacte huid likt, of er enkel contact is met de pels, uitwerpselen of bloed, is er geen besmettingsgevaar. Besmetting van mens op mens is zeldzaam.
Door het bijten of likken van een dier dat het virus draagt, kan het dier het hondsdolheid-, of rabiësvirus doorgeven. Vaak is dit een hond, maar soms ook een vleermuis of een aap. Zonder de juiste inentingen of medicijnen is de ziekte dodelijk. Jaarlijks sterven meer dan 55.000 mensen aan rabiës.
Alle zoogdieren kunnen besmet raken met hondsdolheid. Besmetting van mens op mens komt zelden voor. Besmetting van mensen door dieren vindt wereldwijd hoofdzakelijk plaats door honden, gevolgd door katten en vleermuizen. Daarnaast vindt besmetting soms plaats door vossen en wolven.
Besmetting met het rabiësvirus kan optreden na contact met een besmet dier. Met name het speeksel van een besmet dier is gevaarlijk. In Nederland komt besmetting van honden niet voor maar vleermuizen kunnen wel besmet zijn. Als u een zieke of dode vleermuis met blote handen aanraakt, is er een kans dat u besmet wordt.
Het kan gebeuren dat ze zo soms rakelings langs je heen scheren. Hun sonar heeft hen echter al lang laten weten dat jij geen smakelijk insect bent maar een groot, te mijden voorwerp. In je haren vliegen - en erin verstrikt raken - doen ze dus niet.
Open alle deuren en vensters (wanneer het buiten donker is) en doe het licht uit in de kamer. De vleermuis zal na een tijdje zelf naar buiten vliegen. Controleer wel of de vleermuis door het venster naar buiten is gevlogen. Soms verstoppen ze zich achter gordijnen, kaders of kasten.
Rabiës is een infectieziekte die de hersenen aantast. Het virus wordt alleen overgedragen op mensen door dieren met rabiës. In Nederland komt rabiës zeer zelden voor en alleen bij bepaalde vleermuissoorten.
Waar komt rabiës voor? Rabiës komt in de meeste delen van de wereld voor en met name veel in Afrika, India, Zuidoost-Azië, China, en Zuid- en Centraal-Amerika (vooral Brazilië, Peru en Mexico). In enkele landen komt het rabiësvirus niet voor (bijvoorbeeld Engeland, Ierland, Australië, Noorwegen, Zweden en Japan).
De belangrijkste verspreiders van de ziekte zijn wereldwijd vooral carnivoren (honden, katten, vossen, apen en vleermuizen). Met rabiës besmette dieren zijn niet altijd herkenbaar; vooral van vleermuizen is bekend dat ze niet zichtbaar last hebben van het virus.
Kunnen vleermuizen in Nederland hondsdolheid hebben? Het voorkomen van hondsdolheid wordt in Nederland nauwkeurig gemonitord. Daardoor weten we dat het erg zeldzaam is, en dat het overgrote deel van de vleermuizen in Nederland dit virus niet heeft.
Als u ergens een levende of dode vleermuis ziet liggen, dan kan het zijn dat hij hondsdolheid heeft. Raak hem niet aan! Hondsdolheid is een ernstige ziekte bij dieren, en mensen kunnen het krijgen via dieren. Zonder behandeling met medicijnen is de ziekte dodelijk.
Overdag slapen vleermuizen hangend op hun kop of weggekropen op plekken waar ze moeilijk te bereiken zijn voor hun vijanden (roofvogels, uilen, katten, marters). Ze zitten op warme, droge, donkere plekken. Bijvoorbeeld in een spouwmuur, onder dakpan- nen van een modern gebouw of in een boomholte.