In de Chinese keuken wordt rode gefermenteerde rijst, angkak genaamd, al eeuwen gebruikt. Door gewone rijst te laten fermenteren met het gist Monascus purpureus worden de rijstkorrels donkerrood. Dit natuurlijke kleurmiddel is populair als smaakmaker in visschotels, sojabereidingen en sauzen.
Rode gist rijst (xuezhikang of rode koji) is rijst die is gefermenteerd door de gist Monascus purpureus. Hierbij worden belangrijke bioactieve stoffen gevormd zoals monacolines (waarvan het merendeel monacoline K), sterolen, saponinen en isoflavonen en krijgt de rijst haar dieprode kleur.
Je kan rode rijst voor gebruik even weken (30 minuten tot 2 uur) in koud water, maar dat hoeft niet. Spoel de rijst af voor gebruik. Gebruik per kopje rijst 2 tot 3 kopjes water. Kooktijd: 45 minuten.
Rode rijst
Rode rijst is net even een andere rijstsoort dan witte rijst en zilvervliesrijst. Het gaat dan om de volkoren korrels van een soort waarvan het vlies die kenmerkende rode kleur heeft. In principe zijn de voedingswaarden hiervan goed te vergelijken met die van gewone zilvervliesrijst.
In veel Aziatische landen wordt gefermenteerde rode rijst gebruikt om visschotels, sojabereidingen, sauzen, gepekelde groenten, etc. op smaak te brengen en om rijstwijn te maken.
Gemeld zijn spierpijn, maag- en darmklachten. Maar ook ontregeling van stollingstijd, verminderd geheugen, spierafbraak, alvleesklierontsteking en ernstige lever problemen met geelzucht zijn gemeld. Lareb heeft de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) geïnformeerd over de ontvangen meldingen.
De Europese Commissie heeft deze wetgeving uit voorzorg ingesteld op basis van case reports over incidentele bijwerkingen die zouden zijn ontstaan door het gebruik van supplementen met monacoline K uit rode gist rijst, bijvoorbeeld spierpijn en maag- en darmklachten.
Zilvervliesrijst (de volkoren variant) bevat nog het vliesje en is daarom de meest pure en voedzaamste rijst die je kunt kopen. Daarom is deze vorm van rijst dus de gezondste.
Rodegistrijst heeft de volgende wetenschappelijk bewezen effecten voor de gezondheid: 10 mg Monacoline K uit rodegistrijst draagt bij aan het behoud van normale cholesterolgehalten in het bloed. Cholesterol is er in verschillende vormen, waaronder het ongunstige LDL en het gunstige HDL.
De koolhydraten uit zilvervliesrijst worden in het bloed namelijk minder snel omgezet naar suiker dan de koolhydraten uit niet-volkoren producten. Gevolg: je hebt minder snel honger. Dus ook ideaal als je wil afvallen!
De voedingswaarde van bruine rijst ligt hoger dan die van witte rijst omdat het vliesje ook voedingswaarde bevat. Hoewel witte rijst ook rijk is aan B-vitamines en mineralen als fosfor, magnesium en ijzer, is de concentratie in zilvervliesrijst nét wat hoger.
Is je rijst te ver doorgekookt en daarmee zompig en klef? Zonde om op te eten bij je curry, maar je kunt er echt nog wel wat mee. Maak er bijvoorbeeld congee van. Zet de overgare rijst op met nog meer water of bouillon tot een heerlijke hartige rijstepap ontstaat.
Rijst koken in veel water
Voeg de rijst toe en kook deze zonder deksel in 8-10 minuten gaar. Test of de rijst gaar genoeg is, door een (koud geblazen) hapje te nemen, de korrels zijn dan niet meer hard, maar nog wel stevig. Afgieten en terug in de pan met een deksel erop nog 3 minuten laten staan.
Rode gist rijst komt van oorsprong uit China. Meer dan 2000 jaar geleden is men in verschillende provincies in het zuidoosten van China begonnen met het fermenteren van witte rijst met de gist: Monascus purpureus. De rijst kreeg hierdoor een dieprode kleur en wordt angak genoemd.
Rode gist rijst bevat Monacoline K, een natuurlijke statine. Consumenten zijn onvoldoende op de hoogte van de mogelijke gevaren van deze supplementen. Rode gist rijst is een traditioneel Chinees voedingsmiddel dat ontstaat door fermentatie van rijst. Tijdens dit proces wordt de stof Monacoline K gevormd.
In overleg met de NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) roept Albert Heijn op om de AH Basmatirijst met houdbaarheidsdatum 10 augustus 2023 niet te eten. Het product bevat een te hoog gehalte ochratoxine. Het consumeren van het product kan mogelijk een gevaar vormen voor de gezondheid.
Rode gist rijst is een voedingssupplement dat medisch mag worden genoemd (o.a. van de EFSA). Rode gist rijst kan echter verontreinigd zijn met de mycotoxine citrinine. In Nederland is het bij de drogist in vele combinaties verkrijgbaar, zoals met berberine, vitamine K, olijfextract of Q10.
Diverse studies bevestigen de werkzaamheid van gefermenteerde rode rijst in het verlagen van het cholesterolniveau (2, 3). Meer specifiek wordt een daling waargenomen van LDL- en totaal cholesterol.
Het antwoord is dat rode gist rijst wel degelijk als geneesmiddel wordt gezien, maar alleen boven een dagdosering van 10 mg. Dat betekent niet dat je rustig 10 mg monacolinen per dag kunt nemen, want uit onderzoek blijkt dat die hoeveelheid al ernstige veiligheidsproblemen oplevert.
Het kan mogelijk schadelijk zijn voor de gezondheid als je er langdurig te veel van binnenkrijgt. Het advies geldt vooral voor baby's en peuters, maar oudere kinderen en volwassenen kunnen ook te veel binnenkrijgen, als ze vaak en veel rijst en rijstproducten eten.
Eet volkorenproducten: producten van wit meel, witte bloem en gepelde granen zijn niet goed voor de darmen. Vervang wit brood, witte rijst en witte pasta daarom voor meergranenbrood, zilvervliesrijst en volkorenpasta als je darmklachten wilt voorkomen.
Rijst bevat erg veel vitaminen en mineralen. Deze zijn nodig voor een goed werkend metabolisme, immuunsysteem en orgaansysteem. Vooral de aanwezigheid van niacine, vitamine D, calcium, vezels, ijzer, thiamine en riboflavine in rijst zorgt voor deze functies.
Uit onderzoek blijkt dat het eten van noten het LDL-cholesterol verlaagt. Noten behoren daarom tot de cholesterolverlagende voeding. Het gaat hierbij om bijvoorbeeld: walnoten, amandelen, hazelnoten, cashewnoten, pistachenoten, macadamianoten, paranoten, pecannoten en ook pinda's.
Statines in combinatie met andere medicijnen kunnen namelijk ongewenste bijwerkingen geven. Gebruik rode gist rijst niet tijdens zwangerschap of wanneer je borstvoeding geeft. Ook kinderen jonger dan 18 jaar en volwassenen ouder dan 70 jaar kunnen het beter niet slikken.