Bacteriën zetten ammonium meestal snel om in nitraat als er voldoende zuurstof is in de bodem.Nitraat komt daarnaast ook rechtstreeks in de bodem via kunstmest. Gewassen nemen zowel ammonium als nitraat op.
Bronnen van hoge nitraten
Bronnen van stikstof en nitraten kunnen zijn: afvloeiing of lekkage van bemeste landbouwgronden, gemeentelijk en industrieel afvalwater, vuilstortplaatsen, veehouderijen, septictanks en particuliere rioolsystemen, stedelijke riolering en rottend plantenafval.
Nitraten kunnen worden verwijderd door ionenuitwisseling met sterke anionische harsen in Cl-vorm. Omgekeerde osmose is efficiënt om remova nitraten, hoewel de hydrofiele eigenschappen van het molecuul geen optimale verwijdering garandeerd.
De consumptie van nitraat zelf is niet gevaarlijk voor de gezondheid, maar nitraat kan in het lichaam deels omgezet worden in nitriet. Nitriet kan schadelijk zijn voor de gezondheid doordat het zuurstofgehalte in bloed verminderd kan worden.
Nitraten worden gevormd doordat bacteriën ammonium (NH4+) tot nitriet (NO2-) en vervolgens tot nitraat omzetten. De vorming van nitraat uit ammonium wordt nitrificatie genoemd. Nitraat is samen met fosfaat de oorzaak van de vermesting van vele oppervlaktewaters.
Voorkomen en productie
Blikseminslagen in de stikstof- en zuurstofrijke atmosfeer van de aarde produceren een mengsel van stikstofoxiden, die stikstofionen en nitraationen vormen, die door regen of occulte depositie uit de atmosfeer worden gespoeld. Nitraten worden industrieel geproduceerd uit salpeterzuur.
In het oppervlakte- en grondwater vinden we nitraten terug. Zij komen via bemesting in het water terecht. Op zichzelf zijn nitraten niet schadelijk of giftig. Ze komen trouwens op natuurlijke wijze en vaak in aanzienlijke hoeveelheden voor in de meeste voedingsmiddelen.
Een overmatige inname van nitraat kan leiden tot methemoglobinemie, een aandoening waarbij het bloed minder goed in staat is om zuurstof te transporteren. Dit kan leiden tot symptomen zoals kortademigheid, vermoeidheid en een blauwachtige verkleuring van de huid.
Spinazie bevat stoffen die mogelijk riskant zijn: nitrieten. Of beter: nitraten. De bladgroente bevat veel van die chemische verbindingen, die van zichzelf onschadelijk zijn. Maar bacteriën kunnen nitraten omzetten in nitrieten, en die zijn in grotere hoeveelheden wel schadelijk voor ons lichaam.
De Europese eis voor nitraat in drinkwater is 50 milligram per liter (mg NO3/l). Deze eis is bedoeld om de kwaliteit van het drinkwater te beschermen. Als grond- of oppervlaktewater voor drinkwater wordt gebruikt, dan moet het water aan deze norm voldoen.
Ionenuitwisselingsunits, omgekeerde osmose of distillatie verwijderen allemaal nitraat uit drinkwater. Let op: kokend water verwijdert geen nitraten en is geen behandelingsalternatief. Het verhoogt in feite de nitraatconcentraties naarmate het water verdampt.
Verlagen kan door water te verversen, meer planten toe te voegen, visbestand verminderen, minder te voeren. Verhogen kan door een complete plantenvoeding met Nitraat toe te voegen of een poeder kaliumnitraat toe te voegen.
Nitrieten worden geproduceerd door bacteriën die in de urine aanwezig zijn. Een verhoogd gehalte aan nitraten in de urine kan een indicatie zijn van een urineweginfectie, waaronder een blaasontsteking. Leukocyten. Leukocyten zijn witte bloedcellen die het lichaam helpen om infecties te bestrijden.
Ja. Hoe zit het met baden en douchen? Nitraat komt niet gemakkelijk via de huid in het lichaam. Baden, zwemmen en douchen met water met nitraatgehaltes van meer dan 10 mg/L is veilig, zolang u het water niet inslikt .
Nitraat in de voeding Groenten, vooral bladgroenten zoals sla en spinazie, en drinkwater zijn belangrijke bronnen van nitraat. 50-85% van het nitraat in de voeding is afkomstig van groenten; in Nederland is 7-9% afkomstig van drinkwater (Geraets et al. 2011).
Vrijwilligersmonitoringprogramma's gebruiken doorgaans twee methoden voor nitraattesten: de cadmiumreductiemethode en de nitraatelektrode . De meest gebruikte cadmiumreductiemethode produceert een kleurreactie die vervolgens wordt gemeten door vergelijking met een kleurenwiel of door gebruik van een spectrofotometer.
Bladgroenten, en dus ook spinazie, bevatten de stof nitraat. Daar is in principe niets mis mee, totdat je het verhit. De nitraten zetten zich dan om tot nitrieten. Deze nitrieten vernauwen de zuurstofverzadiging in het bloed en zijn mogelijk kankerverwekkend.
Veiligheid. Nitraat zelf is niet gevaarlijk voor de gezondheid, maar nitraat kan in het lichaam omgezet worden in nitriet. Nitriet kan schadelijk zijn voor de gezondheid doordat het zuurstofgehalte in bloed verminderd kan worden.
Spinazie is een goede bron van ijzer en een ei bevat vitamine D, wat helpt bij de opname van ijzer. Door een ei te eten bij spinazie, kun je de opname van ijzer verhogen.
Tot de nitraatrijke groenten behoren onder andere andijvie, bleekselderij, Chinese kool, koolrabi, paksoi, postelein, raapstelen, rode biet, sla, snijbiet, spinazie, spitskool, venkel, waterkers.
Afbraak nitriet en nitraat
Dieren (en mensen) produceren in hun lichaam nitriet uit nitraat (NO3-) en scheiden het uit via de urine. In de natuur breken bacterieën nitriet en nitraat af tot stikstof (N2), het onschadelijke gas waar lucht voor 80% uit bestaat.
Gezondheidsrisico's
Methemoglobinemie kan leiden tot ernstige ziekte of overlijden. Het kan ervoor zorgen dat de lippen en de huid een blauwachtige kleur krijgen, maar kan moeilijk te detecteren zijn bij baby's. Symptomen verdwijnen vaak zodra de nitraatbron is verwijderd.
In een biologische waterzuivering volgt deze stap meestal op nitrificatie. Hierbij wordt nitraat (NO3) en nitriet (NO2) naar gasvormig stikstof (N2) omgezet. Het stikstofgas ontsnapt uit het water naar de lucht.
Om te voorkomen dat er een te grote hoeveelheid oxaalzuur wordt opgenomen in het lichaam is het verstandig om niet vaker dan 2 keer per week een portie gewone rucola te eten.
Bieten. Hetzelfde nitrietverhaal vind je bij bieten, maar da's geen reden om ze nooit meer te eten, natuurlijk! Zolang je ze niet opnieuw opwarmt, is er niets aan de hand.