Ouders kunnen u als voogd aanwijzen door registratie in het gezagsregister. Ouders kunnen in een testament bij de notaris laten vastleggen dat zij u aanwijzen als voogd. Na hun overlijden krijgt u dan als voogd het gezag over hun kind indien u daarmee instemt.
Een vader, die getrouwd is met de moeder van het kind, krijgt automatisch het gezag. Een vader die niet getrouwd is met de moeder, dient echter het kind te erkennen en apart het gezamenlijke gezag aan te vragen. In de praktijk blijkt vaak dat de vader van het kind wel het kind erkend heeft, maar geen gezag heeft.
Bent u getrouwd of heeft u een geregistreerd partnerschap? Dan krijgen beide ouders samen gezag over een kind. Is dit niet zo, dan krijgt alleen de moeder automatisch gezag. Om gezag te krijgen of hebben, mag u niet jonger zijn dan 18 jaar, onder curatele staan of een geestelijke stoornis hebben.
De ouder met eenhoofdig gezag hoeft hierdoor niet meer te overleggen met de andere ouder over belangrijke beslissingen in het leven van het kind. De ouder zonder ouderlijk gezag verliest dus de mogelijkheid om mee te beslissen over de belangrijke kwesties in het leven van zijn of haar eigen kind.
De moeder heeft van rechtswege het gezag over een kind. Bij het weigeren van de moeder om medewerking te verlenen aan het aanvragen van gezamenlijk gezag, kan de vader een verzoek bij de rechtbank indienen. Onze advocaat personen- en familierecht bespreekt die procedure aan de hand van een recente uitspraak.
U ontvangt de oproep thuis. Komt u niet naar de zitting, dan behandelt de rechter het verzoek zonder uw inbreng. U krijgt dan na een aantal weken de beslissing van de rechter over het verzoek tot gezamenlijk of eenhoofdig gezag toegestuurd.
Gezag andere ouder stoppen
De rechter stopt het gezamenlijk gezag alleen als het in het belang is van het kind. De rechter bepaalt ook wie van u het gezag dan krijgt. Heeft u meer kinderen, dan bepaalt de rechter voor ieder kind apart wie het ouderlijk gezag krijgt.
Recht op omgang met je kind is dus een wettelijk recht voor vaders. De wet geeft aan dat alleen in uitzonderlijke gevallen dit recht van vader op een omgangsregeling kan komen te vervallen. Moeder kan niet zomaar een omgangsregeling van vader weigeren en het kind weghouden bij vader.
Omvang omgangsregeling in de praktijk
Anders dan eens wordt gedacht, bestaat er in de praktijk in principe geen 'minimale omgangsregeling'. Dit komt omdat de omvang van de omgang afhangt van alle omstandigheden van het geval.
Gezag heeft geen invloed op omgangsregeling
Heeft de vader geen gezag, dan heeft hij dezelfde rechten bij een omgangsregeling als een vader met gezag. In beide gevallen heeft hij er immers recht op om zijn kind te mogen zien.
De ouder zonder gezag heeft geen recht op inzage of afschrift, maar enkel recht op informatie op basis van het dossier. Die informatie mag mondeling en/of op schrift worden verstrekt. Verder mag de ouder zonder gezag geen informatie ontvangen die de ouder met gezag ook niet mag ontvangen.
Plichten van de juridisch ouder zonder ouderlijk gezag
Plicht tot omgang met het kind (artikel 1:377a lid 1 BW). Plicht om het recht op familieleven van het kind te respecteren (artikel 8 EVRM). Plicht tot betalen van kinderalimentatie, naar draagkracht (artikel 1:392 lid 1 BW).
Ouders die een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, hebben automatisch samen het ouderlijk gezag over de kinderen die binnen het geregistreerd partnerschap worden geboren. Voorwaarde is dat de vader de kinderen heeft erkend.
Gezag betekent dat er zorg wordt gedragen voor de verzorging en opvoeding van een minderjarig kind. Gezag, uitgeoefend door een ouder, heet ouderlijk gezag. Voogdij is gezag dat wordt uitgeoefend door een ander dan de ouders.
Afhankelijk van de complexiteit van de zaak neemt een aanvraag tot wijziging van het gezag in eenhoofdig gezag tussen de 5 en 10 uur in beslag. Dat betekent dat de totale kosten voor het wijzigen naar eenhoofdig gezag tussen de circa €800,- en €2000,- bedraagt.
Bij het vaststellen van de omgangsregeling vraagt de rechter hoe hij of zij er tegenaan kijkt. Heeft een kind grote bezwaren tegen omgang met één van de ouders, dan weegt de rechter die bezwaren mee in de beslissing over het al dan niet ontzeggen van de omgang.
Een kind mag vanaf zijn 12e verjaardag dus niet zelf kiezen waar hij/zij gaat wonen of hoe vaak hij/zij naar de andere ouder gaat. Pas vanaf het moment dat een kind volwassen is, vanaf zijn/haar 18e verjaardag, mag een kind zelf keuzes maken.
Feitelijk is de enige mogelijkheid die je hebt om oudervervreemding aan te tonen, door een dossier op te bouwen van onwil of inactie van de andere ouder om het contact tussen je kind en jou te bevorderen.
Wat valt onder de alimentatie
Als jullie eenmaal een alimentatiebedrag hebben afgesproken of als de hoogte van de alimentatie is vastgesteld door de rechter, dan vallen in principe alle kosten van de kinderen hieronder. Dus eten, drinken, kleding, kosten voor kinderopvang, zwemles, clubjes enz.
De rechter zal ook kijken naar jouw inbreng in de situatie en welke acties je zelf hebt ondernomen om het ouderlijk gezag wel te laten functioneren en het mogelijk 'klem of verloren' raken van je kind te voorkomen. Het is gebruikelijk dat de rechter de Raad voor de Kinderbescherming verzoekt om advies uit te brengen.
Jeugdzorg kan een kind of jongere (tijdelijk) uit huis plaatsen, bijvoorbeeld bij ernstige mishandeling of verwaarlozing. Dit beslist een kinderrechter. Ongeacht of de ouders het daarmee eens zijn. Dit kan een ontzettende klap zijn voor jou als ouder.
Om als vader of partner het ouderlijk gezag te krijgen, moet u samen een verzoek doen bij de rechter. Dit kan pas als u juridisch ouder bent. Daarvoor moet u het kind erkennen.
Als je kind niet meer naar jou toe wil
Op het moment dat jij de ouder bent waar het kind niet meer naar toe wil gaan, zoek dan contact met de andere ouder. Probeer samen tot een oplossing te komen, eventueel met een mediator erbij. In bijna alle gevallen heb je recht op omgang met je kind!
Als een kind ernstig in de knel dreigt te raken, helpt de Raad voor de Kinderbescherming om samen met het kind en de ouders de beste oplossing te zoeken. Alleen als het echt niet anders kan, wordt de rechter erbij betrokken, maar het draait altijd om het belang van het kind.