Vleermuizen gebruiken hun stembanden en oren niet alleen om zich te oriënteren, maar ook om onderling te communiceren. Dat doen ze op allerlei momenten, maar het meest duidelijk en best hoorbaar in de nazomer en herfst.
Vleermuizen maken ook zogenaamde sociale geluiden, waarmee ze met elkaar communiceren (bijvoorbeeld de lokroep/baltsroep). Deze geluiden zijn meestal lager van toonhoogte en daardoor voor (jonge) mensen wel te horen.
De baltsroep van de mannetjes van de ruige dwergvleermuis klinkt als dat van een zangvogeltje. “Het is een vrolijk, bijna tropisch aandoend gezang. Ik vind het een van de mooiste geluiden uit de Nederlandse natuur”, aldus onderzoeker Bob Jonge Poerink van The Fieldwork Company.
Mensen kunnen slechts geluiden tot 20 kHz horen, dus voor de meeste mensen zijn vleermuizen niet hoorbaar. Met behulp van een ultrasoonontvanger, een zogenaamde batdetector, zijn de geluiden van vleermuizen voor mensen hoorbaar te maken.
Met zijn grote oren vangt de vleermuis al deze geluidsgolven op. Wist je dat: vleermuizen hun oren heel even uit zetten voor ze geluid maken, zo worden ze niet doof van hun eigen herrie. Met flinke oren kan de vleermuis heel goed horen.
Ransuilen broeden vaak in halfopen (natuur)gebieden, waar ook veel campings zijn te vinden. Je hoort ze 's nachts al van ver met hun typische hoge, piepende, bijna klagende aanhoudende geluid. Ransuilen zijn tijdens de zomer zo luidruchtig omdat de uilskuikens hun nest verlaten en door de omgeving gaan zwerven.
Vleermuizen bijten niet tenzij ze zich bedreigd voelen bijvoorbeeld wanneer mensen hem proberen op te pakken. Vleermuizen veroorzaken veel overlast. Deze dieren maken nauwelijks geluid en hebben een zeer droge ontlasting waardoor ze niet stinken.
Met hun zeer gevoelige oren kunnen zij aan de echo horen hoe de omgeving eruit ziet en waar de insecten zijn. Deze geluiden zijn zo hoog, dat de meeste mensen ze niet kunnen horen (kinderen vaak wel).
Vleermuizen jagen ´s nachts, omdat dat ze dan minder concurrentie hebben van andere dieren (vooral vogels) die ook op insecten jagen. Daarnaast hebben ze ´s nachts minder te vrezen van roofvogels.
Vleermuizen kunnen erg oud worden, meer dan twintig jaar is geen uitzondering. Vleermuizen hebben kleine oogjes. Ze zijn echter zeer lichtgevoelig en zelfs in de avondschemering kunnen ze goed zien, net als andere zoogdieren.
Vleermuizen zijn niet blind, zoals nogal eens wordt gedacht. Sterker nog, studies wijzen uit dat vleermuizen veelvuldig gebruik maken van hun gezichtsvermogen bij het uitvliegen, tijdens navigatie en oriëntatie en, in mindere mate, bij het foerageren.
Vleermuizen zijn gevoelig voor lichtverstoring. Bij hun verblijfplaatsen, op vliegroutes en in hun jachtgebied. Vooral straatverlichting kan leiden tot pijnlijke verblinding bij deze beschermde nachtdieren.
Waarom zijn vleermuizen zo'n nuttige beestjes? De vleermuis is een natuurlijke insectenbestrijder. Hij eet iedere nacht een kwart tot de helft van zijn lichaamsgewicht in muggen, motten, spinnen en andere insecten. Dit kan wel oplopen tot 3000 insecten in een nacht.
Ze roepen. Vleermuizen maken honderd keer per seconde een heel hoog piepgeluid. Zo hoog dat wij het niet kunnen horen. Als de geluidsgolven die de vleermuis maakt ergens tegenaan botsen, kaatsen ze terug naar zijn oren.
Stinkende uitwerpselen van vleermuizen
De stank van de uitwerpselen van vleermuizen wordt vaak vergeleken met de geur van rottend knoflook. Maar in combinatie met de urine van ratten, zal de ammoniaklucht van de urine overheersen.
De vleermuis zal enkele rondjes door de ruimte cirkelen. Dat is zijn manier om met behulp van zijn echolocatie de omgeving te verkennen. Al snel zal hij het open raam ontdekken en hierdoor naar buiten vliegen.
Besmetting met het rabiësvirus kan optreden na contact met een besmet dier. Met name het speeksel van een besmet dier is gevaarlijk. In Nederland komt besmetting van honden niet voor maar vleermuizen kunnen wel besmet zijn. Als u een zieke of dode vleermuis met blote handen aanraakt, is er een kans dat u besmet wordt.
De gewone dwergvleermuis is normaliter alleen 's nachts actief, maar heel af en toe jagen gewone dwergvleermuizen ook overdag. Echter is het meestal zo dat wanneer je een vleermuis over dag ziet het geen goed teken is.
Overdag kom je zelden vleermuizen tegen, ze vliegen en jagen vooral 's nachts. Hun vermogen tot echolocatie en het bezit van vleugels biedt hun de mogelijkheid om 's nachts op insecten te jagen en een unieke ecologische niche te bezetten.
De jongen worden kaal geboren en direct door hun moeder schoongelikt. Al snel gaat het jong op zoek naar de tepel en begint het te drinken. Op de website van Stichting De Laatvlieger is in fimpjes te zien hoe vleermuismoeders voor hun jong zorgen.
Vleermuizen slapen ondersteboven, hangend aan hun achterpoten. Wetenschappers weten niet precies waarom vleermuizen dit doen. Wetenschappers denken dat het te maken heeft met het vliegen van vleermuizen. Een vleermuis kan namelijk niet gemakkelijk opstijgen van de grond (dus met z'n kop rechtop in de lucht).
Er zijn ook dieren die vrijwel geen gehoor hebben. Slangen bijvoorbeeld kunnen geen geluid horen, maar kunnen wel trillingen waarnemen die via de bodem hun lichaam bereiken. Spinnen hebben haar op hun poten waarmee ze geluid kunnen waarnemen. Of dieren ook geluidshinder ervaren is nog moeilijker te bepalen.
Als u ergens een levende of dode vleermuis ziet liggen, dan kan het zijn dat hij hondsdolheid heeft. Raak hem niet aan! Hondsdolheid is een ernstige ziekte bij dieren, en mensen kunnen het krijgen via dieren. Zonder behandeling met medicijnen is de ziekte dodelijk.
Het kan gebeuren dat ze zo soms rakelings langs je heen scheren. Hun sonar heeft hen echter al lang laten weten dat jij geen smakelijk insect bent maar een groot, te mijden voorwerp. In je haren vliegen - en erin verstrikt raken - doen ze dus niet.
Zo'n beet doet allereerst pijn. De meeste vleermuizen hebben namelijk scherpe tanden. Bij de beet kun je echter ook besmet raken met het lyssavirus. Dit virus kan rabiës veroorzaken, ook wel hondsdolheid genoemd.